VISSEN ZWEMMEN WEER HEEN EN WEER - Stowa

4.2 viSpaSSeerbaarheid
STOWA 2012-37 Vissen zwemmen weer heen en weer
In deze paragraaf wordt onderzocht in hoeverre de bij de kunstwerken aanwezige vis daadwerkelijk
gebruik maakt van de gemaalpomp of de gerealiseerde voorzieningen.
4.2.1 vraag 3 – welk deel van het viSbeStand dat zich bij de geMalen (en de SluiS)
aandient, Maakt gebruik van de route via de geMaalpoMpen oM de geMalen
te paSSeren (vergelijking traditionele poMpen Met viSveilige waaierpoMp,
viSveilige buiSvijzel en viSvriendelijke vijzel)?
Deze vraag kunnen we beantwoorden door in de monitoringgegevens het aanbod te vergelijken
met de gemaalpassage van vis. Een normaal beeld bij onderzoek naar gemaalpassages
is een verschil in de verhouding tussen de aanbodsvangsten en de passagevangsten. Gewoonlijk
zijn de passagevangsten veel lager in verhouding tot de aanbodvangsten. Dit geldt met
name voor de potamodrome soorten. Een oorzaak kan zijn dat de aanbodfuiken continu
vangen, terwijl de gemalen maar een beperkt aantal uren draaien met de vangconstructie
erachter. Een ander punt is dat diadrome doelsoorten vaak maar in lage dichtheden in
de vangsten vertegenwoordigd zijn. De schatting van het deel van de aanwezige vissen dat
werkelijk door het gemaal gaat, is voor deze soorten daarom waarschijnlijk onbetrouwbaarder
dan voor de 'overige soorten'.
reSultaten najaar 2009 en 2011 per geMaal
geMaal hillekade (viSvriendelijke vijzel)
Voor het gemaal Hillekade is geen nulmeting beschikbaar omdat het een nieuw gemaal
betreft. De aanbodsbepalingen in 2011 vonden plaats tussen 3 oktober (fuiken gezet) en
9 december, waarbij de fuiken dertien keer zijn gelicht (Bijlage II). De weergegeven vangsthoeveelheden
representeren de gemiddelde waarde over de periode vanaf de voorafgaande lichting.
Een uitzondering hierop wordt gevormd door de vangsten van 25 november. In verband
met diefstal van de fuiken in de tussenliggende periode is deze waarde slechts gebaseerd op
één fuiknacht. Er is geen sprake van een trend in het aanbod over de onderzoeksperiode. In
de meeste gevallen ligt het aantal gevangen schubvissen tussen de twee en tien per fuiknacht.
Relatief grote aantallen werden gevangen op 21 oktober, 11 november en 9 december. Op deze
data zijn tevens drie van de zes passagebepalingen uitgevoerd. Rond deze data werden ook
enkele schieralen in de aanbodfuiken aangetroffen.
Over de gehele onderzoeksperiode zijn baars en blankvoorn in de grootste aantallen gevangen
in de aanbodfuiken, op afstand gevolgd door ruisvoorn (Tabel 14). De lengtes van de schubvissen
lagen grotendeels in de range 6-20 cm, met uitzondering van enkele zeelten van rond de
40 cm. De gevangen schieralen waren met 82 tot 100 cm beduidend groter. Schieraal was de
enige doelsoort in het aanbod, naast elf overige soorten.
Tijdens de passagebepalingen werden ook één doelsoort en elf overige soorten gevangen,
maar deze kwamen niet volledig overeen (Tabel 15; Figuur 27). Schieraal is het gemaal niet
gepasseerd, maar Driedoornige stekelbaars werd in hoge aantallen gevangen. Door de fijnmazige
kub in het net achter het gemaal wordt deze doelsoort daar wel gevangen, maar niet in
de aanbodfuiken. Een relatief groot deel van het aanbod aan 'overige soorten' passeerde het
gemaal. Het ging hierbij om zeven eurytope soorten en de limnofielen Bittervoorn, Kleine
modderkruiper, Kroeskarper en Ruisvoorn. Hiervan maakten alleen een hybride witvis,
Kleine modderkruiper en Kroeskarper geen gebruik van de visvriendelijke vijzel als migratie-
47