Hoving R - Zuivelhistorie Nederland

More documents

Recommendations

Info

Foto 9. De fabriek (Borger) zoals deze er in de eerste jaren uitzag. (44), (X) Heruitgave zuivelhistoriedrenthe.nl 38 Foto 10. Het interieur van de eerste fabriek in Borger. (44) (X)
037 7.3. BORGER, EEN VOORBEELD VAN CONCENTRATIE. In een artikel, waarvan mij de uitgever en schrijver niet bekend zijn VI , vond ik de ontwikkeling van de zuivelindustrie in Borger. ….Als voorbeeld van zulk een ontwikkeling kiezen we de vroegere handkrachtfabriek te Borger, om daarna tot de bespreking van de ontwikkeling der fabrieksmatige zuivelbereiding in het algemeen terug te keren. Het is juist na de roggebouw in 1894. We bevinden ons in gedachten te Borger, een echt Drents dorp. Ook hier heeft de heer J.J. van Weijdom Claterbos het nut aangetoond van de oprichting van een coöperatieve zuivelfabriek met handkracht, en het is nu eindelijk gelukt de nodige samenwerking te verkrijgen. Een 35-tal boeren uit de dorpen Borger, Drouwen, Westdorp, Bronneger en Ees hebben zich verbonden als lid der coöperatie: ,,Zuivelfabriek Borger". Er woonden veel, veel meer boeren in de genoemde dorpen, maar deze waren niet tot toetreding te bewegen. Vele van hun zeiden dat de fabriek nog eenmaal de woning van de scheper zou worden; anderen achtten de genoemde 35 boeren erg onverstandig en roekeloos, want dat een gifstof aan de melk moest worden toegevoegd, om de ontroming mogelijk te maken, lieten zij zich maar niet uit het hoofd praten. Intussen kwam de ,,handkracht" in werking en de eerste 9 maanden werd ruim 300.000 L. melk verwerkt, terwijl voor de melk, per Liter, 2½ en 3 cent betaald werd. (Naar het vetgehalte betaalde men in die tijd niet). Nadat de fabriek vier jaar gewerkt had en in ledental geleidelijk was toegenomen, scheidde Bronniger zich af en bouwde een handkrachtfabriekje. Drie jaar later volgde Drouwen en kreeg een eigen ,,handkracht"; ook Westdorp hield kort daarna op de melk te leveren, daar het zijn eigen fabriekje kreeg. De oudste fabriek te Borger beleefde toen moeilijke dagen. Wel had men daar reeds in 1898 een verbetering ingevoerd, n.l. het betalen van de geleverde melk naar het vetgehalte, doch de steun van de omliggende dorpen kon de fabriek moeilijk missen. Bovendien waren de boterprijzen in die tijd laag, en evenals vele andere ,,handkrachtten" ging ook Borger de - ongeknede boter (korrels J.H.) - leveren aan de inmiddels opgerichte Coöperatieve Centrale knederij te Assen. Ook dit voldeed niet bijzonder. Voortdurend ging de fabriek achteruit. Tegenstanders meenden reeds hun vroegere voorspelling in vervulling te zien treden, n.l. dat de fabriek nog eenmaal de woning van de scheper zou worden. Dit gebeurde intussen allerminst. Het bestuur der fabriek begreep, dat de handkracht door stoom diende vervangen te worden, en dat het gehele bedrijf, vroeger zo primitief ingericht, dringend verbeterd behoefde. Kort na de ,,omzetting" in 1907, onder leiding van de zuivelconsulent voor Drenthe, was een verwisseling van personeel de gewichtigste gebeurtenis. Talrijk waren echter ook toen nog de moeilijkheden, die de stoomzuivelfabriek te overwinnen had, want de afgevallen handkrachten werkten prachtig. Maar dit zou slechts kort duren. VI A. ten Heuvel De Drentse Landbouw Cultura 1915 blz146. A. ten Heuvel is onderwijzer geweest in Hoogeveen, verder is er weinig van deze persoon bekend. Van het gehele 'meerjarig' artikel, is door zuivelhistoriedrenthe.nl een pdf 'heruitgave' gemaakt zie in INDEX Heruitgave zuivelhistoriedrenthe.nl 39
Page 1 and 2: VERLEDEN, HEDEN en TOEKOMST van de
Page 3 and 4: VERLEDEN, HEDEN en TOEKOMST van de
Page 5 and 6: 10.1. Inleiding. 83 10.2. Besluit b
Page 7 and 8: Vele oude fabrieksgebouwen zijn inm
Page 9 and 10: 004 1 INLEIDING EN VERANTWOORDING.
Page 11 and 12: soonlijk veel genoegen doen als ik
Page 13 and 14: 009 Heruitgave zuivelhistoriedrenth
Page 15 and 16: 011 3. MELKVEEHOUDERIJ EN ZUIVEL IN
Page 17 and 18: Het zou te ver voeren, en het valt
Page 19 and 20: 016 Engeland was druk bezig met de
Page 21 and 22: 019 5. VAN BOTERMAKERIJ TOT BOTERFA
Page 23 and 24: De slechte prijzen en de verminderd
Page 25 and 26: oer en in die zin (zie hoofdstuk 4)
Page 27 and 28: 026 6. HET BEGIN VAN DE ZUIVELINDUS
Page 29 and 30: 028 Een commissie vanuit de Ermer b
Page 31 and 32: ,, Bij de hedenavond gehouden aanbe
Page 33 and 34: 6.4. ONGEWENSTE TOESTANDEN. Het spr
Page 35 and 36: aandeelhouder in Roswinkel was de p
Page 37: 036 7.2. VAN HANDKRACHT NAAR STOOM:
Page 41 and 42: 040 8. DE HISTORIE PER GEMEENTE, EE
Page 43 and 44: Lijst van alle achterhaalde zuivelf
Page 45 and 46: 50. Weerdinge 1896 1961 opslag bouw
Page 47 and 48: SLEEN 86 Erm 1894 1907 gesloopt ? 8
Page 49 and 50: 051 8.3. TOELICHTING OP DE LIJST. 8
Page 51 and 52: toen de melkproductie beperkt en de
Page 53 and 54: Emmen. In de gemeente Emmen hebben
Page 55 and 56: 056 Zolang de fabrieksprijzen tegen
Page 57 and 58: 059 9. DE GEOGRAFISCHE SPREIDING EN
Page 59 and 60: Kaart 3. Boterfabrieken in Nederlan
Page 63 and 64: 065 Van der Bremen schrijft (7): "I
Page 65 and 66: 067 Tabel 8. (1) Deze grote melkstr
Page 75 and 76: 077 9.5. DE PERIODE TOT AAN 1940. V
Page 77 and 78: 9.6. DE PERIODE 1960 - 1970. Voor d
Page 79 and 80: 9.7.2. VOERVOORZIENING. In de afgel
Page 81 and 82: 083 10. DE TOEKOMST NA DE SLUITING.
Page 83 and 84: nog steeds. (Indien de gemeente nu
Page 85 and 86: Heruitgave zuivelhistoriedrenthe.nl
Page 87 and 88: middels een wasserij gevestigd, die
Page 89 and 90:
Vraag: Hier gaat het over de koopso
Page 91 and 92:
\ Foto 22. De fabriek in Exloo 1983
Page 93 and 94:
096 12. WAT DOEN WE MET DIE OUDE FA
Page 95 and 96:
12.3. INDUSTRIËLE ARCHEOLOGIE EN M
Page 97 and 98:
Volgens Nijhof kunnen, op het laats
Page 99 and 100:
101 * Zie BijlageB: Aanvulling IV v
Page 101 and 102:
Foto 24. Wiechers Woon-Oase in aanb
Page 103 and 104:
in/aan het merendeel van de fabriek
Page 105 and 106:
Illustratie 22 (Haagsche Courant, 1
Page 107 and 108:
108 13. AFSLUITING. 13.1. INLEIDING
Page 109 and 110:
Vries 1952 Vries 1983 Vries 2005 He
Page 111 and 112:
Nederland. (Den Haag) 39. De Nederl
Page 113 and 114:
7. 69 Vestigingsplaatsen van zuivel
Page 115 and 116:
Bijlagen Bestaande uit: a) Oorspron
Page 117 and 118:
Heruitgave zuivelhistoriedrenthe.nl
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
Page 127 and 128:
Page 129 and 130:
Page 131 and 132:
Bijlage B) Aanvulling I t/m VI - 'z
Page 133 and 134:
waren hun eigen zakken te vullen. I
Page 135 and 136:
welkom, zoals kopieën foto's, dorp
Page 137 and 138:
BijlageB) Aanvulling IV Bron: "De M
Page 139 and 140:
werd de verbouwde Sierkan officieel
Page 141 and 142:
BijlageB) Aanvulling VI Volledige (
Page 143 and 144:
20 89 Bovensmilde Smilde C-H 1898 1
Page 145 and 146:
61 60 Hoogeveen Hoogeveen C-S 1896
show all

Hoving R - Zuivelhistorie Nederland

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?