Hoving R - Zuivelhistorie Nederland

De fabriek van Annerveensekanaal stond niet in de provincie Drente, maar op het grondgebied
van de provincie Groningen, in de gemeente Hoogezand-Sappermeer, in Kielwindeweer.
(zie foto 11 )
Assen.
Deze plaats, heeft samen met
Beilen, een zeer rijke zuivel-historie,
doch tevens zijn beide zuivelhistories
moeilijk te doorgronden. In mijn lijst ben
ik uitgegaan van zeven fabrieken in de
gemeente Assen. (Drie in de plaats Assen,
de andere in Kloosterveen, Loon,
Peeloo en Witten.) In "Terugblik op 75
jaar Acmesa", staat echter: "De handkrachtfabriekjes
te Peeloo, Loon,
051 Anreep-Schieven, Deurze (gemeente
Rolde) en die Ter Aard en Zeyen
(beide gemeente Vries) richtten
samen Acmesa op.
In een ander artikel (archief gemeente
Assen) lezen we: "Aan de oprichting
deden mee de leden van de
fabriekjes te Graswijk, Zwartwaterseweg,
Kloos-terveen, Loon, Zeyen
en Deurze.
Illustratie 12. Advertentie ACMESA (3)(X)
Het boterfabriekje te Witten deed aanvankelijk niet mee. Ook aan de Esstraat te Assen.
Later verhuisd naar de Witterstraat stond een fabriekje."
Uit het bovenstaande blijkt dat er in Assen wellicht tien of meer fabriekjes hebben gestaan.
Meer gegevens zijn mij echter niet bekend.
Van de particuliere fabriek van de heer Rusticus te Assen is bekend, dat deze in 1910
werd opgeheven. (La Confiance) In 1915 besloten ook de leden van Witten hun melk
aan Acmesa te leveren. In 1916 waren er onderhandelingen met de eigenaren van de
particuliere fabriek aan de Witterstraat in Assen.
052 Aan de Witterstraat is nu nog een gedeelte van het gebouw, De Nijverheid, dat later de
Eerste Asser Stoomzuivelfabriek heette. In 1922 werd de fabriek gesloten. Uit andere
gegevens blijkt dat er in oktober 1921 nog een coöperatief fabriekje aan de Witterstraat
stond.
De heer Werkman vertelde over het fabriekje in Witten: "Te Witten heeft men een afgedankte
school tot boterfabriek ingericht. Het omgekeerde zal wel nooit voorgekomen
zijn! In 1913, of misschien eerder, ging de Witter fabriek ook functioneren als melkinrichting.
(Melkinrichting = fabriek waar melk werd bereid tot consumptiemelk.) Men
richtte zich daarbij op het inwonertal en het in welvaart groeiende Assen. In het jaar van opheffing
(1915), zal het venten met melk en karnemelk geen winst meer hebben opgeleverd; door de
distributiemaatregelen van minister Posthuma, de vroegere zuivelconsulent in Drente, was
Heruitgave zuivelhistoriedrenthe.nl 50