Hoving R - Zuivelhistorie Nederland

More documents

Recommendations

Info

Tegen een goed beheerde stoomfabriek kunnen ,,handkrachten" niet concurreren, zoals ook hier blijken zou. Reeds in januari 1909 viel het handkrachtfabriekje te Westdorp; in juni van het zelfde jaar viel de Bronnigersche ,,handkracht" Zó werd de stoomfabriek te Borger voortdurend sterker en het aantal leveranciers klom in één jaar van 110 tot 170, welk aantal langzamerhand tot boven 230 steeg. (ca. 1915) Door een statutenwijziging in zuiver coöperatieven geest zijn thans alle leveranciers lid der fabriek, en dat alles goed vooruit gaat, blijkt uit het feit, dat de in 1907 gebouwde stoomfabriek in 1913 te klein bleek, en thans reeds aanmerkelijk is verbouwd en tevens van meer moderne en grotere machines is voorzien. De boter wordt thans rechtstreeks in het buitenland verkocht en brengt flinke prijzen op. Zo zagen we uit de geschiedenis van de fabriek te Borger * A. van Heuvel 1915 Tot zover een kleine terugblik in de zuivelgeschiedenis van Borger. Heruitgave zuivelhistoriedrenthe.nl 40
040 8. DE HISTORIE PER GEMEENTE, EEN OVERZICHT. 8.1. INLEIDING. Als we de historie van de zuivelfabrieken van nu af overzien, kunnen we concluderen, dat de opkomst onstuimig is geweest en de reconstructie van de geschiedenis moeilijk is weer te geven. Bij het lezen van de literatuur en het ordenen van de vele (mondelinge en schriftelijke) gegevens komen we nog al eens cijfers en jaartallen tegen die niet altijd met elkaar in overeenstemming zijn. Met behulp van veel mensen en op allerlei manieren (zie inleiding en verantwoording) is geprobeerd de zuivelhistorie grotendeels te reconstrueren. In dit hoofdstuk en de volgende zijn de verzamelde gegevens over de Drentse zuivelindustrie geordend in de tijd weergegeven. Er is een lijst gemaakt met gemeenten en plaatsen, waar ooit een zuivelfabriek heeft gestaan. In een volgend hoofdstuk is met behulp van kaarten het verloop in de tijd weergegeven 8.2. DE LIJST. Op de lijst staan de gemeenten in alfabetische volgorde en bij elke gemeente de plaatsen, waar ooit een fabriek heeft gestaan of nu nog staat. Elke plaats (fabriek) heeft een nummer en dat nummer is ook gebruikt bij de zelf gemaakte kaarten, in hoofdstuk 9. Achter elke plaatsnaam heb ik, voor zover dat was na te gaan, de jaartallen gezet, van de start van de fabriek en het einde van de fabriek als zuivelfabriek. Op de diverse jaartallen zal wellicht door plaatselijke historici kritiek geleverd kunnen worden. Soms heb ik bij de start de datum van de oprichtingsvergadering genomen, soms de datum waarop de fabriek voor het eerst werkte. Ook bij de sluitingen zijn er soms verschillen van een aantal maanden, vooral als de fabriek rondom de jaarwisseling is gesloten. Over het algemeen doet dit geen (grote) afbreuk aan het doel van de lijst. De bedoeling is namelijk een algemeen overzicht te geven per gemeente van de mij bekende zuivelfabrieken in Drente en daarbij enige gegevens over de fabriek te vermelden. Vele fabrieken hebben na de sluiting als zuivelfabriek, een andere bestemming gekregen. In sommige fabrieken zijn nu verschillende activiteiten onder één en hetzelfde dak gevestigd . Over die activiteiten vindt u achter elke fabriek een klein beetje informatie. Aan de fabrieken, die na 1960 zijn gesloten is een apart hoofdstuk van de scriptie gewijd. De lijst is naar mijn mening niet compleet. ik heb gedurende de tijd, dat ik met de scriptie bezig was, vaak nog aanwijzingen gekregen, dat er hier of daar ook nog een fabriekje heeft gestaan. Het gaat dan om de beginperiode van de zuivelindustrie. 041 Jammer genoeg is dat niet meer altijd na te gaan. Vaak gaat het om een erg klein (particulier?) fabriekje, dat het dan slechts heel kort heeft uitgehouden. Meestal is zo'n fabriekje snel vervangen door een grotere (coöperatieve) fabriek. Naast het ontbreken van historisch materiaal, was ook mijn tijd begrensd en is dit niet verder onderzocht. Daarom is ook niet de latere bestemming van alle, ooit bestaande fabriekjes nagetrokken. Het kostte te veel tijd en was voor deze studie ook niet van zoveel betekenis. Het zoeken naar fabrieken en hun feiten heeft mij veel gegevens opgeleverd, vaak informatief, soms anekdotisch. Na de lijst worden dan per gemeente of per plaats nog enkele opmerkingen en kanttekeningen geplaatst, die de historie natuurlijk niet compleet maken en geografisch weinig of geen waarde hebben, doch de lijst een wat levendiger aanzien geven. Heruitgave zuivelhistoriedrenthe.nl 41
Page 1 and 2: VERLEDEN, HEDEN en TOEKOMST van de
Page 3 and 4: VERLEDEN, HEDEN en TOEKOMST van de
Page 5 and 6: 10.1. Inleiding. 83 10.2. Besluit b
Page 7 and 8: Vele oude fabrieksgebouwen zijn inm
Page 9 and 10: 004 1 INLEIDING EN VERANTWOORDING.
Page 11 and 12: soonlijk veel genoegen doen als ik
Page 13 and 14: 009 Heruitgave zuivelhistoriedrenth
Page 15 and 16: 011 3. MELKVEEHOUDERIJ EN ZUIVEL IN
Page 17 and 18: Het zou te ver voeren, en het valt
Page 19 and 20: 016 Engeland was druk bezig met de
Page 21 and 22: 019 5. VAN BOTERMAKERIJ TOT BOTERFA
Page 23 and 24: De slechte prijzen en de verminderd
Page 25 and 26: oer en in die zin (zie hoofdstuk 4)
Page 27 and 28: 026 6. HET BEGIN VAN DE ZUIVELINDUS
Page 29 and 30: 028 Een commissie vanuit de Ermer b
Page 31 and 32: ,, Bij de hedenavond gehouden aanbe
Page 33 and 34: 6.4. ONGEWENSTE TOESTANDEN. Het spr
Page 35 and 36: aandeelhouder in Roswinkel was de p
Page 37 and 38: 036 7.2. VAN HANDKRACHT NAAR STOOM:
Page 39: 037 7.3. BORGER, EEN VOORBEELD VAN
Page 43 and 44: Lijst van alle achterhaalde zuivelf
Page 45 and 46: 50. Weerdinge 1896 1961 opslag bouw
Page 47 and 48: SLEEN 86 Erm 1894 1907 gesloopt ? 8
Page 49 and 50: 051 8.3. TOELICHTING OP DE LIJST. 8
Page 51 and 52: toen de melkproductie beperkt en de
Page 53 and 54: Emmen. In de gemeente Emmen hebben
Page 55 and 56: 056 Zolang de fabrieksprijzen tegen
Page 57 and 58: 059 9. DE GEOGRAFISCHE SPREIDING EN
Page 59 and 60: Kaart 3. Boterfabrieken in Nederlan
Page 63 and 64: 065 Van der Bremen schrijft (7): "I
Page 65 and 66: 067 Tabel 8. (1) Deze grote melkstr
Page 75 and 76: 077 9.5. DE PERIODE TOT AAN 1940. V
Page 77 and 78: 9.6. DE PERIODE 1960 - 1970. Voor d
Page 79 and 80: 9.7.2. VOERVOORZIENING. In de afgel
Page 81 and 82: 083 10. DE TOEKOMST NA DE SLUITING.
Page 83 and 84: nog steeds. (Indien de gemeente nu
Page 85 and 86: Heruitgave zuivelhistoriedrenthe.nl
Page 87 and 88: middels een wasserij gevestigd, die
Page 89 and 90: Vraag: Hier gaat het over de koopso
Page 91 and 92:
\ Foto 22. De fabriek in Exloo 1983
Page 93 and 94:
096 12. WAT DOEN WE MET DIE OUDE FA
Page 95 and 96:
12.3. INDUSTRIËLE ARCHEOLOGIE EN M
Page 97 and 98:
Volgens Nijhof kunnen, op het laats
Page 99 and 100:
101 * Zie BijlageB: Aanvulling IV v
Page 101 and 102:
Foto 24. Wiechers Woon-Oase in aanb
Page 103 and 104:
in/aan het merendeel van de fabriek
Page 105 and 106:
Illustratie 22 (Haagsche Courant, 1
Page 107 and 108:
108 13. AFSLUITING. 13.1. INLEIDING
Page 109 and 110:
Vries 1952 Vries 1983 Vries 2005 He
Page 111 and 112:
Nederland. (Den Haag) 39. De Nederl
Page 113 and 114:
7. 69 Vestigingsplaatsen van zuivel
Page 115 and 116:
Bijlagen Bestaande uit: a) Oorspron
Page 117 and 118:
Heruitgave zuivelhistoriedrenthe.nl
Page 119 and 120:
Page 121 and 122:
Page 123 and 124:
Page 125 and 126:
Page 127 and 128:
Page 129 and 130:
Page 131 and 132:
Bijlage B) Aanvulling I t/m VI - 'z
Page 133 and 134:
waren hun eigen zakken te vullen. I
Page 135 and 136:
welkom, zoals kopieën foto's, dorp
Page 137 and 138:
BijlageB) Aanvulling IV Bron: "De M
Page 139 and 140:
werd de verbouwde Sierkan officieel
Page 141 and 142:
BijlageB) Aanvulling VI Volledige (
Page 143 and 144:
20 89 Bovensmilde Smilde C-H 1898 1
Page 145 and 146:
61 60 Hoogeveen Hoogeveen C-S 1896
show all

Hoving R - Zuivelhistorie Nederland

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?