nieuw concept, vertrouwd niveau Spiegelen met specialisten en ...

| FORUM | Opvolging | JULI 2008 |
SPIEGELEN MET SPECIALISTEN
EN ONDERNEMERS
Bedrijfsopvolging. Het blijft een onderwerp waar heel veel over te schrijven valt. Wat komt
er bij kijken? Wie schakel je in? Verwacht wordt dat veel ondernemers de komende jaren
zullen stoppen met hun bedrijfsvoering en dan komt de kwestie van de opvolging aan de orde.
Overgeven aan derden? Een strategische koper? En wat doen we met de kinderen die staan te
trappelen om de zaak voort te zetten? Noord Limburg Business praat over deze materie met een
zevental deskundigen. Vanwege het weer zaten we buiten op het zonovergoten terras.
Nadat iedereen onder het genot van een
drankje zijn licht heeft laten schijnen
op de voetbalwedstrijd vanavond (die
Nederland overigens met 2-0 won),
beginnen we met de eerste vraag. Als de
tijd aanbreekt dat je ermee wil stoppen,
wie is dan de eerste persoon waar je
DE DEELNEMERS:
Jaques Jetten Aeternus
Luuk Hendriks Boels Zanders Advocaten
Piet Sanders Hovuma Magazijnstellingen
Maurice Wijts NV Industriebank LIOF
Daniëlle Stijntjes Aqua Fruit & Greens
Huub Beurskens ABN AMRO
Peter Dorssers Rabobank Venlo
| 8 | NOORD LIMBURG | BUSINESS|
contact mee zoekt? Stijntjes, als ervaringsdeskundige
die een fusie aanging
met een ander bedrijf, neemt het woord.
“Nadat je voor jezelf hebt vastgesteld
welke kant het op moet, was in mijn
geval de accountant het eerste aanspreekpunt.
Deze persoon kent het bedrijf
immers door en door. Hij heeft mij
geweldig geholpen met het denkproces.”
Haar linkerbuurman Huub Beurskens
knikt instemmend. “Er zijn veel mogelijke
gesprekspartners in die eerste fase.
Het is in elk geval belangrijk om er tijdig
over te beginnen. De meeste ondernemers
realiseren het zich niet, maar voor
een gedegen overnameproces mag je best
vijf tot zeven jaar uittrekken.”
BEGIN
“Vergeet niet dat het proces van loslaten
en de knoop doorhakken niet van de ene
op de andere dag gaat”, vult Dorssers
aan. “Een goede adviseur houdt je bij de
les en geeft aan waar de valkuilen zitten.
Als bank hebben we bijvoorbeeld een
uitgebreid dossier van elke klant, met
details over bedrijfsvoering en behaalde
resultaten. Die gegevens zijn cruciaal
in zo’n proces.” De aanwezigen zijn het
er over eens dat de ondernemer zelf de
eerste is die er klaar voor moet zijn.
De adviseurs komen daarna. Sanders
licht toe: “Sparren met je naasten; met
partner, kinderen of vrienden. Is het
plaatje helder, dan volgen accountants,
juristen, boekhouders en notarissen. Om
het simpel te verwoorden: de materie
moet ‘hapklaar’ zijn. Soms moet een
bedrijf bijvoorbeeld eerst geherstructureerd
worden voor de verkoop.”
SPIEGEL
Volgens Wijts hebben ondernemers
behoefte aan een spiegel die een goede
adviseur hen voorhoudt: “Het is een
refl ex om in eerste instantie te denken
aan overdracht aan derden. Men kijkt
altijd eerst naar buiten. Terwijl je samen
soms tot verrassende inzichten komt.
Waarom niet iemand van binnenuit.
Ondernemers zijn vaak huiverig om een
MBO te overwegen, vanwege de onrust
die het op de werkvloer brengt.” Sanders:
“Bovendien is het de taak van welke
adviseur dan ook, om de hooggespannen
verwachtingen wat te temperen.
Ondernemers kijken met een roze bril
naar hun eigen zaak, die volgens hen
natuurlijk goud geld op moet leveren. Je
moet die zeepbel tijdig doorprikken en
een realistisch beeld schetsen.”
VERKOOPVOORBEREIDING
Over die waardebepaling komen we
overigens later nog te spreken,. Eerst
kijken we gedetailleerder naar het
verkoopklaar maken van een onderneming.
Wat zijn nu valkuilen tijdens de
structurering? Jetten, als gecertifi ceerd
business valuator neemt het woord. “Er
zijn tal van onderwerpen op fi scaal en
juridisch vlak waar vooraf goed naar
gekeken moet worden. Vandaar ook
JAQUES JETTEN
LUUK HENDRIKS
die eerder genoemde termijn van een
paar jaar voorbereidingstijd. Ik noem
slordig geformuleerde arbeidscontracten,
slecht gedocumenteerde patenten, het
ontbreken van deugdelijke contracten,
een slechte fi scale structuur. Al dit soort
zaken kosten je als verkoper tijdens de
onderhandelingen geld of zetten je op
achterstand. Ook bedrijfseconomich en
fi nancieel is er veel te verdienen met een
goede voorbereiding.
Jetten hierover: “Belangrijk is dat je
gezond blijft ondernemen en niet kosten
of investeringen uitstelt omdat je gaat
verkopen.. Een gezond denkende koper
ziet dit en er een punt van maken. De
markt waarin je actief bent, bepaald wat
je als ondernemer moet doen.” En er zijn
meer voorbeelden te noemen. Hendriks
zegt: “Ten onrechte worden juristen pas
in een later stadium betrokken bij een
overdracht. Laat als verkoper het bedrijf
ook van tevoren juridisch tegen het licht
houden. Onduidelijkheden met de concernstructuur,
een ontbrekend concurrentiebeding,
een lopende claim of een
verlopen vergunning kunnen later een
smet werpen op de onderhandelingen.”
PRAKTIJK
Voor we overgaan op een ander onderwerp,
willen de twee aanwezigen die een
overname ‘aan den lijve’ hebben meegemaakt
nog wat zaken toevoegen. Eerst
Stijntjes: “Naast juristen, accountants en
notarissen doe je er ook goed aan om een
branchekenner in te schakelen. Iemand
die alles weet van de sector; iemand die
de markt kent en op de hoogte is van
specifi eke wet- en regelgeving. Ik ben
actief in de foodsector. Dat is toch wat
anders als bijvoorbeeld een autobedrijf
of een restaurant.” Daarentegen heeft
Sanders veel steun gehad aan een echte
generalist. “Een specialistische generalist
bedoel ik; iemand die het hele spectrum
overziet. Iemand met een helikopterview.
Een accountant of een notaris zal niet
snel ‘ja’of ‘nee’ zeggen. Ik miste in het
voortraject het totaalplaatje waardoor ik
een beetje aan het zwemmen was bij
| JULI 2008 | Opvolging | FORUM |
| BUSINESS | NOORD LIMBURG | 9 |
MAURICE WIJTS
PETER DORSSERS