amsterdam. - Acehbooks.org

GROEP I. 2* Klasse.
Het was een fout, dat men zonder gelden daarvoor uit te
geven toch zoovele waarnemingen eischte, die niet door maximum
en minimum thermometers — toen nog zeer onvolmaakte
instrumenten — konden aangevuld worden. Daarin is dan de
reden gelegen, dat wij slechts van een gering aantal plaatsen
den gang der weersgesteldheid kunnen geven.
Uitnemende waarnemingen heeft men voor Buitenzorg, van
1841—1854, door Dr. Onnen, Rooseboom en Swaving.
Dr. Krecke heeft de waarnemingen, die hij betrouwbaar
achtte en die voor menige plaats een in die streken genoegzaam
aantal jaren zijn voortgezet, geboekt, berekend en daaruit de
climatologie afgeleid.
Intusschen begon Engeland vooral op grootere schaal waarnemingen
in afgelegen plaatsen te doen en wel degelijk de
waarnemers te bezoldigen. Generaal Sir Edw. Sabine liet uurwaarnemingen
doen te Toronto, Kew, St. Helena, de Kaap de
Goede Hoop en Hobarton, die vijfjaren lang werden voortgezet
en volledig uitgegeven. Zij strekten zich niet alleen over barometer,
thermometer, psychrometer, wind, uit, maar even volledig
over de magnetische verschijnselen, en het was weder Al. von
Humboldt die daarop Zijne Excellentie den Gouverneur-Generaal
van Nederlandsch Indië wees en een brief schreef om toch geregelde
waarnemingen te laten doen.
Die brief, in mijne handen gesteld, gaf mij aanleiding in
October 1857 een voorstel te doen aan Zijne Excellentie den
Minister van Koloniën, dat Dr. Bergsma tot directeur der waarnemingen
in Oost-Indië zou benoemd worden, aldaar uit verschillende
oorden waarnemingen zou verzamelen en in Batavia
zelf een hoofdobservatorium zou stichten en besturen, overeenkomstig
het plan door Generaal Sabine gevolgd. Men mocht zich
vleien dat dit, gelijk .elders, ook in Indië voor matige kosten
bereikbaar zou zijn.
Aan het oprichten van waarnemingsstations, het hoofddoel
van dit plan, kon geen gevolg worden gegeven, dan ten opzichte
van regenwaarnemingen, welke ook zoo gewenscht zijn en
die dan ook in de drie laatste jaren zijn aangevangen. Daarentegen
is het hoofdobservatorium te Batavia, door het onophoudelijk
streven van Dr. Bergsma, dat om de zeer hooge kosten
lang bezwaren ondervond, op eene bewonderenswaardige wijze
ingericht. Rijk aan toestellen van allerlei aard, behoeft het voor
geen ander onder te doen, en de ijver, nauwkeurigheid en volledigheid,
waarmede die waarnemingen, trots alle moeielijkheden,
gedaan zijn, is boven allen lof verheven. De vijf deelen „Observations
made at the Magnetical and Meteorological Observatory