Waterschaarste en conflict in de Nijl-regio - ProDef

Titel Waterschaarste en conflict in de Nijl-regio
Status Definitief
Versienummer 1.0
Datum 18 maart 2009
Ministerie van Defensie
Nederlandse Defensie
Academie
Instituut Defensie Leergangen
Hogere Defensie Vorming 05
productie van voedsel. De behoefte aan water stijgt ook vanwege de economische
groei die de landen doormaken. De druk op de waterbronnen van de Nijl neemt dus
toe. De beschikbare hoeveelheid Nijlwater fluctueert jaarlijks en is onvoorspelbaar 5 .
Sommige oeverstaten hebben op dit moment al te kampen met waterschaarste. Deze
situatie kan leiden tot regionale instabiliteit en conflicten tussen de landen die het water
van de Nijl moeten delen.
1.1.2 Water en conflict
Waterschaarste kan een rol spelen bij het ontstaan van conflicten.
Conflictanalysemodellen van onder andere de Europese Unie, de Wereldbank en de
Verenigde Naties geven aan dat schaarste aan grondstoffen (waaronder water) een
van de oorzaken is van het potentieel ontstaan van conflicten. Een aantal
waterdeskundigen (o.a. Peter H. Gleick, Thomas H. Homer-Dixon en Malin F.
Falkenmark) heeft de specifieke rol van waterschaarste en het ontstaan van conflicten
verder aangetoond en geanalyseerd.
VN secretaris-generaal Ban Ki-Moon geeft in een artikel in de Washington Post aan dat
de huidige crisis in Darfur mede het gevolg is van waterschaarste 6 . Daarnaast gaf Ban
Ki-Moon tijdens het afgelopen World Economic Forum 7 aan dat de primaire focus van
de VN niet de (toen) aanstaande wereldwijde economische recessie is, maar de
groeiende crisis ten gevolge van schaarste aan water. De groeiende waterschaarste
heeft volgens Ban Ki-Moon een negatieve invloed op het behalen van de VN-
Millenniumdoelstellingen. En dat terwijl het doel juist is om het aantal mensen dat geen
of onvoldoende toegang heeft tot veilig drinkwater in 2015 te halveren. Volgens Ban Ki-
Moon is het essentieel dat deze Millenniumdoelstelling gehaald wordt, om conflicten
die mede het gevolg zijn van waterschaarste te voorkomen.
1.2 Probleemstelling, doelstelling en centrale vraag
De Verenigde Naties, de Europese Unie en ook Nederland hechten in algemene zin
grote waarde aan sociaal-economische ontwikkeling op het Afrikaanse continent, en
dus ook aan sociaal-economische ontwikkeling in de landen van de Nijl-regio.
Instabiliteit, spanning en conflict zijn verstorende en stagnerende factoren voor deze
sociaal-economische ontwikkeling. Schaarste aan water ondermijnt mogelijkerwijs de
stabiliteit, en kan leiden tot instabiliteit en conflicten in de Nijl-regio. 8
5 United Nations Environment Programme/ Division of Early Warning and Assessment/
Global Resource Information Database (2000). Water Sharing in the Nile River Valley.
Geneve.
6 Ban Ki-Moon (16 juni 2007). A Climate Culprit in Darfur. Washington Post.
7 Ban Ki-Moon (2008). World Economic Forum Annual Report 2007-2008. Geneve.
8 Zowel diverse waterdeskundigen (o.a. Gleick, Homer-Dixon, Falkenmark) als diverse
internationale instituten (o.a. United Nations Water) geven aan dat er een relatie
bestaat tussen waterschaarste en het potentieel ontstaan van conflicten.
Pagina 10/49