Over Unentse soldaten overzee - t schoor udenhout - biezenmortel

Al vrij snel kwamen in het Nederlandse leger de eerste reorganisaties. Sommige
legeronderdelen kregen in de tropen andere functies. Er was bijvoorbeeld geen behoefte aan
anti-tank-artillerie, bepaalde soorten tanks en groepen veldartillerie. Het belangrijkste was
een goede bewaking van vitale zaken zoals regeringsgebouwen, havens, vliegvelden,
pompstations, elektriciteit- en waterkrachtcentrales, militaire complexen, plantages enz. Op
een van de eerste wachten die de soldaten moesten lopen in de haven in Tandjong Priok
kwamen een paar legerwagens met Japanse krijgsgevangenen het haventerrein opgereden.
Hun taak bestond die dag uit het lossen van een boot, een soort rijnaak, vol met zware
artilleriegranaten. Deze Jappen, gekleed in een korte legerbroek met soldatenkistjes zonder
veters, hadden een zakje Japanse grond aan een veter om de hals hangen, zodat ze bij
overlijden in den vreemde ook in Japanse grond begraven konden worden. De Japanners
verrichtten hun werk gedrild en fanatiek. De Nederlanders zeiden: Eén Jap is twee Moffen te
erg. Vanaf de boot tot in het magazijn gingen de Japanners op een enkel bevel in een lange
rij naast elkaar staan. Bij het volgende korte bevel gooiden ze de zware granaten hand over
hand van boot naar magazijn. Dat gebeurde al zingende en met hoge snelheid. Na tien
minuten werken was er vijf minuten rust.
Als gevolg van het steeds groeiende Nederlandse leger was er een groot gebrek aan militair
personeel op legerkantoren en in bevoorradingsmagazijnen. Daar werkten veel oudere KNILmilitairen.
Zij hadden allen in de periode vanaf 1942 tot 1945 in Japanse gevangenissen
doorgebracht. Hun vrouwen en kinderen zaten toen opgesloten in door Jappen bewaakte
vrouwenkampen. Deze KNIL-militairen hadden recht op enkele maanden verlof in Nederland.
Een voorbeeld daarvan is de Udenhouter Wim Hoezen, sergeant-majoor, die in de jaren
dertig naar de Oost vertrok en met zijn gezin op 2 juli 1948 zijn vakantie kwam opnemen in
Udenhout. Enkele maanden later vertrok hij opnieuw met zijn gezin naar Indië. Een tweede
voorbeeld is Pauw van de Hoven, geboren te Udenhout in 1916 en voor de oorlog
beroepsmilitair geworden bij het KNIL. Hij trouwde daar in 1947 en is na zijn verlof in
Nederland in 1949 weer teruggekeerd naar Makassar.
Soekarno had al in 1945 met zijn pas gevormde leger de kans gegrepen om grote delen van
Java en Sumatra als onafhankelijk gebied uit te roepen. Zijn regering zetelde in Djokjakarta
op Midden-Java.
Dat betekende, dat de Nederlandse militairen in de zomer van 1946 maar enkele gebieden
van de Geallieerden konden overnemen. Zelfs in de regeringshoofdstad Batavia waren
bepaalde belangrijke posities in handen van de Tentara Republiek Indonesia (TRI), het leger
van Soekarno (later TNI genoemd). Van Batavia via Mr. Cornelis en Buitenzorg naar
Bandoeng, 180 km verderop, was slechts een relatief vrij smalle corridor rond de
hoofdwegen voor de Nederlandse troepen beschikbaar. Dezelfde situaties deden zich op tal
van plaatsen voor, zoals rond Semarang en Soerabaja. Deze corridors waren van
levensbelang voor het vervoer van levensbehoeften vanuit het binnenland naar de steden.
Ook voor het transport van koffie, thee en rubber naar de havens waren de corridors van
levensbelang. Op de lange corridor vielen TNI-milities regelmatig de Nederlanders aan. Dat
betekende veel patrouilleren om aanvallen te voorkomen of terug te slaan.
Vier groepen Indonesische vrijheidsstrijders
Het Nederlandse leger kreeg niet alleen te maken met het leger van Soekarno. Er waren
daarnaast nog drie groeperingen op oorlogspad. Dat waren groepen communistische
vrijheidsstrijders en islamitische groeperingen die vanuit hun visie een andere invulling aan
het begrip vrijheid wilden geven. En dan waren er nog de zogenaamde “rampokkers” of
extremisten die groepsgewijze rovend en stelend het vooral op Europeanen gemunt hadden
en al moordend het gebied onveilig maakten. Hoe ze aan oorlogsmateriaal kwamen, was
niet altijd duidelijk. Mogelijk door de Jappen achtergelaten of van de Brits-Indische soldaten
gestolen of afkomstig uit veroverde wapendepots of clandestien ingevoerd, het kon allemaal.
Alle groeperingen samen telden 170.000 inheemse strijders van allerlei pluimage. Hun legers
samen waren groter dan het Nederlandse leger. Zij speelden een thuiswedstrijd op bekend
26