Over Unentse soldaten overzee - t schoor udenhout - biezenmortel

Na een half jaar begon de dagelijkse sleur ver van huis ook het soldatenleven te beheersen.
Het kampement in Mr. Cornelis (een klein dorpje bij Batavia aan de weg naar Buitenzorg)
bestond uit een doodlopende zijstraat van 200 m lang met aan beide zijden stenen huizen.
Het kamp was rondom afgezet met een zware prikkeldraadomheining. Voor aan de straat
was een slagboom aangebracht. Een soldaat uit Oirschot was op een snikhete dag de
wachtpost. Hij werd geacht daar staand met het geweer aan de voet of aan de schouder
oplettend bezig te zijn, zodat niemand ongezien vanaf de hoofdweg het kamp zou betreden.
Hij had voor het openen en neerlaten van de slagboom de beschikking over koelie
Mohammed. Die man had een klein zelfgemaakt houten bankje en kon dus zittend met een
touw in zijn hand het werk doen. Het was die middag echt snikheet en de soldaat wilde tegen
de regels in ook wel eens gaan zitten, twee uur staan is immers niet prettig. Hij gebaarde
naar de koelie dat hij zelf op dat bankje wilde gaan zitten. Mohammed moest maar gaan
staan. Even later kwam een groene stafauto van het leger voor de poort gereden, de soldaat
bleef rustig op het bankje zitten en gebaarde naar de koelie de slagboom te openen. Na
enkele meters stopte de stafauto en er stapte een verontwaardigde commandant van de 7-
Decemberdivisie, generaal-majoor Dürst Britt, herkenbaar aan de officierspet met rode band,
uit. Hij eiste van de wachtpost dat die in de houding ging staan en de verplichte groet bracht.
De soldaat stond wat onverschillig op en salueerde slapjes. De generaal vroeg aan hem:
“Weet je wel wie hier voor je staat?” De soldaat zei het niet te weten. De intussen door
anderen gewaarschuwde opperwachtmeester kwam aangesneld, maar het kwaad was
geschied. De soldaat kreeg een week celstraf en ook daar lag de soldaat niet wakker van.
Het kon hem zover van huis “allemaal niks meer verdommen”. Hij moest zijn straf uitzitten in
de voorkamer van het eerste huis van waaruit hij overdag, zonder veters in zijn schoenen, op
een bankje naast de wachtcommandant zat. Eten en drinken werden bij hem gebracht en vrij
van wacht kon hij comfortabel het verkeer in het kampement en op de doorgaande weg en
op de naastliggende spoorlijn volgen.
Maar het kon ook nog anders. Al eerder was afgekondigd dat behalve de baboes (de
wasvrouwen) er geen vrouwen in het kampement toegelaten mochten worden. Een soldaat
stond die avond in het donker aan de poort op wacht als de opperwachtmeester met een
inlandse vrouw naar zijn kamer in het kamp wil. De soldaat weigerde haar de toegang. De
opper eiste als meerdere dat hij op zijn bevel haar moest toelaten. De soldaat reageerde
hierop door te zeggen dat hij van dit feit melding zou maken in het aantekenboek van de
wachtcommandant. En dat deed hij ook. Hij heeft nooit meer iets over dit voorval gehoord.
Omdat vele militairen als gevolg van muskietenplagen malaria kregen en tijdelijk als
wachtposten uitvielen, moest eens een administratief medewerker wachtlopen. De eerste de
beste keer was het raak. Er werd geschoten, er waren in de achterliggende kampongs
vijandelijke bewegingen geconstateerd, zo meende de wacht. Het bleken echter vuurvliegjes
te zijn in plaats van vijandelijke zaklampen. Zo zie je maar, alles moet geleerd worden.
In de Benedenstad van Batavia met veel moerasachtige gebieden waren muskietenplagen
een ware ramp. Het aantal malariagevallen steeg zeer snel, er moest wat gebeuren. De
oplossing was, dat vliegtuigjes met sproeiapparatuur aan boord het zeer giftige middel DDT
over het gebied verspreidden. De muskieten overleefden het niet, de militairen wel. Ruim tien
jaren later werd het middel over de hele wereld verboden, met uitzondering voor de grote
sprinkhanenplagen in Afrika.
Een soldaat had op Eerste Paasdag van 1947 de wacht tot acht uur ’s avonds. Er zou die
avond om zes uur door de koks een feestelijke maaltijd verstrekt worden. Men zou porties
bewaren voor de wachtposten zodat die na afloop van de wacht alsnog aan hun trekken
zouden komen. De koks hadden echt hun best gedaan, de laatste gang bestond uit pudding
met rum. Toen de soldaat na de wacht in de keuken kwam, bleek de pudding nagenoeg op,
maar het restant dreef wel in een flinke hoeveelheid rum. De soldaat had nog nooit van rum
gehoord, maar het was wel lekker. Hoe het die paasdag verder was gegaan heeft de soldaat
niet meer geweten.
32