Opportuun december 2010 - Openbaar Ministerie

worden afgesloten met een barbecue.
Het eerste deel van de vlottocht verloopt volgens
planning. De door de directie van outdoorbureau
S. aangewezen begeleider van de vaartocht,
Erwin A., staat op een afgesproken punt van de
route keurig klaar om het Kruidvat-gezelschap
te helpen met aanmeren. Daar, in het idyllische
groen van een agrarisch gebied, doen de dames
een spelletje om vervolgens door te varen naar
“opdracht 2”. ‘Kijk voor de volgende stop uit naar
mij en mijn witte bus,’ adviseert de onervaren
man de enthousiaste groep, ‘want op die plek
help ik jullie weer.’ Wat A. er niet bij vertelt – en
zelf ook niet weet – is dat de dames vóór de
volgende locatie aan de wal nog zullen stuiten op
een overlaat: een klein soort stuw, die ervoor
zorgt dat het waterpeil in een lagergelegen
gebied niet boven een bepaalde hoogte komt.
De stemming in de gemêleerde groep collega’s
is opperbest, maar het varen wil niet bepaald
lukken. Het vlot is door een slechte koersstabiliteit
nauwelijks controleerbaar. Clementine de
Groen: ‘Het gevaarte trok steeds naar de
rechteroever en slechts sporadisch ging het
roeien goed. Maar de sfeer was jolig. De dames
– in leeftijd van 18 tot 40 jaar – hadden nog geen
alcohol gedronken, maar waren op het water
uitgesproken giebelig. Gevaar zagen ze echt niet.
Want er was hun toch verzekerd dat ze in geen
geval nat zouden worden?’
Verval
Er ontstaat echter lichte paniek als ze zien dat ze
de overlaat Kuipersbrug naderen. Maar begeleider
A. en zijn busje dan? Die zijn toch nog
nergens te zien geweest? De collega’s sturen het
vlot nog wel tamelijk recht richting de stuw,
maar kunnen niet verhinderen dat het gevaarte
in het woelige water daarbeneden – er is een
verval van 1.56 meter – stort. Elf vrouwen raken
te water, van wie er negen, al dan niet met hulp,
de wal kunnen bereiken.
‘Twee andere vrouwen vonden de dood. De
overlevenden zagen de al genoemde 34-jarige
medewerkster al snel bewusteloos in het water
drijven, maar reanimatiepogingen mislukten,’
aldus een uiterlijk niet onbewogen aanklager. ‘Zij
overleed wat later op de dag. Een ander medewerkster
(24) uit Lichtenvoorde werd pas drie
uur na het vlotdrama gevonden…’
Geen zwemvesten
Hoe kon dit gebeuren? Wat zijn de strafbare
feiten? Wie vervolg ik? Hoe componeer ik een
gedegen tenlastelegging? ‘Binnen een zeer
uitgebreid opsporingsonderzoek, duidelijk een
TGO-aanpak, zocht ik naar de antwoorden op die
vragen,’ verklaart officier De Groen. ‘Er was
zóveel misgegaan in deze juridisch interessante,
12 | Alles afwegende - Opportuun 12 - december 2010
ingewikkelde zaak: tal van fouten van het
outdoorbedrijf – er waren zelfs geen zwemvesten
uitgedeeld – de povere waarschuwingsborden
langs de oevers, een “groentje” als begeleider
van de tocht… Ik besloot het evenementenbureau
en directeur Marcus P., die A. de werkopdracht
had verstrekt, te vervolgen. Primair dood door
schuld, luidde de aanklacht, met als vangnet
schuld aan verongelukking van een vaartuig met
de dood ten gevolge. Het doet me goed dat
rechtbank én Hof mij in hun bewezenverklaringen
grotendeels zijn gevolgd.’
Nabestaanden
Clementine de Groen verhult niet dat het haar
met name deugd doet dat zij in haar strafzaak de
nabestaanden van de verdronken vrouwen en
alle opvarenden met hun families zo’n hoge
prioriteit heeft gegeven. ‘Half februari 2008,
nadat ik mijn beslissingen over vervolging had
genomen, heb ik met Wim Jans van het
Slachtofferinformatiepunt van ons parket voor
hen een bijeenkomst gehouden. Om mijn
behandeling van de casus uiteen te zetten, de
Een “passend
omschreven” drama
‘Er is sprake van een noodlottige aaneenschakeling
van slordigheden en nalatigheden van de
zijde van evenementenbureau S., en directeur
Marcus P. moet als leidinggevende van dit nalaten
worden aangemerkt,’ luidde het vonnis van de
rechtbank in Zutphen. Beide verdachte partijen
werden bewijsbaar schuldig verklaard wegens
“aanmerkelijke onachtzaamheid en nalatigheid”.
In deze casus gebruikte het Arnhemse Hof in zijn
arrest – nagenoeg letterlijk – dezelfde kwalificaties.
‘Een mooie, passende omschrijving,’ aldus
aanklager De Groen.
juridische werkelijkheid te laten zien. Lastig,
omdat mensen die zoiets meemaken schuldigen
willen zien. Bij hen verdwijnt de nuance al
snel, dus moet je zo’n groep juridisch genuanceerd
inzicht geven in je afwegingen. Dat was
een respectvolle meeting, die ook werd
bijgewoond door psychologen van Kruidvat.
Een correcte bejegening van nabestaanden en
opvarenden lieten later trouwens ook de
gebroeders Anker, advocaten van de aangeklaagden,
zien.’
Leven op z’n kop
Op 25 september 2008 eist De Groen in een
zitting in Zutphen 50.000 euro boete tegen S.
bv en 240 uur werkstraf tegen directeur P. Het
rechterlijke vonnis luidt twee weken later
eenzelfde boete, waarvan de helft voorwaardelijk
en een taakstraf van 180 uur plus drie
maanden voorwaardelijke celstraf met een
proeftijd van twee jaar. In een arrest van het
Arnhemse Hof, op 20 juli 2009, blijft daar voor
het bedrijf 5000 euro boete van over en een
taakstraf van 120 uur voor de directeur. ‘In
beide uitspraken werd dood door schuld dus
bewezen verklaard en dat vond ik erg belangrijk,’
stelt Clementine de Groen in een
toelichting, ‘maar het arrest vond ik – impulsief,
moet ik toegeven – toch wel een aanfluiting.
Een lagere werkstraf okay, maar die paar
duizend euro boete “gezien de financiële
positie van het bedrijf”..? Van enkele benadeelden
hoorde ik dat ze wel blij waren met de
twee veroordelingen, maar ik heb me in de
loop der tijd nog vaak afgevraagd of ze iets
kunnen met de straffen. Je kind, echtgenote of
moeder overlijdt en er wordt een werkstraf
geëist… Verhoudt zo’n sanctie zich tot het
zware drama dat je leven op z’n kop heeft
gezet?’
Aan diverse gedupeerde partijen heeft de
officier nog uitgelegd waarom zij geen
vervolging heeft ingesteld tegen het waterschap
en een recreatieschap uit die oostelijke
regio, maar dat sepot wordt momenteel via
een art.12-procedure bij het Arnhemse Hof
aangevochten door nabestaanden van de 24
jarige medewerkster. Clementine de Groen:
‘Dat was voor mij géén teleurstelling. Het
bewijst alleen maar dat betrokkenen kritisch
naar alle facetten van deze moeilijke casus
hebben gekeken.’
Er worden rond het vlotdrama nog steeds inventariserende
gesprekken gevoerd over verzekeringskwesties en civiele
schadeclaims.
Tekst: Gerard Trentelman
Foto’s: Ruben Keestra
‘De
toewijding
kwam hoe
langer hoe
meer’
OVER CLEMENTINE DE GROEN - VAN DEN
WILDENBERG (34)
In het begin van haar rechtenstudie in Leiden
blonk een jonge Clementine de Groen niet
bepaald uit door motivatie. ‘Ja, ik leidde een,
zeg maar, erg rijk studentenleven en wilde
zelfs nog een keer switchen naar genees-
kunde,’ vertelt zij glimlachend. ‘Maar daar
zag ik van af toen die toewijding er hoe
langer hoe meer kwam en ik beslist raio
wilde worden.’
Na het behalen van haar graad in 2000 ging ze
in Utrecht werken bij de Commissie Gelijke
Behandeling van de overheid om een jaar
later als raio te starten bij de rechtbank en
het parket in Rotterdam. In 2006 werd
Clementine – getrouwd, drie kinderen –
officier in het parket Zutphen. ‘Een aanklager
met een fascinatie voor het vak, mag ik nu
wel zeggen…’
Opportuun 12 - december 2010 - Naam artikel | 13