'DE' JONGERE BESTAAT NIET - Marije Cornelissen

vallen. De adolescentie is een periode waarin jongeren zich los moeten maken van de
ouders. Zij moeten hun definitieve autonomie winnen en gaan langzamerhand zelf
over hun eigen leven beslissen. Door dit losmakingsproces verandert de aard van de
relatie met de ouders. De invloed van leeftijdgenoten wordt belangrijker, en jongeren
leren meer met anderen om te gaan op basis van gelijkwaardigheid. Lange tijd is men
er in de sociologie van uit gegaan dat deze periode per definitie met conflict gepaard
gaat; dat de invloed van ouders en leeftijdgenoten tegenstrijdig is. Inmiddels is echter
gebleken dat dit niet het geval is. Ouders en leeftijdsgenoten beïnvloeden jongeren op
manieren die niet tegenstrijdig (hoeven te) zijn. De relatie met de ouders is vooral van
invloed op het algemene welbevinden van jongeren. Dit algemene welbevinden is een
basisgegeven in de ontwikkeling van kinderen en blijft op dezelfde wijze bestaan in de
adolescentie. Dit welbevinden is dus geen levensfasegebonden factor. De
identiteitsontwikkeling, die hierboven ook al even genoemd werd in verband met
jongerenculturen, is wel verbonden met de puberfase. Hierop hebben leeftijdsgenoten
veel meer invloed. Zij zitten immers gezamenlijk in het
identiteitsontwikkelingsproces. 22
Adolescenten zetten zich dus niet per definitie af tegen hun ouders. Ouders blijven
een grote invloed hebben op het leven van jongeren, alleen komt daarnaast de invloed
van leeftijdsgenoten erbij. Uit onderzoek van Wim Meeus is gebleken dat de invloed
van ouders en leeftijdsgenoten niet strijdig met elkaar is, maar eerder neutraal of in
overeenstemming. Verreweg de meeste jongeren (78%) kunnen goed opschieten met
hun ouders en maken geen zware identiteitscrisis door. Van de jongeren die in de
puberteit wel een problematische relatie met hun ouders hebben, had 65% ook als
kind al een conflictueuze verhouding met hen. Het negatieve beeld dat deze jongeren
over volwassenen hebben vindt zijn basis in de slechte relatie die zij met hun ouders
hebben.
Een andere factor die meespeelt voor jongeren die een conflictueuze puberteit
doormaken is hun maatschappelijke positie. Jongeren uit een lagere sociale klasse met
een lager opleidingsniveau zetten zich gemiddeld meer af tegen de wereld van
volwassenen dan hoger opgeleide jongeren uit een hogere sociale klasse. 23
Helaas zijn er in het onderzoek van Meeus geen gegevens opgenomen over mogelijke
verschillen tussen autochtone en allochtone jongeren. Deze differentiatie kan hier dus
niet geboden worden.
Op individueel niveau ervaren jongeren in het algemeen dus geen generatieconflict
tussen zichzelf en de oudere generatie. Voor degenen die dit conflict wel ervaren is
niet zozeer hun leeftijd/levensfase van belang als wel de relatie met hun ouders die al
eerder slecht was.
Toch is de beeldvorming over het bestaan van een generatiekloof tussen jongeren en
de generatie vlak boven hen zeer hardnekkig. Dit valt terug te voeren op het feit dat
met name volwassenen deze kloof zien. Zoals in hoofdstuk twee werd beschreven
hebben zowel jongeren als volwassenen een negatiever beeld over jongeren dan over
volwassenen. Jongeren zijn dus kritischer over zichzelf dan over volwassenen, terwijl
25