'DE' JONGERE BESTAAT NIET - Marije Cornelissen

Arbeid
Op het gebied van arbeid worden de onderwerpen minimumjeugdloon en werkstress
behandeld. Het minimumjeugdloonstelsel wordt gerechtvaardigd door een aantal
argumenten die te maken hebben met beeldvorming over jongeren. Ten eerste is er
het behoefteargument dat jongeren onder de 23 jaar minder inkomst nodig hebben
dan anderen omdat zij nog minder gewend zijn, omdat hun levensstijl verschilt en
omdat zij nog aan het begin van hun ‘welvaartsniveau’ staan. Dit argument wordt
tegengesproken doordat de kosten van levensonderhoud even hoog zijn voor iedereen
en een bestaansminimum een algemeen minimum is, bedoeld om een menswaardig
bestaan te kunnen leiden. Jongeren zijn niet minder menswaardig dan volwassenen.
Ten tweede bestaat het idee dat jongeren minder kunnen presteren omdat zij het vak
nog moeten leren en onderaan de ladder moeten beginnen. Als dit argument al
steekhoudend was in het verleden toen mensen een meer traditioneel arbeidspatroon
doorliepen, dan is het tegenwoordig in ieder geval niet meer toepasselijk voor
iedereen. Leren en werken hebben geen vaste plek meer in een mensenleven en
werknemers blijven zelden meer hun hele arbeidzame leven bij dezelfde werkgever.
Ondanks dat er dus heel wat af te dingen valt op deze argumenten voor het
minimumjeugdloonstelsel is het minimumloon voor jongeren onder de 23 jaar nog
steeds lager dan dat voor werknemers ouder dan 23.
Het andere voorbeeld, werkstress, laat zien dat ook een positief stereotiep beeld zich
tegen jongeren kan keren. Het beeld van jonge werknemers is over het algemeen zeer
positief: ze zijn flexibel en innovatief, ze kunnen snel leren en hard werken. Dit heeft
echter in sommige gevallen tot gevolg dat jongeren onzekere dienstverbanden krijgen
en dat er te hoge eisen aan hen gesteld worden. Ook heeft het positieve beeld van
jonge werknemers zijn weerslag op het beeld dat jonge werknemers van zichzelf
hebben. Velen vinden dat zij zouden moeten voldoen aan het beeld en ervaren het als
falen als dit niet het geval is. Veel jongeren kunnen echter niet voldoen aan deze hoge
eisen. Ze voelen zich vaak bekneld in een hiërarchie, verkeren in onzekerheid en
krijgen soms zelfs te maken met overspannenheid en burn-out.
Inspraak
Op het terrein van inspraak worden het landelijke en gemeentelijke overheidsniveau
onder de loep genomen. In het algemeen voelen jongeren zich wat betreft politieke
participatie niet serieus genomen en ontbreken de randvoorwaarden voor werkelijk
effectieve inspraak. Dit heeft te maken met het beeld dat jongeren niet
maatschappelijk betrokken zijn en dus niet willen participeren, en dat zij niet bekwaam
genoeg zijn om effectief te participeren.
Er is momenteel veel aandacht voor participatie van jongeren bij de rijksoverheid. Er
zijn een aantal analyses over jongerenparticipatie bij de overheid gemaakt en
aanbevelingen uitgebracht om jongeren meer te betrekken bij besluitvorming op het
niveau van de rijksoverheid.
5