'DE' JONGERE BESTAAT NIET - Marije Cornelissen

4.2.3.Inspraak: valkuilen
Jongeren worden weinig betrokken bij democratische inspraakprocessen. En zelfs als
jongeren wel betrokken worden, hetzij op eigen initiatief, hetzij op initiatief van de
betrokken instantie, gaat er vaak nog het een en ander mis in de manier waarop zij
kunnen participeren. Deze valkuilen staan niet alleen effectieve participatie van
jongeren in de weg, maar zorgen ook voor de (re)productie van negatieve
beeldvorming over jongeren. Een aantal zaken die vaak mis gaan in het
jeugdparticipatiebeleid zijn:
• gebrek aan informatie
Jongeren hebben vaak te weinig informatie over het onderwerp en de instantie waarbij
zij geacht worden mee te praten. Zij hebben meestal minder kanalen en een minder
goed netwerk om zelf informatie te vergaren dan volwassenen, alleen al omdat ze
simpelweg minder jaren geleefd hebben. De benodigde informatie is meestal in
handen van de instantie zelf, die soms helaas te weinig moeite doet om
achtergrondinformatie en uitleg te verstrekken. Zonder voldoende informatie is
effectieve inspraak echter praktisch onmogelijk. Bijkomend nadeel is dat de interesse
van jongeren logischerwijs klein is als zij weinig informatie krijgen. Daardoor kunnen
instanties zich bevestigd zien in hun beeld dat jongeren apathisch zijn, en niet
geïnteresseerd zijn in maatschappelijke onderwerpen;
• preventie in plaats van participatie: de ‘probleemjongere’
Het accent komt vaak te liggen op jongeren met problemen, waardoor de preventie
van die problemen in plaats van actief burgerschap van jongeren het doel wordt.81
Bijvoorbeeld bij de inrichting van woonwijken. De aandacht gaat dan vaak uit naar
jongeren waarvan de buurt vindt dat zij overlast veroorzaken, om ervoor te zorgen dat
die overlast tot een minimum beperkt wordt. Andere jongeren uit de wijk worden niet
geconsulteerd over wat zij belangrijke buurtvoorzieningen vinden. Niet alleen
verhindert dit de democratische inspraak van jongeren, maar het zorgt er ook voor dat
jongeren met problemen overbelicht worden en daardoor de standaard worden
waaraan mensen hun beeldvorming over jongeren ontlenen;
• inspraak zonder invloed: de ‘excuusjongere’
Jongeren worden weliswaar uitgenodigd om te participeren, maar slechts in categorale
inspraakorganen die geen beslissingsbevoegdheid hebben (zoals jeugdpanels of
jeugdadviesraden) en al helemaal niet in de besluitvormende organen zelf. Soms
worden zij zelfs gebruikt om de indruk van jeugdvriendelijkheid te wekken zonder dat
er überhaupt van inhoudelijke betrokkenheid sprake is. Daardoor bestaat er geen basis
van gelijkwaardigheid. Vaak worden jongeren zo wel gehoord, maar wordt hun
mening als ondergeschikt beschouwd en niet meegenomen in het besluit. Als dit
meerdere keren gebeurt zal de animo van jongeren om tijd te besteden aan inspraak
snel afnemen. Waarmee dan weer het beeld bevestigd wordt dat jongeren niet
geëngageerd zijn;
58