'DE' JONGERE BESTAAT NIET - Marije Cornelissen

minimumlonen. Dat werd gedefinieerd als enerzijds ‘een aanvaardbare tegenprestatie
voor geleverde arbeid’ (prestatiekarakter) en anderzijds ‘een sociaal aanvaardbaar
minimum’ (behoeftekarakter) (SER, 1966). Het minimumloon voor jongeren werd
lager gesteld dan dat voor 23-plussers omdat er geredeneerd werd dat jongeren door
gebrek aan ervaring minder kunnen presteren: zij zijn niet ‘vakvolwassen’. Daarnaast
ging men ervan uit dat jongeren met minder toe kunnen, dus dat zij een lagere
behoefte hebben dan 23-plussers.
In de jaren tachtig barstte het debat tussen voor- en tegenstanders van het
minimumjeugdloonstelsel in alle hevigheid los. Er vond een duidelijke ommekeer in
beleid plaats. Eind jaren zeventig was men nog van plan om de leeftijdsgrens van het
minimumjeugdloon te verlagen naar 18 jaar en het alleen nog te laten gelden voor 16en
17-jarigen, aansluitend bij de leeftijdsgrens voor wettelijke volwassenheid. In de
jaren tachtig werd er echter niet alleen afgezien van verlaging van de leeftijdsgrens,
maar werd het minimumjeugdloon zelfs twee keer verlaagd 48 , in 1981 en 1983. In 1983
werden daar de volgende argumenten voor gebruikt:
• jongeren hebben minder behoefte omdat zij in het algemeen niet de lasten van een
eigen gezinshuishouding hoeven te dragen;
• het minimumjeugdloon heeft een positieve invloed op de arbeidsmarktpositie van
jongeren. Er werd weliswaar geen direct verband gezien, maar een positief effect van
verlaging van het minimumjeugdloon lag wel ‘ in de rede’. Omdat het twijfelachtig
werd gevonden of verlaging daadwerkelijk een positieve invloed op de
werkgelegenheidsontwikkeling van jongeren zou hebben, werd benadrukt dat de
vrijkomende middelen ten behoeve van de werkgelegenheid van jongeren moesten
worden ingezet. Dit argument kreeg meer nadruk naarmate jeugdwerkloosheid
toenam in de jaren tachtig.
De tegenstanders van het lagere minimumloon voor jongeren lieten zich niet
onbetuigd. In de jaren zeventig en tachtig kwam de jongerenbeweging, met name de
jongerenorganisatie van de FNV, met diverse argumenten tegen het
minimumjeugdloonsysteem.
In een studie van de Universiteit van Amsterdam (UvA, 1977) werd een aantal reacties
van de vakbondsjongeren op de standpunten van werkgevers op een rijtje gezet. In het
kader op pag. 37 boven zijn deze reacties weergegeven.
Ondanks de heftige discussie in de jaren tachtig bestaat het minimumjeugdloon nu,
bijna twintig jaar later, nog steeds. Voor jongeren van 15 tot 23 jaar geldt een lager
minimumloon dan voor mensen boven de 23 jaar en het minimumjeugdloon wordt
hoger naarmate men ouder wordt (leeftijdsstaffeling). Dit minimumjeugdloon is
afgeleid van het wettelijk minimumloon voor volwassenen vanaf 23 jaar (zie kader
hiernaast). De bedragen zijn daardoor wel veranderd, maar de percentages stammen
nog uit 1983.
36