Architectuur Constructie Actua

Bouwen
wij wel
voor onze
kinderen?
Het staat vast dat de kredietcrisis voor de vastgoedsector (en
dus ook voor de bouwactiviteiten) enorme consequenties heeft.
Nauwelijks nog financieringsmogelijkheden voor bouwprojecten,
sterk dalende markten en verlies van werkgelegenheid, zijn de
belangrijkste gevolgen op korte termijn. Onze aandacht moet
echter ook gaan naar de betekenis van deze crisis op langere
termijn. De behoefte aan nieuwbouw, zowel voor uitbreiding van
de voorraad gebouwen als ter vervanging of verbetering van
de bestaande voorraad, blijft inherent aanwezig. Beide typen
ingrepen zijn nodig.
De eerste om te kunnen voorzien in de voortdurende vraag naar
nieuwe gebouwen (woningen, scholen, verzorgingsinstellingen, …),
de tweede om het kwaliteitsniveau van de bestaande voorraad op
peil te houden of te verhogen. Maar ook zal in de toekomst veel
meer naar de mogelijkheden van grootschalige renovatie worden
gekeken. In bestaande gebouwen valt namelijk veel energiewinst
te realiseren.
De behoefte aan bouwen zal blijven bestaan, maar er zullen
belangrijke verschuivingen plaatsvinden in de aard van bouwen.
Een eerste trend is dat banken meer eigen risicodragend
vermogen zullen eisen bij vastgoedinvesteringen en een hogere
risicopremie voor hun leningen. Bovendien zullen kosten voor
grondstoffen en energie structureel stijgen. Hierdoor wordt
“betaalbaar” bouwen een belangrijk thema.
Een tweede “megatrend” is energiebesparing. Een toekomstgericht
energiebeleid zal prioriteit krijgen in deze crisistijd. Overheden
stimuleren nu al investeringen die goed zijn voor het milieu, voor
duurzaamheid van onze energiehuishouding, voor de portemonnee
van de burgers en voor de werkgelegenheid. Ons huidige
gebouwenbestand is immers nog niet duurzaam, maar kan worden
verbeterd door kwaliteitsnieuwbouw en -renovatie die de emissie
in de atmosfeer en de uitputting van grondstoffen beperken.
Hier is nog een wereld te winnen door het principe van “cradle to
cradle”, waarbij beroep gedaan wordt op het ketenbewustzijn van
grondstoffengebruik.
Als men oog heeft voor de milieukwaliteiten van gebouwen,
de milieueffecten van het bouwen zelf, in samenhang met
de milieueffecten van het gebruik (bijv. het energiegebruik
van installaties, schoonmaak en onderhoud), dan zijn er
voorzieningen te bedenken die niet enkel een antwoord zijn
op de “duurzaamheidgedachte” maar ook op de “total cost
of ownership”. Voordelig beheer van gebouwen zou een
basisvoorwaarde dienen te zijn van bij het ontwerp.
Een crisissituatie biedt ook kansen. Soorten die zich het best
aanpassen aan wijzigende omstandigheden overleven. Dit
geldt ook voor ondernemingen. In dit tijdschrift vindt u alvast
voorbeelden hoe toekomstgericht te bouwen. Veel leesgenot.
Jos Cox
53