juni-juli - Meet- en Regeltechniek

“Het belangrijkste momentum bij de lichting
van een houten schip is het moment
waarop je het wrak begint op te trekken.
Hoe zal het houtwerk reageren? Ook het
moment waarop het boven water komt,
houdt gevaar in. We zullen wellicht een
combinatiepomp moeten gebruiken die
water wegpompt en tegelijk steengruis
wegzuigt.”
“ We willen duidelijke grenzen
stellen voor dit project: we
willen het wrak conserveren,
maar zeker niet restaureren.”
“Volgens experts kan het hout van het
schip gerust een dag of tien tegen de
lucht en de zon. Het houtwerk zal niet uitgedroogd
zijn in die tijdsspanne. Natuur -
lijk moeten we het wrak op het sleepponton
beschermen tegen de volle zon tijdens
het transport en zodra het hier is, moet het
wrak in water bewaard worden, zodat het
hout niet binnenin begint te barsten. De
holtes moeten worden opgevuld met een
hars. Een derde van het hout is verweerd,
tweederde is nog in goede staat. Dat heb
je wel vaker met ijslandschepen, die
gemaakt waren om door het ijs te beuken
en altijd bijzonder sterke constructies
zijn. Het schip was trouwens gemaakt uit
een combinatie van drie houtsoorten die
tegenwoordig niet meer te vinden zijn.”
Eyjafjallajökull
Voor ze kunnen lichten, staan Versluys en
co nog voor een ander probleem.
“Er is nog munitie aan boord die er eerst
uit moet. Het zijn TNT-blokken, die geen
direct ontploffingsgevaar zouden inhouden.
We hebben de goedkeuring van het
ministerie van Defensie dat ontmijnersduikers
van Dovo een inventaris van de
munitie zouden maken. Welke munitie is
dat, welk gevaar is er nog, hoe kunnen we
die munitie verwijderen, waar kunnen we
ermee naartoe? We moeten ook nog
afspraken maken met de Noorse marine
en berekenen wat het wegnemen van die
munitie ons gaat kosten.”
“Maar de hele expeditie van het Belgisch
leger is verkeerd gelopen door de aswolk
van de IJslandse vulkaan Eyjafjal lajökull.
Het hele weefsel in elkaar krijgen, heeft
bijna een jaar geduurd en ik vrees dat we
nu van voren af aan moeten herbeginnen
en zo kostbare tijd verliezen.”
“De ideale conserveringstechniek moet
nog in detail beoordeeld worden. Moet het
wrak in zout water blijven, moet het houtwerk
beschermd worden met plexiglas,
moet het in een reusachtig aquarium
gezet worden? Al die vragen zullen pas na
de lichting een antwoord krijgen. We willen
duidelijke grenzen stellen voor dit project:
we willen het wrak conserveren, maar
zeker niet restaureren. Het schip heeft
zijn historische waarde, maar is en blijft
een walvisvaarder. Het moet niet geïmpregneerd
en verwarmd worden gedurende
20 jaar om gerestaureerd te worden,
want dat is niet te betalen en zou overdaad
zijn voor dit schip.”
“ In grootteorde spreken we
van anderhalf miljoen euro
voor het volledige project,
zonder uiteraard de voorstudie
die het Genootschap erin
gestoken heeft.”
Anderhalf miljoen
“De financiering is nog niet rond”, zegt
Versluys. “We stappen pas naar onze
potentiële sponsors als ons budgetplan
helemaal afgewerkt is en er ook duidelijkheid
is over de munitie en als de laatste
open vragen beantwoord zijn.”
“We hopen dat enkele deelnemende firma’s
een inspanning zullen doen. Zodra
we met de lichting beginnen, zullen wij
natuurlijk proberen de hele wereld in te
lichten en zullen ook de meewerkende
bedrijven publicitair in het oog springen.
Bovendien hopen wij dat we via de overheid
wat kunnen netwerken en zo ook in
Noorwegen fondsen vast krijgen. We moeten
overheid, sponsors en publiek bespelen
om het budget rond te krijgen. Wellicht
zullen we iemand in de arm nemen die
zich daar specifiek op zal toeleggen.”
‘New Belgicaproject’ in Boom
“In grootteorde spreken we van anderhalf
miljoen euro voor het volledige project,
zonder uiteraard de voorstudie die het
Genootschap erin gestoken heeft. Al die
voorbereidingen hebben we zelf bekostigd.
Voor de werkelijke lichting telt iedere
euro mee. Maar al bij al is anderhalf miljoen
niet onoverkomelijk.”
“Binnen de twee jaar moet de berging van
het wrak rond zijn. Liever in 2011 dan in
2012. Ik vrees dat het anders te laat is voor
de structuur van het wrak. Bovendien zijn
we al drie jaar bezig en dit soort projecten
mag niet te lang aanslepen. Alles moet op
een gegeven moment concreet worden.
Maar de politieke impasse van de voorbije
jaren heeft er ook geen goed aan gedaan.”
Tekst: Dirk VANDER ELST
Foto’s: BELGICA-GENOOTSCHAP
VZW
Het project van Willy Versluys en co rond de lichting en berging van de Belgica
mag niet verward worden met het ‘New Belgicaproject’ aan de Rupel in Noeveren,
bij Boom. Daar wordt met zowat 500 werklozen een ‘sailing replica’ gebouwd, een
exacte kopie van de Belgica die over vijf of zeven jaar te water gelaten zal worden
en wereldwijd rondvarend de aandacht zal vestigen op het klimaatprobleem
en uitleggen wat België eraan doet.
“Zij gaan een stap verder”, beseft Versluys. “Hun replica moet kunnen varen. Het
is heel moeilijk om een authentieke kopie van een oud zeilschip te bouwen die
tegelijk aangepast is aan de moderne technieken. Wij wilden nooit zo ver gaan.
Ons project staat zo goed als los van het ‘New Belgicaproject’, hoewel er natuurlijk
een evidente link is en we heel goed samenwerken. Zo bestaan de oorspronkelijke
plannen van het schip niet meer, maar als wij het wrak kunnen bergen, dan
zou dat voor de New Belgica een grote stap voorwaarts betekenen. Bovendien
lijkt de kans groot dat het wrak van de Belgica geconserveerd en tentoongesteld
wordt op de bouwwerf van de New Belgica.”
Meer info: www.newbelgica.org.
DVE
9
In welke staat krijgen we de Belgica
terug te zien?