20 REQUISITOIR Rollenspel Requisitoir voorziet in behoefte Het Rollenspel Requisitoir, dat moet bijdragen aan betere “skills” voor de aanklager, is onder offi cieren goed ontvangen. Ondertussen gaat de zoektocht naar een goed requisitoir door.
OPPORTUUN · 12 / 2008 Bijna alle offi cieren van justitie hebben de afgelopen maanden op hun parket het Rollenspel Requisitoir gespeeld. In dit “spel” worden bij één en dezelfde zaak twee requisitoiren gehouden. Het eerste is het puur rechtbankgerichte requisitoir, met veel aandacht voor de formele kanten in de strafzaak. Het tweede is het publieksgerichte requisitoir, waarbij de offi cier in zijn verhaal veel aandacht toont voor slachtoffer, verdachte, de pers, kortom: de maatschappij. In beide spelvarianten krijgen de deelnemers verschillende rollen, zoals die van journalist, slachtoffer, nabestaande, rechter, griffi er, advocaat. Het spel is goed ontvangen, was het algemene oordeel tijdens een onlangs gehouden evaluatie in het landelijk overleg van kwaliteitsoffi cieren. Allereerst omdat het spelmateriaal (een casus van een overval op een avondwinkel, daarbij behorende processenverbalen, twee requisitoiren, de bijbehorende gebruikte honkbalknuppel) gebruiksvriendelijk was. Maar vooral omdat het spel levendig was. ‘Als slachtoffer zat ik tijdens het rechtbankgerichte verhaal heel erg te balen’, evalueerde een kwaliteitsoffi cier. Juist doordat het rechtbank- en publieksgerichte requisitoir scherp tegenover elkaar werden gezet, leverde die botsing van extremen frisse discussies op. Hoewel, een enkele offi cier had juist het omgekeerde ervaren. ‘Het spel was niet zo prikkelend’, zei een kwaliteitsoffi cier in Den Bosch. ‘Bij ons was er snel overeenstemming dat je ergens in het midden moet uitkomen: enerzijds het publiek mee krijgen, anderzijds de rechter van bewijs voorzien. Maar dat je met de blik van een journalist of rechter naar het requisitoir kijkt, gaf vervolgens wel een goede discussie.’ Geen blauwdruk Discussie, dat was precies wat PG Herman Bolhaar beoogt. ‘Het gaat hier niet om ‘Als “slachtoffer” zat ik tijdens een rechtbankgericht verhaal heel erg te balen’ een top-down te implementeren proces. Er komt van het College van PG’s geen blauwdruk voor het requisitoir.’ Daarmee heeft het rollenspel veel overeenkomsten met andere “speldozen” uit het Tweede spoor (“Professionele ambitie”) van het Versterkingsprogramma. Discussie en refl ectie spelen daarin een grote rol. De update die het Rollenspel Requisitoir biedt, is heel goed, evalueerde een kwaliteitsoffi cier tijdens het landelijke overleg. ‘Als offi cier loop je vrij snel vast in een eigen stramien. En juist als ervaren offi cier kamp je met “maniertjes”, met ingesleten patronen. Krijg dat er na tien, vijftien jaar nog maar eens uit!’ Bolhaar trok de vergelijking met chirurgen en piloten. ‘Stel dat die zouden zeggen: ik ben al zo ervaren, ik bepaal zelf wel of ik af en toe nog eens wat bijschaaf... Wie zou er door zó’n type geopereerd of gevlogen willen worden? Nee, ook de ervaren piloot moet af en toe de fl ight simulator in, om weer eens te ervaren hoe het is om in onweer te vliegen. Daarom ben ik blij met de opening onlangs van onze eigene OM-simulator: de Oefenrechtbank. Dat is een praktische professionele multimedia oefenomgeving voor het requisitoir, voor beginners en gevorderden.’ Krantenkoppen Mag je met een requisitoir proberen een krantenkop te beïnvloeden? Die vraag had men binnen het parket Amsterdam gesteld, zei kwaliteitsoffi cier Frits Posthumus. ‘De meeste offi cieren willen dat de boodschap die zij willen overbrengen met het requisitoir, goed door de media wordt overgenomen. Zolang de magistratelijke positie van de offi cier geen geweld wordt aangedaan, vinden velen het toelaatbaar met het requisitoir te proberen invloed uit te oefenen op wat over een strafzaak bericht wordt.’ Wat nu het beste requisitoir is, dat is moeilijk te beantwoorden, zei Posthumus. Wie uit de literatuur wil halen wat het effect is van een requisitoir, vindt geen antwoorden. ‘Waarmee ik er niet voor wil pleiten om, zolang we dat nog niet weten, dan maar niks te doen.’ Volgens PG Herman Bolhaar gaat het erom dat offi cieren zich door het spel meer bewust worden van de verschillende dimensies achter het begrip “een goed requisitoir”. En dat zij zich kunnen verplaatsen in de verschillende procespartijen en in de publiek betrokken omgeving. ‘Vraag je af tot wie je je, al dan niet uitdrukkelijk, wilt richten, en vraag je af wat dat betekent voor de inhoud van je boodschap en de manier waarop je die presenteert. En nodig eens uit tot intercollegiale toetsing op inhoud en presentatie in de rechtszaal.’ Bolhaar wil dus geen blauwdruk, maar had toch het gevoel dat hij offi cieren “een aanbod” moest doen. ‘De beginnende offi - cier moet de essentie van het requisitoir kennen. De opbouw, de inhoud, de performance. Je kunt uitgangspunten destilleren die vergelijkbaar zijn met een soort zwemdiploma A, B en C. Zodat je een basis hebt, maar je ook het publiek er bij kunt houden als zaken juridisch, fi nancieel of forensisch complexer worden. We moeten ook weten waar gevorderde offi cieren het meest behoefte aan hebben.’ De kwaliteitsoffi cieren willen die zoektocht wel inslaan, blijkt aan het eind van de discussie. Als er gevraagd wordt wie er in een groepje wil meedenken, gaan enige vingers direct omhoog. Tekst: Pieter Vermaas 21
Change language