Code goed bestuur - Dendron College

Mag een docent een leerling in een crisissituatie tijdelijk in
huis nemen? Het was een van de vragen die ter discussie stond
bij de Gelderse onderwijsgroep Quadraam. “Wij vinden dat
niet integer”, zegt bestuurder Marc Mittelmeijer. “In principe
mag dat dus niet. Maar dan komt direct ook de vraag op:
kun je een leerling op straat laten slapen? Tsja, dat doe je
ook niet.”
De discussie toonde direct aan dat een van bovenaf opgelegd,
geconcretiseerd integriteitsbeleid niet gewenst is voor de
dertien scholen die onder Quadraam vallen. Mittelmeijer:
‘Iedereen kent elkaar, bij ons zal
een klokkenluidersregeling niet veel
bescherming kunnen bieden’
“Op het gebied van de bestuurlijke integriteit – voorkomen
van belangenverstrengeling – hebben we duidelijk afspraken
kunnen maken, maar de moreel-ethische integriteit is zodanig
van de situatie afhankelijk dat we die niet tot in detail hebben
vast gelegd. Door bijvoorbeeld te regelen dat er in dit soort
situaties altijd een melding moet worden gemaakt, organiseer
je dat een medewerker altijd moet uitleggen waarom hij op
een bepaalde manier heeft gehandeld.”
Het integriteitsbeleid maakt onderdeel uit van de Code goed
onderwijsbestuur die alle scholen aan het einde van dit schooljaar
moeten hebben ingevoerd. In 2008 stemde de algemene
ledenvergadering van de VO-raad in met deze code. Inmiddels
komt er ook een wettelijke regeling ‘Goed onderwijs, goed
bestuur’ waarin scholen wordt opgedragen het interne toezicht
op orde te hebben. Daarbij gaat het erom dat onderwijsbesturen
moderniseren en prestaties beter kunnen verantwoorden
aan de bredere samenleving.
De tussenstand
Jaarlijks contract
De code bestaat uit grofweg uit vijf criteria: Goed bestuur,
Goed (intern) toezicht, Horizontale verantwoording,
Integriteit en Sturing & beheersing (zie kader). De implementatie
van het integriteitsbeleid is nog het minst ver ontwikkeld,
blijkt uit een quick scan die onlangs in opdracht van
de VO-raad is uitgevoerd. Ook de invoering van de planningen
controlcyclus scoort nog laag.
Bij Quadraam is dat al wel geregeld, via de zogeheten
managementrapportagecylcus. Elk jaar sluit het bestuur een
contract af met de schoolleider van elke school. Daarin staan
afspraken over de ontwikkelingen en prestaties van de school,
zoals de financiële situatie, de kwaliteit van het onderwijs en
het personeelsbeleid. De schoolleider rapporteert vervolgens
drie keer per jaar over de voortgang. “We geven een schoolleider
voldoende ruimte te bepalen hoe hij de ontwikkelingen
wil aanpakken”, vertelt Mittelmeijer. “Op het gebied van
schooluitval bijvoorbeeld laten wij een schoolleider zelf
aangeven wat hij acceptabel vindt. Dat kan 5 procent zijn.
Als een school bij een tussenrapportage op 6 procent blijkt
te zitten, dan hebben wij daar uiteraard vragen over: hoe
denkt de schoolleider dit aan te pakken?”
De werkwijze blijkt effectief. “De afspraken en tussentijdse
rapportages geven veel rust. De cijfers maken de beleidsvoering
op de scholen transparant, ieder weet wat hem
te doen staat. Dat houdt de leiding scherp, zónder dat het
bestuur van bovenaf bepaalt hoe een school te werk moet
gaan”, aldus Mittelmeijer. Op een van de scholen is de lesuitval
in een paar jaar tijd gedaald van 10 naar 4 à 5 procent
per jaar. Ook op andere gebieden is verandering zichtbaar.
Mittelmeijer: “Het scholingsgeld voor medewerkers bleek
niet zo hoog te zijn, gemiddeld 400 à 500 euro per jaar.
Het transparant maken van deze cijfers wees schoolleiders
op de investeringen in eigen personeel. De een na de andere
schoolleider heeft vervolgens zijn budget voor scholing
Bijna driekwart van de scholen heeft bestuur en toezicht statutair gescheiden. Onder de grote scholen (meer dan 3000
leerlingen) is dat zelfs 90 procent. Bij de kleine scholen heeft 65 procent de bestuurlijk scheiding statutair geregeld.
Dat blijkt uit cijfers van een quick scan van de invoering van de Code goed onderwijsbestuur, die de Hogeschool
InHolland in opdracht van de VO-raad heeft uitgevoerd.
Halverwege de invoeringsperiode wilde de VO-raad weten wat de actuele stand van zaken is en of scholen bij de
implementatie van de code tegen vragen, knelpunten en dilemma’s oplopen. Van de 328 aangeschreven leden hebben
er 133 de online vragenlijst ingevuld.
De meerderheid zegt redelijk tot goed met de code uit de voeten te kunnen. Nauwelijks een vijfde van de respondenten
is tijdens de implementatie van de code tegen knelpunten aangelopen. De helft van de scholen heeft het interne toezicht
helemaal in orde.
Opvallend is dat de implementatie van het integriteitsbeleid nog het minst ver ontwikkeld is. Bij 57 procent is dit nog niet
of slechts initieel aanwezig. Ook de implementatie van de planning- en controlcyclus scoort opvallend laag. Nog niet de helft
heeft dit aspect in de or ga nisatie ingevoerd. De klokkenluidersregeling is aanwezig bij de helft van de respondenten.
VO-magazine 4 • januari 2010 27