Cinema%20en%20Theater_1944_035_r.pdf

»RLOG EN
hat «inde van hat vijfde oorlogsjaar staan wij
in Europa tén aanzien van da wereld van de film
en haf toonaal, waarmee dit blad zich in lief
bijzonder bazig houdt, voor da ijzerharda nood-
zaak van avan ingrijpende als dwingende maat-
regelen. Eenige „discussie" hierover, op zich-
zelf reeds onvruchtbaar, zal men reeds daarom
niet van ons mogen verwachten, waar op dit
oogenblik nog zooveel in zijn uitwerking onbe-
slist of althans onvoltooid is. Alteen kan de uit-
drukkelijke constateering in het decreet in zake den
totalen oorlogsinzet, dat deze zich ook over de be-
zette gebieden uitstrekt, als aanwijzing gelden, dat wij
In ons land niet in een bevoorrechte uitzonderings-
positie zullen dóór-leven.
Inzake de film neemt men in Duitsche kringen aan,
dat thans de hoofdlijnen reeds zijn vastgesteld. De film-
productie, zoowel in zijn artistieke als technische ver-
vaardiging, eischt een zeer omvangrijk apparaat en
daar is radicaal het mes in gezet. Radicaal in dien zin,
dat terecht de besfaansnoodzaak van de filmontspan-
ning. juist in een tijd van oorlog — met zijn onnoeme-
lijke verzwaring van dagwerk èn van zorgen — niet is
aangetast. Maar besfaansnoodzaak is hier tevens syno-
niem geworden met minimale bestaansmogelijkheid. Het
woord „Nachwuchs" —- op zichzelf het troetelkind,
wint de toekomst der filmproductie ~ is feitelijk uit
bet filmvocabulaire geschrapt. Film- en theaterscholen
zijn gesloten, de jeugd staat aan het front of in de
fabrieken. Voor de rest is de personeelsstaf practisch
besproken getiërceerd: dertig tot veertig procent van
poog tot laag is opgeroepen.
Des te meer valt op de overblljvenden de even dure
«Is hooge plicht om zich voor de voortzetting der speel-
filmproductie (die der cultuurfilm is geschrapt) volledig
in te zetten. Misschien mag men hierdoor juist een ver-
hooging, een intensifiëering van het niveau verwachten.
Slet alleen, dat het altijd beter Is, zich te bezinnen op
at men overhoudt dan te treuren over waf men kwijt
raakt, maar de nood schept ook een warmere en edelere
liefde voor dat, waarvoor men. nog kan itéin. En men
geloove mij, die sinds een jaar of twintig bij de film
achter de schermen heeft kunnen kijken: in de schep-
pende filmwereld, zelfs al betreft hei „maar" ontspan-
ningsproducten, is het Idealisme altijd veel groóter en
gezonder geweest dan in het daaromheen gebouwde
commorciëele apparaat.
Ons land verkeert nog in zooverre in een gunstige
positie, dat het Duitsche filmproduct, dat hier het aan-
staande seizoen zou worden uitgebracht, voor een groot
gedeelte reeds gereed en zei» in ons land aanwezig
is. Ofschoon men zich in bevoegde kringen begrijpe-
lijkerwijze niet kon uitlaten over eventueel nog komen-
de maatregelen, ziet men voorloopig de bevoorrading
met nieuwe speelfilms nog niet stagneeren. Ook de
filmproductie in de twee studio's hier te lande vindt
voorloopig intensieven voortgang.
I Wei is a priori de mogelijkheid geenszins uitgesloten,
dat ons bioscoopwezen aan derelfde maatregelen zal
worden onderworpen als het Duitsche. In Dultschland
komt dit naar men weet, in hoofdzaak neer op het ver-
vallen van entree-biljetten en plaatsaanwijzing, door-
dat kleine bioscopen één prijsklasse zullen krijgen,
middelgroote twee, groote theaters drie prijsklassen.
Wie in een trein zit — dat weten wij in dezen tijd maar
al te goed — is ook van te voren niet bepaald zeker
van een genummerde plaats en zelfs geen oude dame
tal een conducteur vinden om haar naar een „tweede
niet rooken" te brengen. Maar met een beetje goed
humeur en het principe van eerst laten uitstappen, dan
iaten instappen, zal men ook in de bioscopen 'een heel
eind komen I
Onafhankelijk van dan oorlogsinzet sprong gelijk-
tijdig in ons eigen land een maatregel in 't oog: dus-
danig impopulair, onjuist en schadelijk voor de toch
altijd al heel teergevoelige „goodwill" van ons too-
neel, dat er terecht een aizijdige orkaan van protest
legen op stak. Maar nauwelijks had ook ondargetee-
kende een scherp artikel daartegen uit zijn machine
betrokken of het kon — op 't laatst voor zijn ver-
schijnen in het vorige nummer — gelukkig weer de
algoede prullemand in. Binnen enkele dagen had im-
mers de overheid zelf zijn veto uitgesproken.
Wij bedoelen de bij de heropening van den Amster-
damschen Stadsschouwburg afgekondigde verhooging
der entree-prijzen met plus minus een-derde; nadat
't vorige seizoen de prijzen der opera-voorstellingen
>.v. reeds om zoo te zeggen „stiekem" van / 4.— op
au
HMwel «cbte tooneclliefhebben wel beter weten, ii het'
vooral de by de film oprevoede jeugd, die wel (Mrn*
voor het tooneel »ou willen voelen, maar — »Ithan» in
brieven aan on« — al te dikwxjla klaart, dat het allemaal
aoo onbejrUpeiyk, 100 vaaz en 100 „ver-af" blijft. „Met
de film lit je er bovenop CD kun je aan hun gezichten tien wat
ie bedoelen", «eggen se dan.
Nu i> het loo, dat de jeugd meestal op het schellinkje lit
en daar diep beneden iets »iet gebeuren, wat toch al heel vaak
hun begrip te boven dreigt te gaan. Ook hebben de meeste
tooneel fotografen er een handje van om het heele tooneel, van
de plaats van den toeschouwer af te fotografeeren in plaats van
„tusseben de acteurs te kruipen", waardoor «y, die tooneelfoto's
in ons blad sien sonder dat men op de gesiebten een of andere
emotie sou kunnen aflesen, ook al niet veel wijier worden.
Daarom «ijn wij in deien stillen seiioentüd diep in onse foto-
archieven gedoken en hebben naar foto's gezocht, die in ver-
schillende afleveringen enkele belangrijke vraagstukken van het
tooneel althans „in beeld" iets kunnen helpen verduidelijken.
We beginnen met tegemoet te komen aan de filmliefhebbers,
verwend als «ü «ijn door de groote koppen op het witte doet,
de „close-ups", waardoor bepaalde emotie» sooveel duidelijker
tot hen spreken. Maar het is «Heen door de afstand van het
tooneel, waardoor deze jeugd vaak ten onrechte meent, dat de
tooneelspeler minder „expressief" in »ijn gelaatsuitdrukking,
«ijn „menschelük masker" is, dan de filmspelerl
■
i"}
7%i
- ^-t
f ^TffflWnfflKoTOfT* o w,
L\
den carlcaturam lachenden „Lebemann
* Ia Daum Ier, lift la het masker van dei
setearnlanser Erwin Hoffmann — Ooi
teriehe daemonle In de gelaatstrekke:
der beid« „hooien" nit den „Kraldekrels"
Walter Frank «a Bath Hellberf,
' ^
9e hartstochten van het nntanillgt...
?Jfi?* , .. 4 .* t »o» JUWJ« Toortreffelljk ,»di
théfttre" Is, «preken In de dno-stène» "al
Marianne Hoppe en Heini Georg Lanbenl
thai la Sndermann's „Johannlsfener'i
(Staatstt., Berlijn) en van Marga Bebnaf
en Erich Ponte la „Der Wlndstose"
■""■"■
^^v
Ander« werelden, dl« der romantUehe
•tyieerlat «e hlstorlteh« ma«kerad«,
openen ileh Is deae eIose>«p» T»B Lola
Mttthel «n Malt« Jftffer In Grillparier's
„Brüdenwltt Ia Hnbsburj" (reale Lothar
MBthel, Staatstheater Berlijn) «n Tav
Staatsiehaiipleler Walter Kotunkamp
Walter Frank en
S t aa t S8 c li ii u.
spieier Bcrnliiinl
Mliuttl, fijn.' ka-
rnkferspelors ran
het Duitsche too-
neel, verrnilon
alle diepten der
Intrlsnes nit Cal-
rteron'» „Het Le-
ven een Droom"
JaÊÊÊÊ .^■r
r.' (."
■v:
ÏK4
M
De gelaatsexpressie, waardoor dat wat binnen in iemand om-
gaat ook naar buiten toe blijkt, het natuurtük« „masker" du»,
van den tooneelspeler, wanneer deie echt „in de huid" van het^
uit tt beelden karakter kruipt, is ten allen tijd« het koninklijk
domen van den acteur «elf, terwijl het „spel" en vooral h*t'
samenspel, waarover we het de volgende maal sullen hebben,
Mei meer op het gebied van den regisseur komt te liggen.
Wij plaatsen juist des« foto's van allen nog betrekkeHjk;
nieuwe Duitsche looneeïuitvoeringen, omdat wij daarin van het
standpunt der filmliefhebbers kunnen uitgaan. Dit tijn. blijkens .
de onderschriften, immers grootendeels tooneelspelers, die men
Mn oment ook re«d« van dr film kent, sooala Ruth Hellberg, I
Marianne H