Augustus - MUGweb

More documents

Recommendations

Info

PORTRET 22 MUG magazine | augustus 2008 Jongerius, hoofd van 1,4 mln leden ‘Er is helemaal niks, nada mis met de overheidsfinanciën’ Door de toetreding van de ouderenbond vertegenwoordigt de FNV binnenkort bijna 1,4 miljoen leden. Mevrouw de voorzitter wordt getipt als de machtigste vrouw van Nederland. ‘De koningin is machtiger’, grinnikt ze zelf. tekst Michiel Wetzer foto Gerard Til Agnes Jongerius heeft de neiging om de eerste persoon enkelvoud te vermijden. Liever zegt ze ‘je raakt een gevoel kwijt’ dan dat ze zegt ‘ik raak een gevoel kwijt’. Ze komt bescheiden over, maar zegt van zichzelf een ‘grote bek’ te hebben. Het is moeilijk haar niet te tutoyeren. Ze is goedlachs en geduldig, maar een enkel gebaar verraadt haar kordaatheid. Water uit een omgevallen kopje veegt ze met haar blote hand van tafel. ‘Er moet minder over mensen worden heengelopen’ Ze komt uit een typisch arbeidersgezin. Vader werkte bij de groenvoorziening en moeder was docent - tot er werd getrouwd; zoals dat hoorde. De sociale klasse van het gezin heeft haar meer gevormd dan haar katholieke opvoeding. ‘Al was het maar omdat ze je vroeger hebben geprobeerd bij te brengen dat katholieke mensen beter waren dan anderen. Daar ging je niet veel mee om. Je ging ook altijd naar dezelfde, katholieke huisarts. En als die op vakantie was, dan ging je twee dorpen verder naar een andere katholieke huisarts.’ Jongerius’ vader had geen ontzag voor mensen uit een hogere sociale klasse, ‘althans niet automatisch. Hij keek naar in hoeverre mensen deugen. Doen ze iets voor iemand anders of niet? Dus wel zeggen dat je katholiek bent en ondertussen schurkenstreken uithalen... daar trappen we niet in.’ Ook de economische periode waarin ze opgroeide, heeft haar gevormd. ‘Wanneer je je middelbare schooltijd hebt meegemaakt in de jaren tachtig, toen het economisch slechter ging, groei je in een heel andere situatie op dan in de jaren vijftig. In de jaren zeventig op de middelbare school was bijna iedereen links - op een paar soulknakkers na. Wij dachten: het gaat allemaal goed. We moeten nog wat doen in Latijns- Amerika en Afrika; we hadden natuurlijk nog oost en west maar het was wel een optimistische tijd. Nu is het een angstige tijd. Mensen zijn bang dat ze de eerste generatie zijn waarvan hun kinderen het slechter krijgen dan zij. Terwijl veel van die mensen ‘Het moet niet zo zijn dat je alleen met een grote portemonnee meetelt’ elke dag naar hun werk gaan.’ Jongerius ergert zich aan het toenemend aantal ‘werkende armen’ in Nederland. ‘De borrelpraatgedachte is dat als je maar wilt, er werk genoeg is. En dat als je maar wilt, je niet arm hoeft te zijn. Ga ‘es in Amerika kijken hoe die situtatie eruit ziet! Dat bestaat hier ook. Alleen hebben wij graag het idee dat het een fenomeen in Roemenië of Amerika is. Het gebruikelijke overheidsantwoord tegen armoede is dat mensen maar moeten gaan werken. Dat klopt niet.’ Met de FNV gaat het goed. In oktober wordt de toetreding van de ouderenbond ANBO tot de FNV gevierd. ‘Dat betreft 185.000 leden’, glundert Jongerius. ‘Dan zijn we bijna de FNV van 1,4 miljoen, dat klinkt toch anders dan de FNV van 1,2 miljoen. Bovendien merk ik dat de FNV redelijk aanwezig is in het publieke debat.’ Ook in brede zin leeft de vakbeweging, vindt Jongerius. ‘We hebben een rumoerig CAOoverleg achter de rug met stakingen in bijvoorbeeld de metaal, bij de politie en in het streekvervoer. Ik vind het goed dat we hier nog steeds actie kunnen voeren. Het is ongeloofl ijk jammer dat bijvoorbeeld zo’n politiestaking toch een beetje chagrijnig verliep. Het is allemaal een beetje geduw en getrek.’ Ze begrijpt het wel. ‘We hebben onder Balkenende 1, 2 en 3 van alles over ons heen gekregen aan veranderingen in de verzorgingsstaat. De WW is veranderd, de bijstand, de WAO, het zorgstelsel is veranderd en nóg zijn we niet klaar.’ Jongerius zucht. ‘Rond de verkiezingen is toch een beetje van links tot rechts een bezweringsformule uitgesproken: geen grote stelselwijzigingen Agnes Jongerius (De Meern, 1960) meer, rust op het front. Investeren in de samenleving. Dus ik dacht dat de boodschap van het Museumplein was begrepen. Maar de Ombudsman heeft gelijk met zijn kritische jaarverslag. Balkenende klaagt in interviews dat hij naar het buitenland moet gaan om de waardering te krijgen voor hetgeen er in Nederland wordt bereikt. En ondertussen blijft de pensioengerechtigde leeftijd van 67 jaar een beetje over de markt hangen. De versoepeling van de ontslagprocedure, de wijzigingen binnen de WW: allemaal maatregelen die de mensen onzeker maken en die niet waren aangekondigd in het regeerakkoord. En dan krijg je zo’n kabinetsreactie op dat rapport-Bakker. Ik complimenteerde Donner met zijn ‘Lubberiaans taalgebruik’. Hij zegt dat de verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd ‘bijna onvermijdelijk’ is en dat ‘het kabinet alles op alles gaat zetten om het onvermijdelijke te voorkomen’?!? We zijn vorig jaar het hele jaar bezig geweest om de wijzigingen van het ontslagrecht van ons af te houden, en nu staat via een omweg dezelfde soep even heet, of een beetje beschimmeld kun je zeggen, nog steeds op tafel. Het klopt niet met wat ze zelf hadden gezegd dat ze zouden gaan doen. Dan moet je niet raar opkijken dat het kabinet niet populair is. Ik snap dat wel.’ Jongerius gaat nog even door. ‘Passende arbeid in de WW bestaat niet meer. Ook niet terecht. Ik vind best dat je voor de uitkering van mensen iets terug mag vragen en tegen fraudebestrijding heb ik ook geen enkel bezwaar. Maar in de kern is de WW een verzekering waarvoor je premie hebt betaald en die is bedoeld om ervoor te zorgen dat je een zeker maatschappelijk ni- Agnes Jongerius studeerde sociaal-economische geschiedenis op de Rijksuniversiteit in Utrecht. In 1987 begon ze als vakbondsbestuurder bij de Vervoersbond FNV. In 1990 werd ze gekozen in het bondsbestuur. Sinds 1 juni 1997 maakt zij deel uit van het Federatiebestuur van de FNV, waarin zij sinds mei 2005 tot voorzitter is benoemd. Tot haar portefeuille behoren onder andere voorlichting, maatschappij- en levensbeschouwing, vrouwen, jongeren en etnische minderheden. veau kunt handhaven. De Work-Firstbenadering wordt gepresenteerd als een goede manier om mensen aan het werk te helpen. Maar feitelijk zet je alleen een groot verbodsbord bij de deur van de sociale diensten en het CWI neer. Dit trucje kun je ook nog een keer proberen bij de WW, door die zo onaangenaam te maken dat iedereen halverwege de klapdeuren omkeert. Maar we hebben met z’n allen geld genoeg. We leven in een redelijk welvarend land. Er is helemaal niks, nada mis met de overheidsfi nanciën.’ ‘Het moet een tikkie rechtvaardiger’, zegt Jongerius, ‘er moet minder over mensen worden heengelopen’. Ze noemt het glazen plafond. ‘Dat is er absoluut, en is ook een vorm van onrechvaardigheid. Wij, van de vrouwen, hebben onze opleidingsachterstand inmiddels ruimschoots overwonnen. Je ziet dat ze nog wel bij bedrijven binnenkomen als trainee; de eerste stap en dan de tweede stap... Maar zodra het serious business wordt, zie je die vrouwen dan toch weer verdwijnen. Alsof het een soort natuurwet is dat vrouwen rond hun vijfendertigste opeens geen ambitie meer hebben of een kind moeten krijgen. Of dat je inderdaad om carrière te maken tachtig uur per week moet werken. Het zit in heel subtiele dingen die er toe leiden dat wij, geloof ik, vergeleken met Pakistan en Namibië of Botswana - daar wil ik vanaf wezen – ongeveer net zoveel topvrouwen hebben.’ Dat is niet meer van deze tijd, vindt Jongerius. ‘En ook mensen die het arm hebben, zijn mens. Het moet niet zo zijn dat je hier alleen maar met een grote bek of met een grote portemonnee meetelt. Maar we schuiven wel een beetje die richting op. Grote bekken eerst. De FNV kan mensen die geen stem hebben, een stem geven aan de tafels waar besloten wordt over de inrichting van dit land. En dan kun je het een platte discussie vinden of de BTW-verhoging dit jaar door moet gaan of niet, maar waarom zou het leven nog duurder gemaakt moeten worden als mensen toch al aan het einde van de maand met een gat in hun portemonnee zitten? Er is geld genoeg; we zijn rijk zat. Nederland moet menselijker en rechtvaardiger. En een beetje mooier.’
augustus 2008 | MUG magazine ACHTERGROND Opnieuw ingenieurs op de tram? ‘Om mensen aan het werk te krijgen is het belangrijk dat werk loont’ De richtlijn passende arbeid binnen de WW, die minister Donner begin juli uitvaardigde, heeft tot wisselende reacties geleid bij de sociale partners. De werkgevers vinden werk altijd beter dan een uitkering. De FNV heeft twijfels. ‘Dit zorgt voor de verdringing van de laagopgeleiden.’ tekst Martin Brandwagt foto Ingrid de Groot Minister Donner van Sociale Zaken koos er een gunstig moment voor. Begin juli, vlak voor het zomerreces, voerde hij met onmiddellijke ingang en per oekaze een nieuwe richtlijn in. Iedere WW-gerechtigde moet na een jaar werkloosheid elke gangbare baan accepteren. Uit politiek Den Haag kwam er zo goed als geen reactie. Hoewel de richtlijn met onmiddellijke ingang in werking trad, zal hij pas vanaf 1 juli 2009 echt effect hebben. Dan zitten de eerste mensen voor wie de richtlijn opgaat een jaar in de WW. Voor iedereen die vóór juli 2008 werkloos werd, blijven de oude regels gelden. In de WW geldt nu nog, in tegenstelling tot de bijstand, passende arbeid. Moet een bijstandsgerechtigde in principe elke gangbare arbeid aanvaarden, een WW-er mag eerst een tijdje rondkijken op zijn eigen niveau. Pas na een half jaar moet hij een baan accepteren die één niveau onder zijn opleidingsniveau ligt. Een half jaar verder gaat er weer een niveau af en zo verder. Dat kan betekenen dat iemand van universitair niveau na een jaar moet gaan solliciteren op banen die op vmboniveau liggen. Donner verdedigt de richtlijn met de bedoeling om meer langdurig werklozen aan de slag te helpen. Tot nu toe lukt dat onvoldoende, vindt hij. Hoe langer iemand werkloos is des te kleiner de kans op een baan. Om de pijn van een baan op lager niveau te verzachten, deed Donner er een cadeautje bij. De WW-er die een minder passende baan accepteert, mag zeventig procent van zijn WW houden naast het volledige loon dat hij met zijn nieuwe baan verdient. Het is de zoveelste ingreep in de WW dit decennium. De eerste kwam zelfs middenin het zomerreces in de zomer van 2002. Terwijl half Nederland op vakantie was, schrapte Balkenende I de vervolguitkering die met name voor oudere WW-ers gunstig was. Vier jaar later werd de maximale duur van de WW zowat gehalveerd van 60 naar 38 maanden. Bovendien verviel het ‘fi ctieve arbeidsverleden’, in plaats Trambestuurder binnenkort weer met academische graad? daarvan wordt er voor elk gewerkt jaar een maand WW uitgekeerd. Van de ooit ruim bemeten werknemersuitkering blijft zo weinig meer over dan een kortdurende overbruggingsuitkering tussen twee banen. Een fi nanciële noodzaak is er niet - geld voor de WW is er meer dan genoeg (zie kader). De eerste reacties uit de vakbeweging waren niet direct positief. Woordvoerder Femke van Zijst van de FNV: ‘In de praktijk zal deze richtlijn vooral effect hebben voor hoger opgeleiden die niet snel een andere baan kunnen vinden. Dat is niet goed voor de kenniseconomie. Verder zorgt het voor kapitaalvernietiging en verdringing van lager opgeleiden. Ingenieurs op de tram? Zoiets, ja. Al denk ik dat Een WW-potje van 9 miljard De WW (Werkloosheidswet) behoort tot de zogenaamde werknemersverzekeringen: dit zijn voorzieningen die alleen aan mensen worden uitgekeerd die werken of gewerkt hebben. Bijstand en AOW bijvoorbeeld zijn volksverzekeringen ofwel sociale voorzieningen, daarvoor hoef je geen arbeidsverleden te hebben.De werknemersverzekeringen worden betaald uit de werknemersfondsen. Die worden gevuld door premies, die door werkgevers en werknemers betaald worden. De belangrijkste pot voor de WW is het Algemeen Werkloosheidsfonds ofwel AWf. Komt er meer aan premies binnen dan er aan uitkeringen betaald wordt, dan stijgt het overschot in het AWf. De laatste jaren daalt het aantal WW-gerechtig den snel. Van 246 duizend eind 2006 tot 171 duizend nu. Het overschot in in de praktijk deze nieuwe richtlijn weinig effect zal hebben omdat hoger opgeleiden doorgaans binnen een jaar weer aan het werk zijn. We zijn als FNV wel bang voor een glijdende schaal. De commissie Bakker stelde in haar advies voor alle werklozen al na zes maanden te dwingen iedere baan aan te pakken. Deze termijn is voor mensen te kort om passend werk te vinden. Het is ondenkbaar dat het kabinet dit advies van de commissie Bakker zou overnemen.’ De regering reageerde eind juni op het advies van de Commissie Bakker. Het voorstel om passend werk na een half jaar al te schrappen wordt inderdaad niet overgenomen. Dit wordt dus één jaar, hetgeen voor sommige moeilijk bemiddelba- het AWf neemt daardoor grote proporties aan. Eind 2007 was het ruim 7 miljard euro. In juni maakte de uitvoerende instantie van de WW, het UWV, zijn prognoses voor de komende jaren bekend. Het overschot in het AWf zal dit jaar naar verwachting stijgen naar bijna 9 miljard euro. Dat is ruim twee keer zoveel als de WW in 2008 aan uitkeringen en uitvoering kost. Een overmatige reserve, kortom. Het UWV adviseert de regering al jaren om de WW-premie te verlagen. Daar is nooit gehoor aan gegeven. Een van de redenen is dat de werknemersfondsen meetellen in het EMU-saldo. Dit is het verschil tussen inkomsten en uitgaven van de staat. Dit saldo mag volgens Europese afspraken niet lager zijn dan -3 procent. Nederland zit daar ruim boven, mede door het grote overschot in het AWf-fonds. re werknemers, zoals ouderen, nog steeds zeer kort zal zijn. De FNV is positief over de bonus die Donner meegeeft op het loon. Van Zijst: ‘Als een werkloze inderdaad zeventig procent van zijn WW-uitkering krijgt en daar bovenop al het verdiende salaris van een minder passende baan mag behouden, is dat goed. Om mensen aan het werk te krijgen is het belangrijk dat werk loont.’ Het klinkt misschien als een daadkrachtig idee om werklozen sneller aan een baan te helpen, maar werkt het in de praktijk ook? De sinds 2004 geldende regel in de Wet Werk en Bijstand dat iedere baan, met uitzondering van prostitutie en militaire dienst, aanvaard moet worden heeft de Nederlandse bijstandsgerechtigde allerminst naar de bollen- en aspergevelden weten te krijgen. Projecten van het Centrum voor Werk en Inkomen met dat doel voor ogen bleken weinig succesvol. Dergelijk werk blijft hoofdzakelijk voorbehouden aan werknemers uit Midden- en Oost-Europa, alle stoere verhalen over het keihard aanpakken van werklozen ten spijt. Het is bovendien de vraag of werkgevers zitten te wachten op ongemotiveerde arbeidskrachten, die onder hun niveau moeten werken. Angelique Heijl van de werkgeversorganisatie VNO- NCW: ‘Nee, daar zitten werkgevers niet op te wachten. Als ze werknemers zoeken uit Oost-Europese landen, dan doen ze dat omdat ze hier niemand kunnen vinden. Maar we vinden het geen slecht idee van de minister. Het is altijd beter dat mensen werken dan dat ze een uitkering hebben. Het gebeurt nu overigens ook dat mensen onder hun niveau solliciteren. Dat zul je altijd houden. Als mensen hoog opgeleid zijn en ze zoeken een baan in hun sector, dan zullen ze die zeker vinden. Er zijn meer dan genoeg vacatures op dit moment.’ 23 ‘Altijd beter dat mensen werken dan dat ze een uitkering hebben’ Dit keer geen sportartikel: André Stuyfersant is met vakantie.
Page 1 and 2: magazine Tijdens het Kwakoe-festiva
Page 3 and 4: augustus 2008 | MUG magazine Oversc
Page 5 and 6: ACHTERGROND 6 MUG magazine | august
Page 7 and 8: augustus 2008 | MUG magazine ACHTER
Page 9 and 10: WIJKAANPAK | TRANSVAALBUURT | INDIS
Page 11 and 12: augustus 2008 | MUG magazine Het Co
Page 13 and 14: augustus 2008 | MUG magazine Er zij
Page 15 and 16: augustus 2008 | MUG magazine orop
Page 17 and 18: augustus 2008 | MUG magazine BETOOG
Page 19: augustus 2008 | MUG magazine naar e
Page 23 and 24: SERVICE 28 MUG magazine | augustus
Page 25 and 26: SERVICE 30 MUG magazine | augustus

Augustus - MUGweb

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?