BP Gespecialiseerd opvoeder-begeleider - Vlor

BEROEPSPROFIEL GESPECIALISEERD OPVOEDER-BEGELEIDER 3
1.3 Historische schets
Sinds 1973 werd er in de bijzondere jeugdzorg en in de sector voor personen met
een handicap officieel voorzien in een gedifferentieerd personeelskader van
begeleidend-opvoedend personeel (klasse 1, 2A, 2B en 3) en in de functies van
hoofdopvoeder en opvoeder-groepschef (K.B. van 3 maart 1973 in B.S. van 4 mei
1973).
De hoogste kwalificatie (klasse 1) werd - tot op heden - opgevat als een brede
waaier van opleidingen uit het sociaal, pedagogisch, paramedisch en artistiek hoger
onderwijs.
In recente officiële teksten handelend over de functie van "begeleider klasse 1,
hoofdbegeleider en eerste begeleider" en over "bijzondere functies”, wordt
expliciet verwezen naar de opleiding "Gegradueerde in de Orthopedagogie".
Het "statuut van gespecialiseerd opvoeder-begeleider" verwijst eveneens naar de
specifieke opleiding Orthopedagogie.
Door de jaren heen is de invulling die aan taakgebieden van de gespecialiseerd
opvoeder-begeleider gegeven wordt, veranderd. Dit hangt nauw samen met
maatschappelijke ontwikkelingen en veranderende opvattingen over hulpverlening.
De positie van de gespecialiseerd opvoeder-begeleider is veranderd.
Hij stond onder aan de ladder en was uitvoerder van de door anderen uitgedachte
behandeling. Onder invloed van de democratiseringsbeweging kreeg de
gespecialiseerd opvoeder-begeleider een belangrijke inbreng. Hij had het beste
overzicht over de cliënten en de leefgroepsituatie. Hij kon daardoor beter
behandelingsdoelen formuleren en de behandeling vorm geven.
Momenteel wordt van overheidswege een hulpverlening gepropageerd die
kortdurend, weinig ingrijpend en zo dicht mogelijk bij huis is. Hier spelen
natuurlijk zowel opvattingen over hulpverlening als beschikbare middelen een rol.
Duidelijk is wel dat er selectiever gebruik wordt gemaakt van residentiële hulp en
dat men opteert voor meer kleinschaligheid -zeker op het vlak van methodisch
werken- in de voorzieningen in plaats van voor mastodontinstellingen.
Naast de residentiële voorzieningen ontstaat er gaandeweg een zeer sterk
gedifferentieerd netwerk van kleinschalige, semi-residentiële en ambulante
voorzieningen. Deze voorzieningen trachten zich zo weinig mogelijk te
onderscheiden van "normale" leefvormen in de maatschappij. Kenmerkend is de
grote autonomie in de dagelijkse zorg voor de cliënten in een zoveel mogelijk
genormaliseerd leefklimaat.
Zo is er bv. een verschuiving binnen de bijzondere jeugdbijstand van
gezinsvervangende voorzieningen naar gezinsondersteunende hulpverlening. In de
zorg voor personen met een handicap opteert men waar mogelijk voor begeleid
(zelfstandig) wonen, kortverblijf, dagcentra... die de integratie en emancipatie van
personen met een handicap bevorderen.
Momenteel zien we ook een verruiming van de doelgroep: van hulp aan
minderjarigen naar de sector van jongvolwassenen, volwassenen en bejaarden. Er
ontstaat een uitbreiding van voorzieningen: diensten pediatrie, opvangcentra voor
drugverslaafden, schoolinternaten, opvang van allochtonen (kinderen en jongeren),
voorzieningen voor ouderen, kinderdagverblijven, resocialisatie van exgedetineerden...
.
De wijzigende visie op hulpverlening bepaalde mede de veranderende invulling van