IEDEREEN WOORDENAAR - Winob
IEDEREEN WOORDENAAR - Winob
IEDEREEN WOORDENAAR - Winob
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Iedereen Woordenaar 14<br />
HOE NIEUW IS NIEUW?<br />
over woordherkoms'<br />
VERGELIJKEN<br />
Woorden zijn zelden splinternieuw. Ze zijn afkomstig uit andere landen, of stammen af<br />
uit een oud geslacht van woorden. Woordenaars brengen deze verwantschappen<br />
graag in kaart. Het helpt hen om de woorden te beschrijven.<br />
Op de taal kun je trouwens de evolutieleer loslaten: woorden die best aangepast lijken<br />
aan een situatie, hebben meer kans te overleven.<br />
Een woord als flessenschraper, voor een voorwerp waarmee je yoghurtflessen kon leeg schrapen, is verdwenen<br />
omdat we geen flessen meer leeg hoeven te schrapen.<br />
Meer nog, net als in de evolutieleer merk je dat ‘kopieerfouten’ variaties kunnen opleveren<br />
die het beter doen dan hun ouders.<br />
Ooit sliepen Haïtianen in een amaca. Spanjaarden namen het mee en noemden het een hamaca. Wij leerden het<br />
kennen en spraken van een hammak, tot iemand het fout benoemde en er een hangmak van maakte, en nog iemand<br />
anders het zelfs een hangmat noemde.<br />
WIE VINDT DE HERKOMST VAN DEZE WOORDEN?<br />
- kattebelletje (van cartabella, mooi kaartje)<br />
- muizenissen (van musen, nadenken)<br />
- nachtmerrie (van nachtmare, nachtspook)<br />
- geeuwhonger (van gee-honger, een plotselinge honger)<br />
- allemaal (van al te maal)<br />
- ansjovis (van anchova)<br />
- appelflauwte (van apoplexie)<br />
- belfort (van beffroi)<br />
- kakkerlak ( van kakalaka)<br />
WIE WAS EERST: DE MAN OF DE MENS?<br />
Het ziet er naar uit dat de ‘man’ eerder was. Maar het woord betekende<br />
toen nog ‘mens’. Die oude betekenis van ‘man’ zien we trouwens<br />
nog in ‘iemand’ en ‘men’.<br />
Een man noemden we vroeger ‘weer’ (zoals in weerwolf), en een<br />
vrouw een ‘wijf ’.<br />
De ‘mens’ ontstond als bijvoeglijk naamwoord bij ‘man’, en betekende<br />
dus ‘menselijk’.<br />
In de mannenmaatschappij werd na een tijdje ‘man’ (mens) gelijkgesteld<br />
aan het mannelijke deel van de bevolking. ‘Man’ gold dan niet<br />
meer voor een vrouw, die dan maar ‘vrouwmens’ werd genoemd.<br />
Gek is dat ‘de mens’ een mannelijk woord is geworden, en ‘het<br />
mens’ waarmee dan een vrouw wordt bedoeld, onzijdig...<br />
Iedereen Woordenaar - Tinker Imagineers
Change language