Download programmaboekje - Vocaal Ensemble Tiramisu

Na Röntgen blijven we over het thema vrede
zingen met Le vrai visage de la paix (1953/1957)
van Rudolf Escher (1912-1980). Escher was zoals
de meeste Nederlandse componisten uit de 20e
eeuw meer gericht op Franse dan Duitse muziek.
Dit blijkt allereerst uit de keuze van het gedicht
van Paul Eluard waarover Escher het volgende
schreef:
“Het gedicht van Eluard is ideaal als inspiratiebron
voor vocale muziek omdat het nergens
‘omschrijving’is, doch enkel evocatie (beelden
oproepend) en gelijkenis.”
Ook qua klank is Eschers muziek Frans georiënteerd.
Het stuk is evenals het gedicht zeer vrij van
vorm. Het valt uiteen in drie delen, waarbinnen
imitaties het verloop van de verschillende stemmen
bepalen. Het gebruik van deze technieken
ontleende Escher aan componisten uit de
Renaissance als Josquin en Janequin. Samen met
de vaak antimetrische ritmiek en de vloeiende,
vrijtonale melodieën bepaalt dit het eigen klankidioom
van Eschers werken.
De stukken na de pauze vertonen dezelfde
Frans-Duitse tegenstelling als de composities van
Escher en Röntgen. Alphons Diepenbrock (1862-
1921) was tijdgenoot van Julius Röntgen en
componeerde eveneens in de Duitse traditie. Hij
heeft ooit Röntgens composities als ouderwets
bestempeld. Veel van zijn eigen werken, zoals de
drie liederen op teksten van Goethe die Tiramisu
zingt, zijn echter typische voorbeelden van nietvooruitstrevende
hoogromantiek, die overigens
zeer fraai is. Vooral Wandrers Nachtlied (1916)
hoort door de verstilde verklanking van het
vallen van de nacht in het bos tot Diepenbrocks
meesterwerken. De sfeer van het lied kan zeer intens
worden ervaren, naast horend en ziend ook
bijna letterlijk proevend, ruikend en tastend.
Hollandse meesters
Daarna zingen we werken van Jurriaan Andriessen
(1925-1996), de minder bekende broer van
Louis, beide zoons van Hendrik Andriessen. Hij
koos evenals Diepenbrock voor teksten van één
van de grootste Duitse dichters: Heinrich Heine.
De teksten die bekend geworden zijn vanuit het
repertoire voor solozang, zijn door Andriessen als
doorzichtige en intieme koorliederen getoonzet.
Vervolgens gaan we over tot Franstalige wereldlijke
muziek met Cinq poèmes Chinois van Henk
Badings (1907-1987), gecomponeerd voor het
Festival van Cork in 1973. Het betreft vijf Franse
vertalingen van oude Chinese gedichten die
Badings verklankt heeft met zeer atonale middelen:
dissonante intervallen, klusters, glissandi,
spreekgezang en toonsoorten uit gamelanmuziek
met kwarttoon-alteraties. Hierdoor onstaat
een vorm van minimal music met een Oosters,
meditatief karakter.
Het concert wordt luchtig afgesloten met drie
volksliedbewerkingen van Herman Strategier
(1912-1988). Deze componist uit de Fransgeoriënteerde
school van Hendrik Andriessen schreef
veel kerkmuziek, maar laat zich hier van zijn
frivole kant horen.
Niels Kuijers
3