de Auto - Aaben Youngtimers

diT is een sToCKFoTo > dUTCHiMaGe.nl
We genieten van de
boeiende verhalen
en anekdotes die
onze gids vertelt
over het leven in
Giethoorn.
Veen en zo
Vervening is het verwijderen van een veenbodemlaag (turf) uit een
veenpolder, om het te gebruiken als brandstof. Na afgraven of wegbaggeren
van het veen werd de grond geschikt gemaakt voor landbouw,
maar in laaggelegen gebieden ontstonden vaak grote veenplassen.
Door de turf als brandstof voor ovens, brouwerijen, distilleerderijen,
kokerijen en dergelijke te gebruiken, kwam de industrialisatie
in de Gouden Eeuw flink op gang. Ook als huisbrandstof
was turf trouwens onontbeerlijk.
Afgraven en baggeren
Je hebt hoogveen en laagveen, beide bestaan uit niet geheel vergane
plantenresten. Het veen ontstaat als de plantenresten van zuurstof
afgesloten zijn door een overmaat aan water. Als het veen zich
is namelijk van groot belang als leefgebied
voor bepaalde dieren, waaronder de grote
vuurvlinder, de otter en de zwarte stern. Bij
het beheer van het gebied wordt rekening
gehouden met de eisen die deze dieren aan
hun leefomgeving stellen. Zo wordt er regelmatig
nieuw open water gemaakt, zoals vroeger
de verveners ook deden.
Staphorster stipwerk
giethoorn is qua geloof behoorlijk vrijzinnig,
gezien het gebied waarin het dorp ligt: te midden
van de orthodoxe dorpen genemuiden,
Hasselt en Staphorst. Deze laatste gemeente
is een van de meest ‘kerkelijke’ van Nederland.
5. 6.
De inwoners hebben de zondagsrust hoog in
het vaandel staan en de kerkdiensten van de
protestantse kerken worden druk bezocht.
Staphorst heeft de grootste hersteld hervormde
gemeente van Nederland: de dorpskerk
van Staphorst, die door deze gemeente
in gebruik is, heeft 2.300 zitplaatsen en zit
twee keer per zondag vol. In Staphorst vond
zelfs tot 1961 wel eens een volksgericht
plaats, waarbij bijvoorbeeld iemand die overspel
had gepleegd in het openbaar werd
bestraft.
Maar de enorme kerkgezindheid is niet het
enige waardoor Staphorst bekend is. Als we
door het dorpje rijden, zien we dat de meeste
vormt met behulp van grondwater, is er sprake van laagveen.
Wordt het veen gevormd door regenwater, dan is dit hoogveen. De
winning is zeer verschillend. Bij winning van laagveen – zoals in
de omgeving van Giethoorn – wordt het veen onder het wateroppervlak
vandaan gehaald; bij hoogveenwinning wordt het afgegraven.
Door het toenemende gebruik van turf werd het steeds
moeilijker om voldoende turf te winnen. En dus ging men op zoek
naar alternatieven. In het Hollandse laagveengebied lag het veen
dat geschikt is om turf van te maken onbereikbaar onder het
grondwaterniveau. Rond 1530 werd een soort baggermethode
gevonden om het veen boven water te krijgen en te verwerken tot
turf: natte vervening of slagturven genoemd. Zwaar handwerk,
waarmee vaak hele gezinnen hun brood verdienden.
3 2010 DE AUTO 37