De farmacotherapie van pathologische verzameldwang ... - Altrecht

More documents

Recommendations

Info

Inleiding: 2 Het verzamelen en bewaren van spullen is een wijdverbreide menselijke eigenschap, die 75% van de schoolgaande kinderen –in onschuldige vorm- bezighoudt; denk aan de jongens met een postzegelverzameling of de meisjes/ vrouwen met een verzameling schoenen of poppen. Waarschijnlijk is verzamelen als eigenschap blijven bestaan omdat er een evolutionair voordeel mee is gemoeid (wie iets bewaart, heeft wat in tijden van schaarste). Echter, er is sprake van pathologische verzameldwang (of, met een buitenlandse term hoarding), wanneer 1) spullen verzameld worden die niet of nauwelijks enige waarde hebben, 2) het verzamelen van spullen excessief wordt, en 3) wanneer de persoon niet in staat is waardeloze spullen weg te gooien (1). Verzameldwang kan zodanige vormen aannemen dat de persoon ernstig belemmerd raakt in zijn dagelijks leven, en sociaal in een isolement raakt. In ernstige gevallen kan de leefruimte van de patiënt door de rommel zodanig in beslag genomen worden dat een onleefbare gevaarlijke situatie ontstaat voor de persoon en zijn/ haar omgeving. Pathologische verzameldwang vormt dan ook een fors gezondheidszorg probleem, met 2.5-5% van de bevolking die eraan lijdt (2). Verzameldwang ontstaat vaak al op jonge leeftijd (rond het 20 ste jaar). Mannen zijn vaker aangedaan dan vrouwen, terwijl vrouwen vaker in behandeling komen, zij het dat dit bij zowel mannen als vrouwen vaak pas meer dan 15 jaar na het ontstaan van klachten gebeurt, vaak onder druk van de omgeving. Verzameldwang is te onderscheiden in een niet-organische en een organische vorm (2). De niet-organische vorm (waar dit artikel over handelt) valt uiteen in een eigenstandige “pure” vorm van verzameldwang (bij 50% van de patiënten), zonder comorbide OCS, en een vorm van verzameldwang die geassocieerd is aan OCS en aan obsessieve-compulsieve persoonlijkheidsstoornissen (OCPS)(3). Tot 40% van de OCS patiënten heeft verzameldwang, hoe hoog dit percentage is bij patiënten met OCPS is niet precies bekend.. Binnen de huidige DSMIV valt verzameldwang geheel binnen de OCS-geassocieerde categorie, waarbij verzameldwang enerzijds wordt beschreven als één van de symptoomdimensies van OCS, naast de dimensies “obsessies/ controleren”, “smetvrees+wasdwang”, en “symmetriegedrag”(4). Anderzijds wordt verzameldwang genoemd als één van de 8 criteria van de obsessieve-compulsieve persoonlijkheidsstoornis. De “organische” vorm van verzameldwang is in grote lijnen ook wel beschreven onder de noemer syndroom van Diogenes (5). De patiënten die in de literatuur met dit syndroom zijn beschreven omvatten met name oudere patiënten (vaak 60+) met schizofrenie, patiënten met dementiele processen (met name de frontale variant van fronto-temporale dementie), en met organische hersenbeschadiging (5). Een kenmerk van dit syndroom is dat patiënten
vaak leven in vervuilde toestand en onder armoedige omstandigheden, terwijl zij tegelijkertijd een relatieve onverschilligheid aan de dag leggen ten aanzien van hun erbarmelijke leefomstandigheden. 3 In tabel 1 worden demografische en fenomenologische karakteristieken van de organische tegenover de niet-organische vormen van verzameldwang samengevat. Organische verzameldwang (Niet organische) verzameldwang Ontstaan Acuut, samenhangend met organisch ziekteproces Sluipend, van jongs af aan Prevalentie ? 2.5%-5% Familieanamnese Negatief voor verzameldwang Positief voor verzameldwang Inzicht Afwezig Wisselend aanwezig Cognities rond Geen duidelijke cognities Emotionele gehechtheid aan verzameldwang spullen Catastrofegedachten rond weggooien Vermijden van weggooien Leefsituatie Vaak vervuild, armoedig Minder vervuild, vaak geen financiele problemen OCS als comorbiditeit Afwezig Bij 50% aanwezig Samenvattend: de niet-organische vormen van verzameldwang (“pure” verzameldwang en OCD+verzameldwang) vertonen wat betreft demografische en symptoomkarakteristieken veel meer gelijkenis met elkaar dan met de organische vormen van verzameldwang. De niet organische verzameldwang ontstaat over het algemeen op jongere leeftijd (rond het twintigste jaar, soms jonger), en heeft in tegenstelling tot de organische vorm een sluipend langzaam verergerend beloop, met vaak een relatieve toename in verergering na traumatische gebeurtenissen (verlating/ echtscheiding/ dood van een partner of huisgenoot). In hoeverre deze verergering na een verlies oorzaak of gevolg is (verergert de verzameldwang doordat de corrigerende invloed van de partner wegvalt of vertrekt de partner omdat de verzameldwang onhoudbaar wordt?) is niet altijd duidelijk. De nietorganische vormen van verzameldwang zijn duidelijk familiair bepaald; veertig procent van de patiënten rapporteert familieleden te hebben met verzameldwang, en met een percentage erfelijkheid van 50% in 1 tweelingstudie (6). Opvallend genoeg zijn patiënten met een niet organische vorm van verzameldwang relatief hoog opgeleid, verkeren zij in relatief goede financiële omstandigheden, hebben vaker een werkzaam leven achter de rug, hebben vaker schaamtegevoelens rond hun verzamelgedrag
Page 1: De farmacotherapie van pathologisch
Page 5 and 6: gebieden, en in mediotemporale gebi
Page 7 and 8: 7 Reference List *(1) Pertusa A, Fr

De farmacotherapie van pathologische verzameldwang ... - Altrecht

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?