De farmacotherapie van pathologische verzameldwang ... - Altrecht

gebieden, en in mediotemporale gebieden, zoals blijkt uit zowel “resting state” neuro
imaging studies als symptoom provocatie studies (11).
Farmacotherapie
5
Vergeleken met patiënten met andere symptoomdimensies van OCS hebben patiënten met
verzameldwang een slechter effect van zowel cognitieve gedragstherapie als van
farmacotherapie (12, 13).
De farmacotherapie van verzameldwang is tot op heden gebaseerd geweest op de DSMIV-
gestuurde aanname dat verzameldwang onderdeel is van OCS/OCPS, en in analogie met de
behandeling van OCS gelden SSRIs als eerste keuze. Het meeste onderzoek is gedaan naar
het effect van verschillende serotonine heropname remmers (paroxetine, escitalopram,
clomipramine, venlafaxine), in verschillende doseringen (zie (14) voor een overzicht). De
resultaten van de studies waren gemengd, waarbij verzameldwang vaak een voorspeller
was van verminderde therapierespons. Hier zijn verschillende verklaringen voor te geven.
Ten eerste: de studies waren allemaal, met 1 uitzondering (die hieronder besproken wordt)
gedaan bij patiënten met OCS, al dan niet in combinatie met verzameldwang, in plaats van
uit te gaan van patiënten met een pure verzameldwang. Deze groep (OCS+verzameldwang)
vertegenwoordigt een ernstige groep patiënten, zowel binnen het spectrum van OCS als
binnen het spectrum van verzameldwang, waardoor therapie effecten mogelijk gedrukt zijn.
Ten tweede is in nagenoeg alle studies afname in effect gemeten met behulp van de Y-BOCS
(Yale-Brown OC severity scale; (15). Dit is een generieke OCS schaal die minder geschikt lijkt
om de ernst van verzameldwang te meten. Ten derde is in slechts weinig studies een
maximale dosering van SSRIs gebruikt, hetgeen eveneens de resultaten kan hebben
gedrukt. Uit een recente meta analyse naar het effect van verschillende doseringen SSRIs bij
OCS blijkt immers dat maximale doseringen SSRIs een beter therapie effect geven dan
gemiddelde doseringen (16). Tot nog toe hebben slechts 2 open studies door een en
dezelfde onderzoeksgroep het therapie effect onderzocht van paroxetine resp. venlafaxine
bij patiënten met “pure” verzameldwang(14, 17). Beide studies hebben het effect
vergeleken met een groep patiënten met OCS zonder verzameldwang (n= 79 in de
paroxetine studie en n=14 in de venlafaxine studie), gedurende 12 weken in een
gemiddelde dagdosis van 42mg (paroxetine) en van 170mg (venlafaxine). De auteurs
vonden een even goede respons bij de groep met pure verzameldwang als bij de groep met
OCS zonder verzameldwang na 12 weken (een daling van 31% op de YBOCS voor de
paroxetine groep en van 37% voor de venlafaxine groep). Verder daalde ook de ernst van de
verzameldwang en was het percentage drop-outs gelijk bij beide groepen. Gezien het open