Download Verordening inzake de onafhankelijkheid van ... - NBA

Dit document maakt gebruik van bladwijzers.
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
1 juli 2013
Consultatieperiode loopt tot 2 september 2013

NBA 2
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten

Vastgesteld in de ledenvergadering van …..
De ledenvergadering van de Nederlandse beroepsorganisatie van accountants;
NBA 3
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
Gelet op artikel 19, tweede lid, aanhef en onderdeel a, van de Wet op het accountantsberoep,
Overwegende dat het onafhankelijk uitvoeren van een assurance-opdracht als nadere invulling van de
objectiviteit door het maatschappelijk verkeer en in het bijzonder de gebruikers van assuranceopdrachten
als een randvoorwaarde voor de uitvoering van assurance-opdrachten wordt aangemerkt,
Overwegende dat accountants die de eindverantwoordelijkheid dragen voor een assurance-opdracht
te allen tijde bewust de onafhankelijke uitvoering van de assurance-opdracht moeten bewaken,
waarbij er omstandigheden zijn waarin het in het maatschappelijk belang noodzakelijk is dat
accountants daarbij handelen op een voorgeschreven wijze,
Overwegende dat een accountant die werkzaam is bij of verbonden is aan een accountantseenheid of
een onderdeel van het netwerk zorg draagt voor de onafhankelijke uitvoering van de assuranceopdracht
door zelf geen bedreigingen te veroorzaken en erop toe te zien dat bedreigingen zich ook
niet voordoen bij nauwe persoonlijke relaties van hem, en dat het daarom aangewezen is om naast de
eindverantwoordelijke accountant hem eveneens aan te spreken..
Stelt de volgende verordening vast:
Hoofdstuk 1 - Definities
Artikel 1
In deze verordening en daarop berustende bepalingen wordt, voor zover niet anders bepaald,
verstaan onder:
accountantsafdeling: accountantsafdeling als bedoeld in artikel 1 van de Verordening op de
ledengroepen;
accountantseenheid: accountantsafdeling of accountantspraktijk;
accountantsorganisatie: accountantsorganisatie als bedoeld in artikel 1, eerste lid, onderdeel a,
van de Wet toezicht accountantsorganisaties;
accountantspraktijk: accountantspraktijk als bedoeld in artikel 1 van de Verordening op de
ledengroepen;
assurance-object: object van onderzoek en de informatie omtrent het object van onderzoek van
een assurance-opdracht;
assurance-opdracht: assurance-opdracht als bedoeld in artikel 1 van de Verordening gedrags- en
beroepscode accountants;
assurance-team:
a. opdrachtteam;
b. alle overige personen binnen de accountantseenheid of binnen een onderdeel van het
netwerk van de accountantspraktijk die rechtstreeks invloed op de uitkomst van een
assurance-opdracht kunnen uitoefenen. Hieronder wordt in ieder geval verstaan de persoon
die:
1˚ aanbevelingen doet over de beloning van, toezicht houdt op of leiding geeft aan de
eindverantwoordelijke accountant met betrekking tot de assurance-opdracht;
2˚ vaktechnische consulten geeft ten behoeve van de assurance-opdracht; of
3˚ de opdrachtgerichte kwaliteitsbeoordeling van de nog niet afgeronde assurance-opdracht
uitvoert; en
c. die het periodieke intern kwaliteitsonderzoek van afgeronde assurance-opdrachten uitvoert.

NBA 4
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
eindverantwoordelijke accountant: accountant die verantwoordelijk is voor de uitvoering van een
assurance-opdracht en het assurance-rapport ondertekent;
geschenk: iets dat men aan iemand geeft, veelal ter gelegenheid van een speciale gebeurtenis.
intern accountant: accountant als bedoeld in artikel 1 van de Verordening op de ledengroepen;
key assurance-partner: eindverantwoordelijke accountant, persoon die de opdrachtgerichte
kwaliteitsbeoordeling van de nog niet afgeronde assurance-opdracht uitvoert of een accountant
die binnen een assurance-team mede verantwoordelijk is voor het rapporteren over belangrijke
aangelegenheden;
nader bepaalde groep van gebruikers: personen die door de opdrachtgever, de verantwoordelijke
partij en de eindverantwoordelijke accountant of de accountantseenheid vóór aanvang van de
assurance-opdracht als de beperkte verspreidingskring zijn aangemerkt;
nauwe persoonlijke relatie: een gezinslid of een persoon met wie intensief sociaal contact bestaat;
netwerk:
a. samenwerkingsverband waartoe een accountantspraktijk behoort dat duidelijk is gericht op het
delen van winst of kosten, of waarbij duidelijk sprake is van:
1˚ gemeenschappelijke eigendom, zeggenschap of bestuur;
2˚ gezamenlijk beleid en procedures met betrekking tot kwaliteitsbeheersing;
3˚ een gezamenlijke bedrijfsstrategie;
4˚ een gemeenschappelijke merknaam; of
5˚ het delen van een aanzienlijk deel van de bedrijfsmiddelen;
b. samenwerkingsverband van accountantsafdelingen;
opdrachtteam: alle partners en andere personen die een assurance-opdracht uitvoeren, alsmede
alle personen die door een accountantseenheid of een onderdeel van het netwerk zijn ingezet en
assurance-werkzaamheden gericht op de assurance-opdracht uitvoeren. Hieronder wordt niet
verstaan een externe deskundige die is ingeschakeld door de eindverantwoordelijke accountant
en is ingehuurd door de accountantspraktijk of een onderdeel van het netwerk;
organisatie van openbaar belang: entiteit als bedoeld in artikel 1, eerste lid, onderdeel l, van de
Wet toezicht accountantsorganisaties;
overheidsaccountant: accountant als bedoeld in artikel 1 van de Verordening op de ledengroepen;
partner: iedere persoon met bevoegdheid om namens de accountantseenheid of het netwerk
verbintenissen aan te gaan betreffende de uitvoering van een opdracht op het gebied van
professionele dienstverlening;
persoon belast met governance: persoon die lid is van de bestuurlijke - en controlestructuur van
een van de verantwoordelijke entiteit deel uitmakend orgaan dat belast is met het uitoefenen van
toezicht op het management van de verantwoordelijke entiteit in het belang van de
verantwoordelijke entiteit, en dat geheel of ten minste gedeeltelijk is samengesteld uit andere
personen dan bestuursleden van de verantwoordelijke entiteit;
persoonlijke uiting van gastvrijheid: betaalde kosten van uitstapjes, reizen, lunches, diners en
dergelijke die geen zakelijk karakter dragen;
resultaatafhankelijke vergoeding: vergoeding die wordt bepaald op basis van vooraf vastgestelde
voorwaarden en afhangt van de uitkomst of uitvoering van de verrichte werkzaamheden;
sponsoring: het ter beschikking stellen van geld of middelen met als oogmerk promotie of reclame;
verantwoordelijke entiteit:
entiteit die zich verantwoordt of moet verantwoorden over het assurance-object alsmede, voor
zover aanwezig, de verbonden derde:
a. waarin de entiteit die zich verantwoordt of moet verantwoorden feitelijk beleidsbepalend is of
waarin zij invloed van betekenis kan uitoefenen;
b. die, indien de entiteit die zich verantwoordt of moet verantwoorden kwalificeert als organisatie
van openbaar belang, feitelijk beleidsbepalend is of invloed van betekenis kan uitoefenen in
die entiteit; en

NBA 5
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
c. die, indien de verwevenheid met de entiteit die zich verantwoordt of moet verantwoorden,
zoals deze blijkt uit de feiten en omstandigheden, zodanig is dat deze de onafhankelijke
uitvoering van de assurance-opdracht kan beïnvloeden.
verantwoordelijke partij: verantwoordelijke persoon of verantwoordelijke entiteit;
verantwoordelijke persoon: persoon die zich verantwoordt of moet verantwoorden over het
assurance-object;
verbonden derde: natuurlijke persoon of rechtspersoon die feitelijk beleidsbepalend is in de
verantwoordelijke entiteit, dan wel invloed van betekenis kan uitoefenen op het zakelijke en
financiële beleid van de verantwoordelijke entiteit, alsmede de entiteit waarin de verantwoordelijke
partij feitelijk beleidsbepalend is, dan wel invloed van betekenis kan uitoefenen op het zakelijke en
financiële beleid;
wettelijke controle: controle als bedoeld in artikel 1, onderdeel p, van de Wet toezicht
accountantsorganisaties;
Wta: Wet toezicht accountantsorganisaties.
Hoofdstuk 2 - Algemene bepalingen
Paragraaf 2.1 - Reikwijdte
Artikel 2
Deze verordening is van toepassing op assurance-opdrachten die in overeenstemming met de NV
COS worden uitgevoerd.
Paragraaf 2.2 - Onafhankelijke uitvoering van een assurance-opdracht
Artikel 3
1. De eindverantwoordelijke accountant waarborgt de onafhankelijke uitvoering van de assuranceopdracht.
2. Van een onafhankelijke uitvoering van een assurance-opdracht is sprake, indien de uitvoering van
een assurance-opdracht zowel in wezen als in schijn onafhankelijk wordt uitgevoerd van het
assurance-object, de verantwoordelijke persoon en de verantwoordelijke entiteit.
3. Een assurance-opdracht wordt onafhankelijk uitgevoerd vanaf de aanvang van de periode
waarover of het moment waarop de verantwoording over het assurance-object betrekking heeft tot
en met het moment waarop het assurance-rapport wordt verstrekt.
4. Een accountant die werkzaam is bij of verbonden is aan een accountantseenheid dan wel aan een
onderdeel van het netwerk onderhoudt geen betrekkingen met de verantwoordelijke partij die een
bedreiging voor de onafhankelijke uitvoering van een assurance-opdracht zijn.
5. Een accountant die werkzaam is bij of verbonden is aan een accountantseenheid dan wel aan een
onderdeel van het netwerk ziet erop toe dat de onafhankelijke uitvoering van een assuranceopdracht
niet wordt bedreigd door betrekkingen van een nauwe persoonlijke relatie van hem met
de verantwoordelijke partij.
Artikel 4
In afwijking van artikel 3, tweede lid, is sprake van een onafhankelijke uitvoering van een assuranceopdracht
ten behoeve van een nader bepaalde groep van gebruikers indien:
a. de uitvoering van een assurance-opdracht zowel in wezen als in schijn onafhankelijk wordt
uitgevoerd van het assurance-object en de verantwoordelijke persoon;
b. de beoogde gebruikers vooraf op de hoogte zijn gesteld van het doel en de beperkingen van het
assurance-rapport met betrekking tot deze assurance-opdracht; en

NBA 6
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
c. de beoogde gebruikers van het assurance-rapport vooraf expliciet hebben aangegeven akkoord te
gaan met het feit dat de assurance-opdracht niet onafhankelijk wordt uitgevoerd ten opzichte van
de verantwoordelijke entiteit.
Artikel 5
In afwijking van artikel 3, tweede lid, is sprake van een onafhankelijke uitvoering van een assuranceopdracht
door een overheidsaccountant, indien de uitvoering van een assurance-opdracht zowel in
wezen als in schijn onafhankelijk wordt uitgevoerd van het assurance-object en de verantwoordelijke
persoon en:
a. deze assurance-opdracht bij of krachtens wet door een overheidsaccountant moet worden
uitgevoerd; en
b. de overheidsaccountant voldoet aan de bij of krachtens die wet gestelde voorwaarden aan de
onafhankelijke uitvoering van de assurance-opdracht.
Paragraaf 2.3 - Toetsingskader
Artikel 6
Een accountant laat zich bij het naleven van deze verordening leiden door:
a. zijn professionele oordeelsvorming, op basis van hetgeen een objectieve, redelijke en
geïnformeerde derde aanvaardbaar en toereikend acht; en
b. de omstandigheden die hij weet of behoort te weten.
Artikel 7
1. De eindverantwoordelijke accountant identificeert en beoordeelt omstandigheden die een
bedreiging voor de onafhankelijke uitvoering van de assurance-opdracht kunnen zijn.
2. Het is verboden een assurance-opdracht uit te voeren, indien de eindverantwoordelijke
accountant een omstandigheid identificeert en beoordeelt waarvan in de hoofdstukken 3 tot en
met 13 van deze verordening is bepaald dat deze omstandigheid een bedreiging is die niet kan
worden weggenomen door een maatregel.
3. De eindverantwoordelijke accountant weigert of beëindigt de assurance-opdracht, indien hij een
omstandigheid identificeert en beoordeelt waarvan in de hoofdstukken 3 tot en met 13 van deze
verordening is bepaald dat deze omstandigheid een bedreiging is die;
a. een specifieke maatregel vereist en die specifieke maatregel niet is of wordt genomen; of
b. een niet-nader bepaalde maatregel vereist en geen adequate maatregel is of wordt genomen
om de onafhankelijke uitvoering van deze assurance-opdracht te waarborgen.
4. Onverminderd het derde lid, weigert of beëindigt de eindverantwoordelijke accountant de
assurance-opdracht, indien hij een bedreiging identificeert en beoordeelt voor de onafhankelijke
uitvoering van de assurance-opdracht en geen maatregelen zijn of worden genomen om de
onafhankelijke uitvoering van deze assurance-opdracht te waarborgen.
Artikel 8
De eindverantwoordelijke accountant beëindigt de assurance-opdracht indien hij een reeds bestaande
bedreiging identificeert die niet eerder is onderkend, tenzij:
a. maatregelen worden genomen die de onafhankelijke uitvoering van de assurance-opdracht tot
dan toe herstellen;
b. voor de verdere uitvoering van de assurance-opdracht maatregelen worden genomen in
overeenstemming met artikel 7;
c. de opdrachtgever en de personen belast met governance schriftelijk akkoord zijn gegaan met de
maatregelen, bedoeld in onderdeel a; en

NBA 7
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
d. de opdrachtgever en de personen belast met governance schriftelijk akkoord zijn gegaan met het
continueren van de assurance-opdracht.
Paragraaf 2.4 - Internationale betrekkingen
Artikel 9
De artikelen 6 tot en met 8 en 10 tot en met 55 zijn niet van toepassing op betrekkingen tussen
enerzijds een buitenlands onderdeel van het netwerk of een daaraan verbonden persoon en
anderzijds een in het buitenland gevestigde verbonden partij van de verantwoordelijke entiteit of een
daaraan verbonden persoon, indien identificatie en beoordeling van bedreigingen als gevolg van die
betrekkingen en het nemen van maatregelen wordt gedaan aan de hand van:
a. de Code of Ethics for Professional Accountants van de International Ethics Standards Board for
Accountants; of
b. strengere op het buitenlandse onderdeel van het netwerk van toepassing zijnde regels
Paragraaf 2.5 - Identificatie en beoordeling van bedreigingen bij assurance-opdrachten ten
behoeve van een nader bepaalde groep van gebruikers
Artikel 10
1. Het is de eindverantwoordelijke accountant toegestaan een assurance-opdracht ten behoeve van
een nader bepaalde groep van gebruikers onder het verlichte regime, bedoeld in het tweede lid uit
te voeren, mits:
a. de beoogd gebruikers vooraf op de hoogte zijn gesteld van het doel en de beperkingen van
het assurance-rapport met betrekking tot deze assurance-opdracht; en
b. de beoogd gebruikers van het assurance-rapport vooraf expliciet hebben aangegeven akkoord
te gaan met de toepassing van dit artikel.
2. Het is de eindverantwoordelijke accountant toegestaan:
a. de artikelen in deze verordening die uitsluitend betrekking hebben op een assurance-opdracht
bij een organisatie van openbaar belang of een beursgenoteerde onderneming niet zijnde een
organisatie van openbaar belang buiten beschouwing te laten;
b. bij het identificeren en beoordelen van omstandigheden, bedoeld in artikel 7, eerste lid,
verbonden derden en onderdelen van het netwerk buiten beschouwing te laten, tenzij hij
redenen heeft om aan te nemen dat zich daarbij mogelijk een bedreiging voordoet.
Paragraaf 2.6 - Relatie met de organisatiestructuur
Artikel 11
Een eindverantwoordelijke accountant voert een assurance-opdracht alleen uit, indien de
organisatiestructuur van de entiteit waaraan hij is verbonden hem in staat stelt waar nodig adequate
maatregelen te treffen om de onafhankelijke uitvoering van de assurance-opdracht te waarborgen.
Paragraaf 2.7 - Vastlegging
Artikel 12
1. De eindverantwoordelijke accountant zorgt ervoor dat in het assurance-dossier de wijze waarop
hij de onafhankelijke uitvoering van de assurance-opdracht waarborgt is vastgelegd.
2. De vastlegging bevat ten minste:
a. de aard en omvang van elke geïdentificeerde en beoordeelde bedreiging voor de
onafhankelijke uitvoering van de assurance-opdracht;
b. de maatregel of maatregelen die zijn genomen om een geïdentificeerde bedreiging voor de
onafhankelijke uitvoering van de assurance-opdracht weg te nemen; en

NBA 8
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
c. de onderbouwde conclusie dat de getroffen maatregelen de eindverantwoordelijke accountant
in staat stellen de onafhankelijke uitvoering van de assurance-opdracht te waarborgen.
3. In aanvulling op het tweede lid legt de eindverantwoordelijke accountant die in de omstandigheid
verkeert als bedoeld in artikel 8, vast:
a. de getroffen maatregelen en belangrijkste genomen beslissingen; en
b. de met de opdrachtgever en personen belast met governance gevoerde bespreking inzake de
geconstateerde bedreiging en getroffen maatregelen.
Paragraaf 2.8 - Beursgenoteerde onderneming niet zijnde een organisatie van openbaar belang
Artikel 13
De artikelen in deze verordening die betrekking hebben op een assurance-opdracht bij een
organisatie van openbaar belang zijn, met uitzondering van artikel 16, van overeenkomstige
toepassing op een assurance-opdracht bij een beursgenoteerde onderneming die niet als een
organisatie van openbaar belang kwalificeert.
Paragraaf 2.9 - Fusies en overnames
Artikel 14
1. Ingeval als gevolg van een fusie of overname bij een assurance-opdracht anders dan de wettelijke
controle, betrekkingen ontstaan die onder deze verordening niet zijn toegestaan en deze
betrekkingen redelijkerwijs niet voor de effectieve datum van de fusie of overname kunnen worden
beëindigd, wordt de eindverantwoordelijke accountant geacht de onafhankelijke uitvoering van
een assurance-opdracht te waarborgen indien:
a. de personen belast met governance schriftelijk akkoord zijn gegaan met het continueren van
de assurance-opdracht en de maatregelen die de eindverantwoordelijke accountant neemt tot
het moment van beëindiging van de betrekkingen;
b. de eindverantwoordelijke accountant erop toe ziet dat deze betrekkingen zo spoedig mogelijk
worden beëindigd doch uiterlijk binnen zes maanden na de effectieve datum van de fusie of
overname; en
c. de eindverantwoordelijke accountant ervoor zorgt dat de persoon die deze betrekkingen
aanhoudt geen deel uitmaakt van het assurance-team noch de opdrachtgerichte
kwaliteitsbeoordeling van de assurance-opdracht uitvoert.
2. De eindverantwoordelijke accountant legt in aanvulling op artikel 12 eerste en tweede lid de
overweging vast waarom de betrekkingen, bedoeld in het vorige lid, niet redelijkerwijs voor de
effectieve datum kunnen worden beëindigd alsmede de schriftelijke communicatie met de
personen belast met governance.
Paragraaf 2.10 - Hardheidsclausule
Artikel 15
1. Ingeval de eindverantwoordelijke accountant vanwege uitzonderlijke omstandigheden niet kan
voldoen aan de artikelen 3, 7 of 8 en sprake is van een zwaarwegend maatschappelijk belang,
wordt hij geacht de onafhankelijke uitvoering van een assurance opdracht te waarborgen indien:
a. de personen belast met governance schriftelijk akkoord zijn gegaan met het continueren van
de assurance-opdracht; en
b. hij met de Autoriteit Financiële Markten, in geval van een wettelijke controle, dan wel de NBA,
in geval van andere assurance-opdrachten dan een wettelijke controle, onverwijld in overleg
treedt met en overeenstemming bereikt over de te nemen vervolgstappen;
c. de overeengekomen vervolgstappen zijn of worden opgevolgd.

NBA 9
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
2. In aanvulling op artikel 12, eerste en tweede lid, legt de eindverantwoordelijke accountant in zijn
dossier vast:
a. de uitzonderlijke omstandigheid en het daarbij betrokken maatschappelijk zwaarwegende
belang; en
b. de met de personen en instanties, genoemd in het eerste lid, gevoerde communicatie en het
akkoord dan wel overeenstemming over de te nemen maatregelen.
Hoofdstuk 3 - Samenloop wettelijke controle met overige dienstverlening bij
een organisatie van openbaar belang
Artikel 16
1. Het is ten gevolge van een bedreiging die niet kan worden weggenomen door een maatregel
verboden, naast een wettelijke controle, door de accountantsorganisatie of een in Nederland
gevestigd ander onderdeel van het netwerk andere werkzaamheden dan controlediensten als
bedoeld in artikel 24b Wta te verrichten bij de verantwoordelijke partij zijnde een organisatie van
openbaar belang of een daaraan verbonden derde.
2. Een controledienst als bedoeld in artikel 24b Wta is een dienst:
a. die wordt uitgevoerd ten behoeve van externe gebruikers of de raad van commissarissen;
b. waarvan de uit te voeren werkzaamheden gericht zijn op het verifiëren van informatie
waarmee de verantwoordelijke partij zich verantwoordt;
c. waarbij de aard van de werkzaamheden overeenkomt met werkzaamheden die zijn
opgenomen in de Standaarden 100 – 3850 NV COS; en
d. wordt uitgevoerd in overeenstemming met onderstaande standaarden of standaarden die qua
aard en omvang hiermee vergelijkbaar zijn:
1˚ Standaarden 100 – 999 NV COS, opdrachten tot controle van historische financiële
informatie;
2˚ Standaarden 2000 – 2699 NV COS, opdrachten tot beoordeling van historische financiële
informatie;
3˚ Standaarden 3000 – 3850 NV COS, assurance-opdrachten anders dan opdrachten tot
controle of beoordeling van historische financiële informatie; of
4˚ Standaard 4400 NV COS, opdrachten tot het verrichten van overeengekomen specifieke
werkzaamheden met betrekking tot financiële informatie.
Hoofdstuk 4 - Samenloop van dienstverlening anders dan in hoofdstuk 3
Paragraaf 4.1 - Algemeen
Artikel 17
1. Dit hoofdstuk is van overeenkomstige toepassing op de samenloop van een assurance-opdracht
van de accountantseenheid met een non-assurance-dienst die door een onderdeel van het
netwerk wordt verleend, met dien verstande dat in dit hoofdstuk voor:
a. wordt gelezen: accountantseenheid of onderdeel van het netwerk;
b. wordt gelezen: accountantspraktijk of onderdeel van het netwerk.
2. Dit hoofdstuk is niet van toepassing op de samenloop van dienstverlening, bedoeld in artikel 16.
Artikel 18
Het is verboden een assurance-opdracht uit te voeren, ten gevolge van een bedreiging die niet kan
worden weggenomen door een maatregel, ingeval:
a. een accountantseenheid een dienst uitvoert bij een verantwoordelijke entiteit waar de
eindverantwoordelijke accountant of een andere persoon binnen de accountantseenheid

NBA 10
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
beslissingen neemt namens of participeert in het besluitvormingsproces van de betreffende
entiteit;
b. een accountantseenheid een non-assurance-dienst bij een verantwoordelijke entiteit uitvoert,
terwijl die entiteit geen lid van het management heeft die verantwoordelijk is voor:
1˚ het innemen van standpunten en nemen van beslissingen die samenhangen met de nonassurance-dienst
en die gewoonlijk door het management van een entiteit worden genomen;
2˚ het evalueren van de resultaten van de non-assurance-dienst; en
3˚ handelingen die voortvloeien uit de resultaten van een non-assurance-dienst.
Paragraaf 4.2 - Administratieve dienstverlening
Paragraaf 4.2.1 - Algemeen
Artikel 19
Het is verboden een assurance-opdracht uit te voeren, ten gevolge van een bedreiging die niet kan
worden weggenomen door een maatregel, ingeval een accountantseenheid bij een verantwoordelijke
entiteit, naast een assurance-opdracht, een administratieve dienst met betrekking tot het assuranceobject
uitvoert, tenzij deze van routinematige aard is en niet leidt tot zelftoetsing.
Paragraaf 4.2.2 - Afwijkende bepaling ten aanzien van assurance-opdrachten bij een
organisatie van openbaar belang
Artikel 20
Het is verboden een assurance-opdracht uit te voeren, ten gevolge van een bedreiging die niet kan
worden weggenomen door een maatregel, ingeval een accountantseenheid, naast een assuranceopdracht,
bij een verantwoordelijke entiteit zijnde een organisatie van openbaar belang:
a. een administratieve dienst uitvoert en deze administratieve dienst invloed heeft op het assuranceobject
of een onderdeel daarvan, dan wel op informatie die aan het assurance-object ten
grondslag ligt; of
b. een administratieve dienst van routinematige aard bij een verbonden derde van die organisatie
van openbaar belang uitvoert en:
1˚ deze administratieve dienst door een lid van het assurance-team wordt uitgevoerd;
2˚ de verbonden derden gezamenlijk materieel voor het assurance-object zijn; of
3˚ deze administratieve dienst betrekking heeft op onderwerpen die gezamenlijk materieel voor
het assurance-object zijn.
Paragraaf 4.3 - Diensten op het gebied van waardebepaling
Paragraaf 4.3.1 - Algemeen
Artikel 21
Het is verboden een assurance-opdracht uit te voeren, ten gevolge van een bedreiging die niet kan
worden weggenomen door een maatregel, ingeval een accountantseenheid bij een verantwoordelijke
entiteit, naast een assurance-opdracht, een dienst op het gebied van waardebepaling uitvoert en een
uitgevoerde waardebepaling in belangrijke mate subjectief is en een materiële invloed op het
assurance-object heeft of dat naar verwachting zal hebben.

NBA 11
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
Paragraaf 4.3.2 - Afwijkende bepaling ten aanzien van assurance-opdrachten bij een
organisatie van openbaar belang
Artikel 22
Het is verboden een assurance-opdracht uit te voeren, ten gevolge van een bedreiging die niet kan
worden weggenomen door een maatregel, ingeval een accountantseenheid bij een verantwoordelijke
entiteit zijnde een organisatie van openbaar belang, naast een assurance-opdracht, een dienst op het
gebied van waardebepaling uitvoert en deze waardebepaling een materiële invloed op het assuranceobject
heeft of dat naar verwachting zal hebben.
Paragraaf 4.4 - Fiscale advisering
Artikel 23
1. Een bedreiging die een maatregel vereist doet zich voor ingeval een accountantseenheid bij een
verantwoordelijke entiteit, naast een assurance-opdracht, een dienst op het gebied van fiscale
advisering uitvoert en het fiscaal advies invloed heeft op het assurance-object of een onderdeel
daarvan, dan wel op informatie die aan het assurance-object ten grondslag ligt.
2. Het is verboden een assurance-opdracht uit te voeren, ten gevolge van een bedreiging die niet
kan worden weggenomen door een maatregel, ingeval een accountantseenheid bij een
verantwoordelijke entiteit, naast een assurance-opdracht, een dienst op het gebied van fiscale
advisering uitvoert indien de effectiviteit van het fiscaal advies afhangt van de verwerkingswijze in
het assurance-object waarbij:
a. het twijfelachtig is of deze verwerkingswijze toelaatbaar is voor het normenstelstel dat van
toepassing is op het assurance-object; en
b. de uitkomst van het advies van materiële invloed op het assurance-object is.
Paragraaf 4.5 - Procesbijstand in een fiscale gerechtelijke procedure
Artikel 24
Het is verboden een assurance-opdracht uit te voeren, ten gevolge van een bedreiging die niet kan
worden weggenomen door een maatregel, ingeval een accountantseenheid, naast de uitvoering van
een assurance-opdracht, procesbijstand in een fiscale gerechtelijke procedure aan een
verantwoordelijke entiteit verleent en de in de procedure betrokken bedragen materieel voor het
assurance-object zijn.
Paragraaf 4.6 - Diensten op het gebied van de interne controle
Paragraaf 4.6.1 - Algemeen
Artikel 25
1. Het is verboden een assurance-opdracht uit te voeren, ten gevolge van een bedreiging die niet
kan worden weggenomen door een maatregel, ingeval een accountantspraktijk, naast een
assurance-opdracht, ondersteuning biedt aan de interne accountantsafdeling van een
verantwoordelijke entiteit of delen van de interne controlefunctie van die entiteit invult en niet is
gewaarborgd dat:
a. een persoon binnen de entiteit standpunten inneemt en beslissingen neemt die samenhangen
met de non-assurance-dienst die gewoonlijk door het management van een entiteit worden
genomen en toeziet op het opzetten, implementeren en onderhouden van de interne controle;

NBA 12
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
b. het management van de entiteit of de personen belast met governance de reikwijdte, het risico
en de frequentie van de vervulde interne controlefunctie beoordelen, toetsen en goedkeuren;
en
c. het management van de entiteit:
1˚ de effectiviteit van de diensten op het gebied van de interne controlefunctie en de
bevindingen die hieruit voortvloeien evalueert;
2˚ de aanbevelingen die voortvloeien uit de diensten op het gebied van interne
controlefunctie evalueert, bepaalt welke hiervan worden geïmplementeerd en op het
implementatieproces betrekking heeft; en
3˚ aan de personen belast met governance de relevante bevindingen en aanbevelingen die
voortvloeien uit de diensten op het gebied van de interne controlefunctie rapporteert.
2. Een bedreiging die een maatregel vereist doet zich voor ingeval een accountantspraktijk bij een
verantwoordelijke entiteit, naast een assurance-opdracht, een interne accountantsdienst uitvoert
en de eindverantwoordelijke accountant bij het uitvoeren van de assurance-opdracht gebruik wil
maken van de uitkomst van de werkzaamheden van de interne accountantsdienst.
Paragraaf 4.6.2 - Aanvullende bepaling ten aanzien van assurance-opdrachten bij een
organisatie van openbaar belang
Artikel 26
In aanvulling op artikel 25 is het verboden een assurance-opdracht uit te voeren, ten gevolge van een
bedreiging die niet kan worden weggenomen door een maatregel, ingeval een accountantspraktijk bij
een verantwoordelijke entiteit zijnde een organisatie van openbaar belang, naast een assuranceopdracht,
een dienst op het gebied van interne controle uitvoert die betrekking heeft op:
a. een onderdeel dat van materieel belang is voor de interne beheersing met betrekking tot het
assurance-object;
b. financiële administratiesystemen die informatie genereren die materieel is voor het assuranceobject
of voor de administratie die aan het assurance-object ten grondslag ligt; of
c. bedragen of toelichtingen die elk afzonderlijk of gezamenlijk materieel voor het assurance-object
zijn.
Paragraaf 4.7 - Diensten met betrekking tot een informatiebeheersingssysteem
Paragraaf 4.7.1 - Algemeen
Artikel 27
Het is verboden een assurance-opdracht uit te voeren, ten gevolge van een bedreiging die niet kan
worden weggenomen door een maatregel, ingeval een accountantseenheid bij een verantwoordelijke
entiteit, naast een assurance-opdracht, een dienst met betrekking tot een
informatiebeheersingssysteem uitvoert indien:
a. dit systeem van materieel belang is voor de interne beheersingsmaatregelen met betrekking tot
financiële verslaglegging, dan wel informatie genereert die materieel is voor het assurance-object
of de daaraan ten grondslag liggende informatie; en
b. niet is gewaarborgd dat die entiteit:
1˚ verantwoordelijk is voor het instellen en bewaken van een systeem van interne beheersing;
2˚ alle managementbeslissingen met betrekking tot het ontwerp en de implementatie van het
informatiebeheersingssysteem neemt en een persoon binnen de verantwoordelijke entiteit
daarvoor verantwoordelijk heeft gemaakt;
3˚ de effectiviteit en uitkomsten van het ontwerp en de implementatie van het
informatiebeheersingssysteem evalueert; en
4˚ verantwoordelijk is voor het functioneren van het informatiebeheersingssysteem en de data
die hieruit voortkomen.

NBA 13
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
Paragraaf 4.7.2 - Afwijkende bepaling ten aanzien van assurance-opdrachten bij een
organisatie van openbaar belang
Artikel 28
Het is verboden een assurance-opdracht uit te voeren, ten gevolge van een bedreiging die niet kan
worden weggenomen door een maatregel, ingeval een accountantseenheid bij verantwoordelijke
entiteit zijnde een organisatie van openbaar belang, naast een assurance-opdracht, een dienst met
betrekking tot een informatiebeheersingssysteem uitvoert indien dit systeem:
a. een onderdeel van materieel belang vormt voor de interne beheersingsmaatregelen met
betrekking tot financiële verslaglegging is; of
b. informatie genereert die materieel is voor het assurance-object of de daaraan ten grondslag
liggende informatie.
Paragraaf 4.8 - Juridische dienstverlening
Artikel 29
Het is verboden een assurance-opdracht uit te voeren, ten gevolge van een bedreiging die niet kan
worden weggenomen door een maatregel, ingeval:
a. een accountantseenheid, naast de uitvoering van een assurance-opdracht, optreedt als
belangenbehartiger van de verantwoordelijke partij bij een geschil in of buiten rechte en de
hiermee samenhangende bedragen van materiële invloed op het assurance-object zijn; of
b. een aan de accountantseenheid verbonden jurist bij de verantwoordelijke partij een positie
bekleedt waarin hij verantwoordelijk is voor de juridische zaken van de verantwoordelijke partij.
Paragraaf 4.9 - Diensten op het gebied van werving en selectie
Paragraaf 4.9.1 - Algemeen
Artikel 30
Het is verboden een assurance-opdracht uit te voeren, ten gevolge van een bedreiging die niet kan
worden weggenomen door een maatregel, ingeval de accountantseenheid bij een verantwoordelijke
entiteit, naast een assurance-opdracht, een dienst op het gebied van werving en selectie uitvoert voor
zover deze dienst bestaat uit:
a. het onderhandelen met kandidaten namens de verantwoordelijke entiteit; of
b. de besluitvorming over het aannemen van kandidaten.
Paragraaf 4.9.2 - Aanvullende bepaling ten aanzien van assurance-opdrachten bij een
organisatie van openbaar belang
Artikel 31
In aanvulling op artikel 30 is het verboden een assurance-opdracht uit te voeren, ten gevolge van een
bedreiging die niet kan worden weggenomen door een maatregel, ingeval een accountantspraktijk bij
een verantwoordelijke entiteit zijnde een organisatie van openbaar belang, naast een assuranceopdracht,
een dienst uitvoert bestaande uit de werving, selectie en het nagaan van referenties van
kandidaten voor een functie bij de verantwoordelijke entiteit:
a. van waaruit invloed van betekenis kan worden uitgeoefend op het assurance-object; of
b. als bestuurder of toezichthouder.

Paragraaf 4.10 - Diensten op het gebied van corporate finance
Artikel 32
NBA 14
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
Het is verboden een assurance-opdracht uit te voeren, ten gevolge van een bedreiging die niet kan
worden weggenomen door een maatregel, ingeval een accountantseenheid bij een verantwoordelijke
entiteit, naast een assurance-opdracht, een dienst uitvoert bestaande uit het bevorderen van de
handel of het handelen voor eigen rekening in aandelen van de verantwoordelijke entiteit dan wel het
daarvoor garant staan.
Artikel 33
Het is verboden een assurance-opdracht uit te voeren, ten gevolge van een bedreiging die niet kan
worden weggenomen door een maatregel, ingeval een accountantseenheid bij een verantwoordelijke
entiteit, naast een assurance-opdracht, een dienst op het gebied van corporate finance uitvoert
waarbij de effectiviteit van het corporate finance-advies afhangt van de verwerkingswijze in het
assurance-object uitvoert, indien:
a. het twijfelachtig is of deze verwerkingswijze toelaatbaar is voor het normenstelstel dat van
toepassing is op het assurance-object; en
b. de uitkomst van het corporate finance-advies van materiële invloed is op het assurance-object.
Hoofdstuk 5 - Vergoedingen
Paragraaf 5.1 - Resultaatafhankelijke vergoedingen
Artikel 34
Het is verboden een assurance-opdracht uit te voeren, ten gevolge van een bedreiging die niet kan
worden weggenomen door een maatregel, ingeval:
a. voor een assurance-opdracht een resultaatafhankelijke vergoeding is overeengekomen;
b. de accountantspraktijk of een onderdeel van het netwerk naast een assurance-opdracht een nonassurance-opdracht
tegen een resultaatafhankelijke vergoeding voor de verantwoordelijke partij
uitvoert en:
1˚ de uitkomst van deze non-assurance-opdracht van invloed is op het assurance-object; of
2˚ deze resultaatafhankelijke vergoeding voor de accountantspraktijk of een ander onderdeel van
het netwerk van materieel belang is of dat naar verwachting zal zijn.
Paragraaf 5.2 - Relatieve omvang van vergoedingen
Artikel 35
Een bedreiging die een maatregel vereist doet zich voor ingeval het totaal aan vergoedingen die bij
een verantwoordelijke entiteit in rekening zijn gebracht kwantitatief of kwalitatief van materieel belang
is voor:
a. de accountantspraktijk;
b. het netwerk;
c. de eindverantwoordelijke accountant verbonden aan de accountantspraktijk; of
d. een ander onderdeel van de accountantspraktijk of het netwerk waarvoor deze vergoedingen een
belangrijke prestatiemeter zijn.
Artikel 36
1. Een bedreiging die een specifieke maatregel vereist doet zich voor ingeval de totale vergoeding
die de accountantspraktijk gedurende twee opeenvolgende boekjaren of langer van een

NBA 15
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
verantwoordelijke partij heeft ontvangen, meer dan vijftien procent van de totale opbrengst van de
accountantspraktijk uitmaakt.
2. Als maatregel vindt een opdrachtgerichte kwaliteitsbeoordeling plaats voorafgaand aan de afgifte
van het assurance-rapport, uit te voeren door een accountant die niet aan de accountantspraktijk
is verbonden.
3. Het eerste en tweede lid zijn van overeenkomstige toepassing ingeval de totale vergoeding van de
verantwoordelijke partij die het in Nederland gevestigde deel van het netwerk heeft ontvangen,
meer dan vijftien procent uitmaakt van de totale opbrengst van het in Nederland gevestigde deel
van het netwerk.
Hoofdstuk 6 - Geschenken, gastvrijheid en sponsoring
Paragraaf 6.1 - Geschenken en persoonlijke uitingen van gastvrijheid
Artikel 37
1. Een bedreiging die specifieke maatregelen vereist doet zich voor ingeval de accountantseenheid
dan wel een lid van het assurance-team een geschenk of een persoonlijke uiting van gastvrijheid
van de verantwoordelijke entiteit of een bij de verantwoordelijke entiteit betrokken persoon
ontvangt met een waarde van meer dan € 50.
2. Een bedreiging die specifieke maatregelen vereist doet zich voor ingeval de accountantseenheid
dan wel een lid van het assurance-team een geschenk of een persoonlijke uiting van gastvrijheid
van meer dan € 50 verstrekt aan de verantwoordelijke entiteit of een namens de verantwoordelijke
entiteit bij de assurance-opdracht betrokken persoon.
3. De maatregelen als bedoeld onder het eerste en tweede lid bestaan uit:
a. onderbouwing door de eindverantwoordelijke accountant van de gepastheid van het geschenk
of de persoonlijke uiting van gastvrijheid in de gegeven omstandigheden;
b. melding en goedkeuring van de geconstateerde bedreiging en genomen maatregel aan een
daartoe aangewezen persoon bij de accountantseenheid die geen deel uitmaakt van het
assurance-team dan wel in het geval dit niet mogelijk is bij één van de beleidsbepalers; en
c. melding van het feit dat een dergelijk geschenk of persoonlijke uiting van gastvrijheid heeft
plaatsgevonden alsmede de relevante omstandigheden bij de toezichthouder van de
verantwoordelijke partij.
Paragraaf 6.2 - Sponsoring
Artikel 38
Het is verboden een assurance-opdracht uit te voeren, ten gevolge van een bedreiging die niet kan
worden weggenomen door een maatregel, ingeval een lid van het assurance-team, de
accountantseenheid of een onderdeel van het netwerk:
a. de verantwoordelijke partij op enigerlei wijze sponsort; of
b. van de verantwoordelijke partij enige vorm van sponsoring ontvangt.
Hoofdstuk 7 - Langdurige betrokkenheid bij dienstverlening aan de
verantwoordelijke partij
Paragraaf 7.1 - Algemeen

Artikel 39
NBA 16
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
1. Een bedreiging die een maatregel vereist doet zich voor ingeval de eindverantwoordelijke
accountant, de key-assurance partner of een ander senior lid van het assurance-team langdurig
bij dienstverlening aan de verantwoordelijke partij betrokken is.
2. Van langdurige betrokkenheid is in ieder geval sprake na een periode van zeven aaneengesloten
jaren.
Paragraaf 7.2 - Afwijkende bepaling ten aanzien van een assurance-opdracht bij een
organisatie van openbaar belang
Artikel 40
1. In afwijking van artikel 39 doet zich een bedreiging voor die een specifieke maatregel vereist,
ingeval een key assurance-partner gedurende zeven aangesloten jaren betrokken is geweest bij
assurance-opdrachten voor dezelfde organisatie van openbaar belang. Als maatregel is de key
assurance-partner gedurende twee jaren geen lid van enig assurance-team bij deze
verantwoordelijke partij.
2. Het eerste lid is van overeenkomstige toepassing ingeval een verantwoordelijke partij eerst na
aanvang van een assurance-opdracht als organisatie van openbaar belang kwalificeert.
3. Een key assurance-partner mag de assurance-opdracht met betrekking tot het jaar waarin de
verantwoordelijke partij voor het eerst als organisatie van openbaar belang kwalificeert afronden,
ook als hij daarmee in totaal meer dan zeven aaneengesloten jaren bij die assurance-opdracht
betrokken is.
4. Dit artikel is niet van toepassing op de rotatieverplichting van de externe accountant zelf, die
voortvloeit uit artikel 24 van de Wet toezicht accountantsorganisaties.
Hoofdstuk 8 - Financiële belangen
Artikel 41
1. Het is verboden een assurance-opdracht uit te voeren, ten gevolge van een bedreiging die niet
kan worden weggenomen door een maatregel, ingeval:
a. de accountantspraktijk, een onderdeel van het netwerk, een lid van het assurance-team dan
wel een nauwe persoonlijke relatie van een lid van het assurance-team een direct financieel
belang of een voor ten minste een van de partijen van materieel belang zijnde indirect
financieel belang houdt in:
1˚ de verantwoordelijke entiteit;
2˚ een entiteit die beleidsbepalende invloed heeft in de verantwoordelijke entiteit en die
verantwoordelijke entiteit materieel is voor de entiteit met beleidsbepalende invloed; of
3˚ een entiteit waarin de verantwoordelijke partij een financieel belang heeft, tenzij dit belang
voor elk van de betrokken partijen van immateriële betekenis is en de verantwoordelijke
partij geen invloed van betekenis kan uitoefenen op de entiteit waarin het financieel
belang wordt gehouden;
b. een partner, bestuurder of toezichthouder van de accountantspraktijk of van een onderdeel
van het netwerk, dan wel een nauwe persoonlijke relatie van deze personen een direct
financieel belang of een voor ten minste een van de partijen materieel indirect financieel
belang houdt in een entiteit als bedoeld in onderdeel a.
2. Bij een assurance-opdracht die door een intern of overheidsaccountant wordt uitgevoerd doet zich
een bedreiging voor die een specifiek te nemen maatregel vereist, ingeval een lid van het
assurance-team dan wel een nauwe persoonlijke relatie van een lid van het assurance-team een
direct financieel belang of een voor ten minste een van de partijen van materieel belang zijnde
indirect financieel belang houdt in de organisatie waaraan hij is verbonden en dit belang naar het

NBA 17
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
oordeel van de eindverantwoordelijke accountant tot een bedreiging leidt. Als maatregel wordt het
financieel belang ten minste aan de audit-commissie of het toezichthoudend orgaan van die
organisatie gemeld.
3. Een bedreiging die een maatregel vereist doet zich voor ingeval een direct financieel belang of
een voor ten minste een van de partijen van materieel belang zijnde indirect financieel belang in
de verantwoordelijke entiteit wordt gehouden door:
a. de accountantspraktijk of onderdeel van het netwerk, in het kader van een pensioenplan;
b. een professional binnen de accountantspraktijk of binnen een onderdeel van het netwerk
anders dan een partner, bestuurder of toezichthouder, dan wel een nauwe persoonlijke relatie
van die professional.
Artikel 42
In afwijking van artikel 41, eerste lid, is een financieel belang in de verantwoordelijke entiteit dat
gehouden wordt door een nauwe persoonlijke relatie van een partner, bestuurder of toezichthouder
van de accountantspraktijk of een onderdeel van het netwerk toegestaan, indien dit financieel belang
uit hoofde van een arbeidsrelatie is verkregen en wordt afgestoten zodra dit redelijkerwijs mogelijk is.
Artikel 43
Een financieel belang als bedoeld in artikel 41, eerste lid, dat tijdens de uitvoering van een assuranceopdracht
is verkregen als gevolg van omstandigheden die in redelijkheid buiten de invloedsfeer van de
betrokkene liggen, wordt in afwijking van die bepaling zo spoedig mogelijk afgestoten.
Hoofdstuk 9 - Zakelijke relaties
Paragraaf 9.1 - Gezamenlijke zakelijke belangen
Artikel 44
1. Het is verboden een assurance-opdracht uit te voeren, ten gevolge van een bedreiging die niet
kan worden weggenomen door een maatregel, ingeval tussen een lid van het assurance-team, de
accountantseenheid of een onderdeel van het netwerk enerzijds en de verantwoordelijke partij,
haar management of orgaan belast met governance anderzijds een gezamenlijk zakelijk belang
bestaat dat voor ten minste een van de partijen van materieel belang is.
2. Een bedreiging die een maatregel vereist doet zich voor ingeval tussen een nauwe persoonlijke
relatie van een lid van het assurance-team enerzijds en de verantwoordelijke partij, haar
management of orgaan belast met governance anderzijds een gezamenlijk zakelijk belang bestaat
dat voor ten minste een van de partijen van materieel belang is.
3. In aanvulling op het eerste en tweede lid doet zich bij een assurance-opdracht die door een intern
of overheidsaccountant wordt uitgevoerd een bedreiging voor die een specifieke maatregel
vereist, ingeval tussen een lid van het assurance-team enerzijds en de organisatie waaraan hij is
verbonden anderzijds een zakelijk belang bestaat en dit belang naar het oordeel van de
eindverantwoordelijke accountant tot een bedreiging leidt. Als maatregel wordt het zakelijk belang
ten minste aan de auditcommissie of het toezichthoudend orgaan van die organisatie gemeld.
Paragraaf 9.2 - Afname van goederen en diensten
Artikel 45
Het is verboden een assurance-opdracht uit te voeren, ten gevolge van een bedreiging die niet kan
worden weggenomen door een maatregel, ingeval de accountantseenheid, een onderdeel van het
netwerk, een lid van het assurance-team dan wel een nauwe persoonlijke relatie van een lid van het
assurance-team goederen of diensten van de verantwoordelijke partij afneemt en:

NBA 18
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
a. dit niet past in het kader van de gewone bedrijfsuitoefening van de verantwoordelijke partij;
b. de goederen of diensten worden geleverd tegen niet-marktconforme voorwaarden dan wel, in
geval van een interne- of overheidsaccountant, tegen voorwaarden die niet gelden binnen de
werkgever of overheidsgroep; of
c. de verantwoordelijke partij het afnemen van de goederen of diensten als voorwaarde stelt voor het
mogen leveren van de assurance-opdracht.
Paragraaf 9.3 - Leningen, garantstelling of andere vormen van zekerheidsstelling
Artikel 46
1. Het is verboden een assurance-opdracht uit te voeren, ten gevolge van een bedreiging die niet
kan worden weggenomen door een maatregel, ingeval de accountantseenheid, een onderdeel
van het netwerk, een lid van het assurance-team of een nauwe persoonlijke relatie van een lid van
het assurance-team een lening, garantstelling of andere vorm van zekerheidsstelling van de
verantwoordelijke partij aanvaardt, tenzij:
a. dit past in het kader van de gewone bedrijfsuitoefening van de verantwoordelijke partij;
b. de lening, garantstelling of andere vorm van zekerheidsstelling wordt aanvaard tegen
marktconforme voorwaarden dan wel, in geval van een interne- of overheidsaccountant,
tegen voorwaarden die gelden binnen werkgever of overheidsgroep; en
c. de aanvaarding geen voorwaarde is voor het mogen leveren van de assurance-opdracht.
2. Een bedreiging die een maatregel vereist doet zich voor indien de accountantseenheid of een
onderdeel van het netwerk een lening, garantstelling of andere vorm van zekerheidsstelling van
de verantwoordelijke partij ontvangt die voldoet aan de voorwaarden, genoemd in het eerste lid,
en van materieel belang is voor een van de betrokken partijen.
3. Het is verboden een assurance-opdracht uit te voeren, ten gevolge van een bedreiging die niet
kan worden weggenomen door een maatregel, ingeval een accountantseenheid, onderdeel van
het netwerk, lid van het assurance-team of een nauwe persoonlijke relatie van een lid van het
assurance-team een lening aan de verantwoordelijke partij verstrekt en deze lening, garantstelling
of andere vorm van zekerheidsstelling voor ten minste een van de betrokken partijen van
materieel belang is.
4. In aanvulling op het eerste lid is het een interne- of overheidsaccountant verboden een assuranceopdracht
uit te voeren ten gevolge van een bedreiging die niet kan worden weggenomen door een
maatregel, ingeval een lid van het assurance-team dan wel een nauwe persoonlijke relatie van
een lid van het assurance-team een lening, garantstelling of andere vorm van zekerheidsstelling
ontvangt van de organisatie waaraan het lid is verbonden, terwijl het verstrekken van leningen,
garantstellingen of andere vormen van zekerheidsstelling geen onderdeel is van de gewone
arbeidsvoorwaarden van die organisatie.
Hoofdstuk 10 - Arbeidsrelaties met een verantwoordelijke entiteit
Paragraaf 10.1 - Dienstverband en het vervullen van een functie bij de verantwoordelijke entiteit
Paragraaf 10.1.1 - Algemeen
Artikel 47
1. Het is verboden een assurance-opdracht uit te voeren, ten gevolge van een bedreiging die niet
kan worden weggenomen door een maatregel, ingeval een voormalig lid van het assurance-team,
een voormalige partner van de accountantspraktijk of van een onderdeel van het netwerk, of een
voormalige medewerker van de accountantsafdeling bij de verantwoordelijke entiteit werkt of gaat
werken als bestuurder of toezichthouder dan wel in een andere functie van waaruit hij invloed van

NBA 19
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
betekenis op het assurance-object kan uitoefenen, terwijl met de accountantseenheid of het
onderdeel van het netwerk nog banden van betekenis bestaan.
2. Banden van betekenis met de accountantspraktijk of een onderdeel het netwerk bestaan indien
een voormalig lid van het assurance-team of een voormalige partner van de accountantspraktijk of
van een onderdeel van het netwerk:
a. aanspraak kan maken op betalingen of emolumenten van de accountantspraktijk of het
onderdeel van het netwerk, anders dan onder vooraf vastgestelde vaste voorwaarden en
waarbij het bedrag dat aan hem is verschuldigd van materiële betekenis is voor de
accountantspraktijk of het onderdeel van netwerk; of
b. betrokken is bij de zakelijke of professionele activiteiten van de accountantspraktijk of het
onderdeel van het netwerk, of de indruk wekt dit te zijn.
3. Banden van betekenis met de accountantsafdeling bestaan indien een voormalig lid van het
assurance-team of voormalige werknemer van de accountantsafdeling deelneemt aan
bedrijfsmatige of beroepsactiviteiten van de accountantsafdeling.
Artikel 48
Een bedreiging die een maatregel vereist doet zich voor ingeval:
a. een voormalige partner van de accountantspraktijk of van een onderdeel van het netwerk bij een
onderneming of afdeling is gaan werken als bestuurder of toezichthouder of in een andere functie
van waaruit hij invloed van betekenis op het assurance-object kan uitoefenen voordat de
accountantspraktijk enige assurance-opdracht bij die onderneming of afdeling uitvoerde, terwijl
met de accountantseenheid nog banden van betekenis bestaan;
b. een lid van het assurance-team heeft aangegeven bij de verantwoordelijke partij te gaan werken
of een functie te gaan vervullen.
Paragraaf 10.1.2 - Aanvullende bepaling ten aanzien van assurance-opdrachten bij een
organisatie van openbaar belang
Artikel 49
1. In aanvulling op de artikelen 47 en 48 doet zich een bedreiging voor die niet kan worden
weggenomen door een maatregel en dus leidt tot een verbod de assurance-opdracht uit te voeren
ingeval:
a. degene die als key assurance-partner betrokken is geweest bij het uitvoeren van een
assurance-opdracht voor een verantwoordelijke partij zijnde een organisatie van openbaar
belang, bij die organisatie gaat werken als bestuurder of toezichthouder dan wel in een andere
functie van waaruit hij invloed van betekenis op het assurance-object kan uitoefenen voordat:
1˚ ten minste twaalf maanden zijn verstreken sinds hij zijn functioneren als key-assurancepartner
heeft beëindigd; en
2˚ alle assurance-opdrachten waarbij hij als key assurance-partner voor deze organisatie
betrokken was, zijn afgerond.
b. de bestuursvoorzitter dan wel een vergelijkbare functionaris van de accountantspraktijk of van
een onderdeel van het netwerk bij een verantwoordelijke partij zijnde een organisatie van
openbaar belang gaat werken als bestuurder of toezichthouder dan wel in een andere functie
van waaruit hij invloed van betekenis op het assurance-object kan uitoefenen, voordat ten
minste twaalf maanden zijn verstreken sinds hij die functie bij de accountantspraktijk of het
onderdeel van het netwerk heeft neergelegd.
2. Het is de accountant die als key assurance-partner betrokken is geweest bij het uitvoeren van een
assurance-opdracht voor een verantwoordelijke entiteit zijnde een organisatie van openbaar
belang niet toegestaan bij die organisatie te gaan werken als bestuurder of toezichthouder dan
wel in een andere functie van waaruit hij invloed van betekenis op het assurance-object kan
uitoefenen, voordat aan de voorwaarden, genoemd in het eerste lid, onderdeel a, is voldaan.

NBA 20
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
3. Het is een accountant in een functie als bedoeld in het eerste lid, onderdeel b, niet toegestaan bij
een verantwoordelijke entiteit zijnde een organisatie van openbaar belang te gaan werken als
bestuurder of toezichthouder dan wel in een andere functie van waaruit hij invloed van betekenis
op het assurance-object kan uitoefenen, voordat aan de voorwaarden, genoemd in het eerste lid,
onderdeel b, is voldaan.
Paragraaf 10.2 - Tijdelijk ter beschikking stellen van personeel aan de verantwoordelijke partij
Artikel 50
Het is verboden een assurance-opdracht uit te voeren, ten gevolge van een bedreiging die niet kan
worden weggenomen door een maatregel, ingeval de accountantseenheid of een onderdeel van het
netwerk tijdelijk personeel ter beschikking stelt of heeft gesteld aan de verantwoordelijke partij en dit
personeel:
a. lid is van het assurance-team;
b. voor langere tijd ter beschikking is gesteld; of
c. managementtaken bij de verantwoordelijke entiteit uitvoert en die entiteit niet de
verantwoordelijkheid neemt voor de aansturing van en het toezicht op de werkzaamheden van het
ter beschikking gestelde personeel.
Paragraaf 10.3 - Indiensttreding personeel verantwoordelijke entiteit bij de accountantseenheid
Artikel 51
Het is verboden een assurance-opdracht uit te voeren, ten gevolge van een bedreiging die niet kan
worden weggenomen door een maatregel, ingeval degene die bij de verantwoordelijke entiteit
werkzaam is geweest als bestuurder of toezichthouder dan wel in een andere functie van waaruit hij
invloed op het assurance-object kan uitoefenen, lid wordt van het assurance-team bij een assuranceopdracht
voor de verantwoordelijke entiteit voordat ten minste twee jaren zijn verstreken sinds hij die
functie bij de verantwoordelijke entiteit heeft beëindigd.
Paragraaf 10.4 - Nevenfunctie als bestuurder, toezichthouder of beheerder bij de
verantwoordelijke entiteit
Artikel 52
Het is verboden een assurance-opdracht uit te voeren, ten gevolge van een bedreiging die niet kan
worden weggenomen door een maatregel, ingeval de eindverantwoordelijke accountant, een partner
van de accountantspraktijk of van een onderdeel van het netwerk, dan wel een werknemer van de
accountantseenheid of van een onderdeel van het netwerk naast zijn werkzaamheden voor de
accountantseenheid of een onderdeel van het netwerk ook een functie als bestuurder, toezichthouder
of beheerder bij de verantwoordelijke entiteit vervult.
Hoofdstuk 11 - Nauwe persoonlijke relaties
Artikel 53
1. Het is verboden een assurance-opdracht uit te voeren, ten gevolge van een bedreiging die niet
kan worden weggenomen door een maatregel, ingeval een nauwe persoonlijke relatie van een lid
van het assurance-team bij de verantwoordelijke entiteit werkt, of in die periode dan wel op het
moment waarop het assurance-object betrekking heeft werkzaam was, als bestuurder of
toezichthouder dan wel in een andere functie van waaruit zij invloed van betekenis op het
assurance-object kan of kon uitoefenen.

NBA 21
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
2. Een bedreiging die een maatregel vereist doet zich voor ingeval een nauwe persoonlijke relatie
van een lid van het assurance-team bij de verantwoordelijke entiteit werkt, of in de periode dan
wel het moment waarop het assurance-object betrekking heeft werkzaam was, in een functie van
waaruit zij invloed van betekenis op de financiële positie, financiële prestatie of kasstroom kan of
kon uitoefenen.
Hoofdstuk 12 - Juridische procedures
Artikel 54
1. Een bedreiging die een maatregel vereist doet zich voor in geval van een actuele of dreigende
juridische procedure tussen de accountantseenheid of een onderdeel van het netwerk en de
verantwoordelijke partij.
2. Het is verboden een assurance-opdracht uit te voeren, ten gevolge van een bedreiging die niet
kan worden weggenomen door een maatregel, in geval van een actuele of dreigende juridische
procedure tussen de verantwoordelijke partij en:
a. de accountantseenheid of een onderdeel van het netwerk over de kwaliteit van een eerder
geleverde of de lopende assurance-opdracht; of
b. de eindverantwoordelijke accountant of een lid van het assurance-team.
Hoofdstuk 13 - Prestatie-afhankelijke beoordeling en beloning
Artikel 55
1. Het is verboden een assurance-opdracht uit te voeren, ten gevolge van een bedreiging die niet
kan worden weggenomen door een maatregel, ingeval de beoordeling of beloning van een lid van
het assurance-team in belangrijke mate gebaseerd is op zijn aan de verantwoordelijke partij
gerelateerde commerciële prestaties.
2. Het is verboden een assurance-opdracht uit te voeren, ten gevolge van een bedreiging die niet
kan worden weggenomen door een maatregel, ingeval de beoordeling of de beloning van de
eindverantwoordelijke accountant afhankelijk is van de uitkomst van zijn oordeel inzake de
assurance-opdracht.
Hoofdstuk 14 - Wijziging en intrekking van regelingen
Artikel 56
De Verordening accountantsorganisaties wordt als volgt gewijzigd:
P.M.
Artikel 57
1. De Nadere voorschriften inzake onafhankelijkheid van de intern accountant ter zake van
assurance-opdrachten, vastgesteld door het bestuur van de Nederlandse Orde van Accountants-
Administratieconsulenten en de Nadere voorschriften inzake onafhankelijkheid van de intern
accountant ter zake van assurance-opdrachten, vastgesteld door het bestuur van het Nederlands
instituut van registeraccountants worden ingetrokken.
2. De Nadere voorschriften onafhankelijkheid van de overheidsaccountant ter zake van assuranceopdrachten,
vastgesteld door het bestuur van de Nederlandse Orde van Accountants-
Administratieconsulenten en de Nadere voorschriften onafhankelijkheid van de
overheidsaccountant ter zake van assurance-opdrachten, vastgesteld door het bestuur van het
Nederlands Instituut van Registeraccountants worden ingetrokken.

NBA 22
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
3. De Nadere voorschriften inzake onafhankelijkheid van de openbaar accountant, vastgesteld door
het bestuur van de Nederlandse Orde van Accountants-Administratieconsulenten en de Nadere
voorschriften inzake onafhankelijkheid van de openbaar accountant, vastgesteld door het bestuur
van het Nederlands instituut van registeraccountants worden ingetrokken.
Hoofdstuk 15 - Slotbepalingen
Artikel … (overgangsrecht)
PM
Artikel …
Het bestuur van de Nederlandse beroepsorganisatie van accountants kan met betrekking tot de
artikelen 2 tot en met 55 nadere voorschriften vaststellen.
Artikel …
Deze verordening wordt aangehaald als: Verordening inzake de onafhankelijke uitvoering van
assurance-opdrachten door accountants, bij afkorting ViO.
Artikel …
Deze verordening treedt in werking op PM

Toelichting
Algemeen
Inleiding
NBA 23
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
Per 1 januari 2013 is de Wet op het accountantsberoep (Wab) in werking getreden. Artikel 19, tweede
lid, aanhef en onderdeel a, van de Wab verplicht de ledenvergadering van de Nederlandse
beroepsorganisatie van accountants een verordening vast te stellen met betrekking tot gedrags- en
beroepsregels ten behoeve van een goede uitoefening van de werkzaamheden van accountants.
Daartoe heeft de ledenvergadering op P.M. deze verordening, met als titel ‘Verordening inzake de
onafhankelijke uitvoering van assurance-opdrachten door accountants (ViO), en eveneens de
Verordening gedrags- en beroepscode accountants (VGBA) vastgesteld.
Deze verordening heeft tot doel een onafhankelijke uitvoering van assurance-opdrachten te
waarborgen. Een onafhankelijke uitvoering wordt door het maatschappelijk verkeer en in het bijzonder
de gebruikers van een assurance-opdracht als een randvoorwaarde voor de kwaliteit van de
uitvoering aangemerkt. Die perceptie legitimeert regels op dit terrein. Deze verordening stelt als norm
dat een assurance-opdracht onafhankelijk wordt uitgevoerd (artikel 3) en legt aan de (direct of indirect)
betrokken accountants verplichtingen op die zijn toegesneden op hun rol en mogelijkheden om een
onafhankelijke uitvoering te beïnvloeden (artikel 3). In artikel 12 van de VGBA is bovendien bepaald
dat de accountant die een assurance-opdracht uitvoert onafhankelijk is, rekening houdend met de
context waarin hij zijn opdracht uitvoert.
Vanwege het grote gewicht dat aan onafhankelijkheidsregels voor accountants wordt toegekend is
ervoor gekozen om deze regels in een verordening vast te leggen. Hiermee wordt eveneens aan de
leden de mogelijkheid geboden om zich via de ledenvergadering uit te spreken over de
onafhankelijkheidsregels. Deze verordening vervangt de:
Nadere voorschriften onafhankelijkheid openbaar accountant (AA’s), vastgesteld op 19 december
2006;
Nadere voorschriften onafhankelijkheid openbaar accountant (RA), vastgesteld op 14 december
2006 en laatstelijk gewijzigd bij besluit van 22 augustus 2007;
Nadere voorschriften onafhankelijkheid intern accountant – assurance-opdrachten (AA’s),
vastgesteld op 16 december 2009;
Nadere voorschriften onafhankelijkheid intern accountant – assurance-opdrachten (RA’s),
vastgesteld op 16 december 2009;
Nadere voorschriften onafhankelijkheid overheidsaccountant – assurance-opdrachten (AA’s),
vastgesteld op 16 december 2009; en
Nadere voorschriften onafhankelijkheid overheidsaccountant – assurance-opdrachten (RA’s),
vastgesteld op 16 december 2009.
Deze verordening is zoveel mogelijk overeenkomstig de ‘Aanwijzingen voor de regelgeving’ - een
hulpmiddel bij het tot stand brengen van kwalitatief goede wet- en regelgeving - geformuleerd. Dit
komt het begrip en de leesbaarheid van de regels ten goede. Door de toepassing van de
‘Aanwijzingen voor de regelgeving’ bevat deze verordening alleen normen en voorbeelden van
mogelijke waarborgen. In de verordening zijn geen voorbeelden van mogelijke bedreigingen
opgenomen. Omwille van de toegankelijkheid is ervoor gekozen om deze voorbeelden in één of
meerdere NBA-handreikingen op te nemen.
De ‘Code of Ethics for Professional Accountants’ (CoE) van de International Ethics Standards Board
for Accountants van de International Federation of Accountants (IFAC), en daarmee de internationale
convergentie, is het startpunt geweest bij het opstellen van deze verordening. Waar nodig of gewenst

NBA 24
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
gezien de Nederlandse situatie wijken de artikelen van de CoE af. In het kader van internationale
opdrachten wordt veelal gesteld dat de van toepassing zijnde onafhankelijkheidsregels ten minste
gelijkwaardig moeten zijn aan de CoE.
Uitgangspunten verordening
Deze verordening is zowel op Accountants-Administratieconsulenten als Registeraccountants van
toepassing, waarbij geen onderscheid is aangebracht tussen openbaar, intern en
overheidsaccountants. Net als de VGBA hanteert deze verordening namelijk als uitgangspunt dat uit
de aard van de werkzaamheden voortvloeit welke regels van toepassing zijn en dat dit niet primair
wordt bepaald door de ledengroep waarvan een accountant lid is. De wijze waarop de onafhankelijke
uitvoering van een assurance-opdracht wordt ingevuld, is afhankelijk van de omgeving en
omstandigheden waarbinnen een assurance-opdracht wordt uitgevoerd.
Deze verordening maakt geen onderscheid naar de aard van de assurance-opdracht. Dit is in
afwijking van de CoE waarin een apart regime, Section 291, geldt voor assurance-opdrachten anders
dan een controle- of beoordelingsopdracht van historische financiële informatie. Er is voor gekozen
het regime voor controle- en beoordelingsopdrachten van historische financiële informatie, Section
290 van de CoE, als uitgangspunt te nemen en dit op alle assurance-opdrachten, ongeacht de aard
van de assurance-opdracht, van toepassing te verklaren. Daarnaast worden in deze verordening
controleopdrachten van de jaarrekening of daarop gelijkende informatie niet langer aan zwaardere
regels onderworpen dan beoordelingsopdrachten van historische financiële informatie en overige
assurance-opdrachten, zoals dit op onderdelen het geval was in de onafhankelijkheidsvoorschriften
die tot de inwerkingtreding van deze verordening van kracht waren.
Wel voorziet deze verordening in enkele zwaardere eisen als het gaat om een assurance-opdracht ten
behoeve van een organisatie van openbaar belang als bedoeld in artikel 1 van de Wet toezicht
accountantsorganisaties (Wta). Deze eisen bevinden zich op het terrein van interne rotatie,
arbeidsrelaties en de samenloop van dienstverlening. De rechtvaardiging hiervan zit in de grote groep
van belanghebbenden die een organisatie van openbaar belang pleegt te hebben als gevolg van haar
omvang of functie die zij binnen het maatschappelijk verkeer vervult.
Niet alle beursgenoteerde ondernemingen kwalificeren als organisatie van openbaar belang in de zin
van de Wta. Hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan ondernemingen die alleen op een beurs buiten de
EU zijn genoteerd. Desondanks geldt ook ten aanzien van deze ondernemingen dat de uitkomst van
een daarbij uitgevoerde assurance-opdracht voor een grote groep van belanghebbenden relevantie
heeft. Daarom ligt het in de rede assurance-opdrachten voor dergelijke beursgenoteerde
ondernemingen aan dezelfde eisen te onderwerpen als die voor een assurance-opdracht bij een
organisatie van openbaar belang. Dit is bovendien in overeenstemming met de CoE.
Dit geldt niet met betrekking tot artikel 38 waarin de implementatie van de door de Tweede Kamer
aangenomen amendementen op de Wet op het accountantsberoep op het gebied van
onafhankelijkheid zijn geregeld. Deze amendementen hadden betrekking op OOB’s. De niet als OOB
kwalificerende beursgenoteerde ondernemingen zijn veelal genoteerd in het buitenland en moeten
wanneer van toepassing voldoen aan de lokale eisen.
Structuur
Deze verordening bestaat uit een algemeen deel (hoofdstuk 2) en enkele bijzondere delen (de
hoofdstukken 3 tot en met 13). Het algemeen deel bevat de hoofdregels, waarvan de artikelen 3 tot en
met 5 de kernbepalingen vormen. Artikel 7 is als een invulling van die kernbepalingen te beschouwen
(zie de toelichting op artikel 3). De bijzondere delen moeten in samenhang met het algemeen deel
worden gelezen. In de bijzondere delen zijn specifieke omstandigheden benoemd die reeds als een

NBA 25
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
bedreiging voor een onafhankelijke uitvoering van een assurance-opdracht zijn aangemerkt (zie de
toelichting op artikel 7) en zijn enkele aanvullende eisen opgenomen.
Bij een beperking in het gebruik en de verspreidingskring van de assurance-opdracht zijn enkele
nader bepaalde afwijkingen op de verordening toegestaan (zie de toelichting op artikel 10).
Wettelijke controles in de zin van de Wta vallen onder het toepassingsbereik van de Wta en het
Besluit toezicht accountantsorganisaties (Bta). Mocht deze verordening strijdig zijn met de Wta en het
Bta dan gaan de Wta en het Bta voor. Voor zover deze verordening strikter is dan de Wta en het Bta
gaan de striktere bepalingen van de verordening voor.
Opdrachtgerichte kwaliteitsbeoordeling als maatregel
De opdrachtgerichte kwaliteitsbeoordeling wordt in deze verordening een aantal keren aangemerkt als
een maatregel om de onafhankelijke uitvoering bij een bedreiging te waarborgen. De opdrachtgerichte
kwaliteitsbeoordeling is in een dergelijke situatie alleen effectief als de kwaliteitsbeoordelaar, in
overeenstemming met regelgeving op dit gebied, specifiek aandacht besteed aan de risico’s die
voorkomen uit de bedreiging en vaststelt dat de opdracht onafhankelijk is uitgevoerd.
Artikelsgewijs
Hoofdstuk 1 - Definities
Accountantseenheid:
Het begrip accountantseenheid is een nieuw begrip. De accountantseenheid wordt over het algemeen
in deze verordening gebruikt als een verzamelbegrip waaronder het accountantskantoor, de
accountantsorganisatie en de accountantsafdeling vallen. Intern en overheidsaccountants zijn
verbonden aan een accountantsafdeling, openbaar accountants aan een accountantsorganisatie of
accountantskantoor. Indien een ander begrip dan accountantseenheid wordt gebruikt betekent dit dat
de omstandigheid leidt tot een bedreiging voor een specifieke groep van accountants. Assurance
object:
Het in de definitie genoemde object van onderzoek en de informatie hieromtrent kunnen veel vormen
aannemen zoals (niet limitatief):
a. financiële resultaten of posities (bijvoorbeeld historische of toekomstige financiële positie,
financiële resultaten en kasstromen) waarbij de informatie omtrent het object van onderzoek kan
bestaan uit de verwerking, waardering, presentatie en toelichting zoals deze zijn weergegeven in
de financiële overzichten; of
b. niet-financiële resultaten of posities (bijvoorbeeld de prestaties van een entiteit) waarbij de
informatie omtrent het object van onderzoek kan bestaan uit de belangrijkste indicatoren voor
doelmatigheid en effectiviteit.
Eindverantwoordelijke accountant:
De eindverantwoordelijke accountant is de accountant die eindverantwoordelijk is voor de uitvoering
van een assurance-opdracht. Hij coördineert het werk van het assurance-team en van de bij de
assurance-opdracht betrokken professionals uit andere disciplines. Aan de hand van de uitkomst van
de door het assurance-team uitgevoerde werkzaamheden is hij degene die een conclusie formuleert
en deze conclusie via de ondertekening van het assurance-rapport kenbaar maakt aan de gebruikers.
Indien de assurance-werkzaamheden betrekking hebben op de wettelijke controle van de jaarrekening
is de externe accountant als de eindverantwoordelijk accountant aan te merken.
Key assurance-partner:

Voorbeelden van belangrijke aangelegenheden zijn:
NBA 26
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
aangelegenheden met betrekking tot grote dochterondernemingen of afdelingen van de
verantwoordelijke entiteit in relatie tot de consolidatie; of
aangelegenheden zoals over belangrijke risicofactoren die met de assurance-werkzaamheden ten
behoeve van de verantwoordelijke partij samenhangen.
Nader bepaalde groep van gebruikers:
De nader bepaalde groep van gebruikers zijn die personen of partijen met wie voor aanvang van de
assurance-opdracht is overeengekomen dat zij gebruik gaan maken van het assurance-object en het
door de eindverantwoordelijk accountant daarbij verstrekte assurance-rapport. Dit kan alleen als de
groep van gebruikers dusdanig concreet is dat ieder van de gebruikers individueel identificeerbaar is
voor opdrachtgever, de verantwoordelijke partij, de eindverantwoordelijke accountant en de
accountantseenheid.
Nauwe persoonlijke relaties
Een relatie kwalificeert als nauwe persoonlijke relatie indien sprake is van een intensief persoonlijk
contact. Een gezinslid wordt vanwege de uitstraling naar het maatschappelijk verkeer altijd als nauwe
persoonlijke relatie beschouwd. Ook kunnen bijvoorbeeld vrienden, buren en kennissen als nauwe
persoonlijke relatie kwalificeren. Bedreigingen uit hoofde van eigenbelang en vertrouwdheid kunnen
groter zijn ten aanzien van een goede vriend van een accountant met wie hij wekelijks contact heeft
dan ten aanzien van een naaste verwant die een accountant eens per jaar op een verjaardag spreekt.
Verantwoordelijke partij
De verantwoordelijke partij is de partij die verantwoordelijk is voor het object van onderzoek of de
informatie omtrent het object van onderzoek. Deze verantwoordelijkheid is binnen een entiteit veelal
toegewezen aan één of in voorkomende gevallen meerdere personen. Artikel 3 vereist dat de
assurance-opdracht onafhankelijk wordt uitgevoerd van de persoon die zich verantwoord en de entiteit
die zich verantwoord. Daar waar in deze verordening een bedreiging ten aanzien van de
onafhankelijkheid van beide partijen kan ontstaan wordt gesproken van verantwoordelijke partij.
Bij de controle van de jaarrekening uitgevoerd door een openbaar accountant is bijvoorbeeld de
individuele directie- of bestuursleden aan te merken als de persoon die zich verantwoordt en de
onderneming waarop de jaarrekening betrekking heeft de entiteit die zich verantwoordt. Bij de controle
van een verantwoordingsdocument over een divisie uitgevoerd door een intern accountant is
bijvoorbeeld de divisiedirecteur de persoon die zich verantwoordt en is de werkgever van de intern
accountant de entiteit die zich verantwoordt als organisatie indien het verantwoordingsdocument
buiten de werkgever wordt verspreid.
Verantwoordelijke entiteit
Indien de verantwoordelijke entiteit een verbonden derde heeft kunnen omstandigheden met
betrekking tot die verbonden derde leiden tot bedreigingen voor de onafhankelijke uitvoering van de
assurance-opdracht.
Voorbeelden van een entiteit die feitelijk beleidsbepalend is of invloed van betekenis kan uitoefenen in
die entiteit die zich verantwoordt onder het begrip verantwoordelijke entiteit zijn de
moedermaatschappij of een tussenholding.
Voorbeelden van feiten en omstandigheden die ertoe kunnen leiden dat sprake is van een
verwevenheid die de onafhankelijke uitvoering van de assurance-opdracht kunnen beïnvloeden zijn:
de verantwoordelijke entiteit wordt feitelijk bestuurd door de verbonden derde;

NBA 27
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
de groep naar buiten toe zich zodanig presenteert dat derden geen onderscheid kunnen maken
tussen de verschillende groepsonderdelen.
Verbonden derde
Internationaal gelden met betrekking tot accountantsregelgeving verschillende definities van
verbonden derde. In de Code of Ethics heeft de definitie betrekking op de moeder, de dochters en de
zustermaatschappijen. De EU-regelgeving gaat uit van de invloed van betekenis of feitelijke
beleidsbepalende invloed. In deze verordening is aangesloten bij de EU-regelgeving. Hierdoor zien
omstandigheden en bedreigingen met betrekking tot verbonden derden in beginsel niet toe op
zustermaatschappijen van de verantwoordelijke entiteit.
Resultaatafhankelijke vergoeding
Een vergoeding is resultaatafhankelijk indien deze gebaseerd is op basis van vooraf vastgestelde
voorwaarden en afhangt van de uitkomst of uitvoering van de verrichte werkzaamheden. Met wie die
voorwaarden zijn overeengekomen is hierbij niet relevant. Voorbeelden waarbij de vergoeding
afhankelijk is van de uitkomst of uitvoering zijn vergoedingen waarbij:
de hoogte afhangt van de snelheid waarmee het werk is uitgevoerd;
een hogere vergoeding wordt ontvangen bij een goedkeurend oordeel dan bij een anders dan
goedkeurend oordeel.
Naast het overeenkomen van een hogere vergoeding moet onder resultaatafhankelijke vergoeding
ook een verlaging van de overeengekomen vergoeding worden verstaan indien een doelstelling niet
wordt gerealiseerd. Daarnaast wordt een aanbrengpremie of commissie als resultaatafhankelijke
beloning aangemerkt.
Beloningen uit hoofde van de arbeidsrelatie vallen niet onder het begrip resultaatafhankelijke
vergoedingen.
Hoofdstuk 2 - Algemene bepalingen
Artikel 2
Deze verordening is van toepassing op assurance-opdrachten die worden uitgevoerd in
overeenstemming met de NV COS. Er zijn situaties waarin van een accountant wordt gevraagd om
een assurance-opdracht uit te voeren overeenkomstig assurance-standaarden van een specifiek
ander rechtsgebied of van een internationale instantie die standaarden vaststelt. Deze verordening is
niet op een dergelijke assurance-opdracht van toepassing. Voor een dergelijke opdracht gelden de
door het betreffende land of de betreffende instantie opgestelde standaarden ten aanzien van
onafhankelijkheid.
Op assurance-opdrachten waarbij de accountant naast de standaarden van het specifiek ander
rechtsgebied of van een internationale instantie eveneens de NV COS heeft nageleefd en hiernaar in
zijn assurance-rapport specifiek verwijst, is deze verordening wel van toepassing.
Accountants zijn personen die zijn ingeschreven in het register van de NBA (de NBA kan alleen regels
uitvaardigen voor haar leden). Indien deze accountant een assurance-opdracht uitvoert onder vreemd
recht, blijft de VGBA op hem van toepassing en dient hij in het kader van de VGBA onafhankelijk te
zijn bij de uitvoering van een assurance-opdracht. De onderhavige verordening is echter niet op hem
van toepassing. Wel wordt hij geacht de onafhankelijkheidsregels toe te passen die gelden in het land
waar hij zijn werkzaamheden verricht. Daarmee geeft hij invulling aan het maatschappelijk belang op
basis van lokale omstandigheden.

Artikel 3
NBA 28
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
Eerste lid
Het maatschappelijk verkeer moet erop kunnen vertrouwen dat een assurance-opdracht onafhankelijk
wordt uitgevoerd. De accountant die de accountantsverklaring ondertekent is eindverantwoordelijk
voor de uitvoering van een assurance-opdracht en zal een onafhankelijke uitvoering van die
assurance-opdracht moeten waarborgen. Het raamwerk waarbinnen hij invulling aan deze verplichting
dient te geven, is in artikel 6 uitgewerkt.
Bedreigingen voor de onafhankelijke uitvoering van een assurance-opdracht ontstaan niet alleen
vanuit betrekkingen van het assurance-team of de accountantseenheid met de verantwoordelijke
partij. Ook accountants buiten het assurance-team, bijvoorbeeld de accountant die de dagelijks
beleidsbepaler van de accountantseenheid is of een partner van een accountantspraktijk, kunnen door
eigen handelen of nalaten of dat van hun persoonlijke omgeving de mate waarin een assuranceopdracht
onafhankelijk wordt uitgevoerd beïnvloeden. Bij het waarborgen van de onafhankelijke
uitvoering van de assurance-opdracht houdt de eindverantwoordelijke accountant ook rekening met
dergelijke betrekkingen.
Tweede lid
In dit artikel wordt geregeld dat een assurance-opdracht onafhankelijk wordt uitgevoerd. Deze eis
heeft betrekking op de onafhankelijkheid in wezen én schijn.
Onder onafhankelijkheid in wezen wordt verstaan: de geesteshouding die het tot uitdrukking brengen
van een conclusie mogelijk maakt zonder zodanig beïnvloed te worden dat de professionele
oordeelsvorming van de accountant in gevaar wordt gebracht.
Onder onafhankelijkheid in schijn wordt verstaan: het vermijden van feiten en omstandigheden die
dermate van belang zijn dat een objectieve, redelijke en geïnformeerde derde zal concluderen – alle
feiten en omstandigheden inclusief eventuele toegepaste maatregelen afwegende – dat een
onafhankelijke uitvoering van een assurance-opdracht wordt bedreigd. Indien de accountant vanuit
een gezagsverhouding functioneert, hoeft er geen sprake te zijn van een aantasting van
onafhankelijkheid in schijn, mits de accountant alle noodzakelijke maatregelen heeft genomen om een
onafhankelijke uitvoering van een assurance-opdracht te waarborgen.
Derde lid
De assurance-opdracht met betrekking tot een assurance-object kan zowel op een periode
(bijvoorbeeld bij een jaarrekening) als op een specifieke moment (bijvoorbeeld een assurance-rapport
bij een balansopstelling) betrekking hebben. Indien sprake is van een assurance-opdracht met een
doorlopend karakter, eindigt de assurance-periode nadat een van de betrokken partijen de opdracht
stopzet of bij het verstrekken van het laatste assurance-rapport.
In geval van advieswerkzaamheden die zijn uitgevoerd voor de periode waarop het assurance-object
betrekking heeft kan het, afhankelijk van de omstandigheden, zo zijn dat deze een bedreiging vormen
voor de onafhankelijke uitvoering van de assurance-opdracht.
Vierde lid
Iedere accountant verbonden aan de accountantseenheid kan als gevolg van eventuele eigen
betrekkingen met de verantwoordelijke partij een bedreiging voor een onafhankelijke uitvoering van
een assurance-opdracht vormen, bijvoorbeeld in geval van financiële belangen dan wel zakelijke,
arbeids- of persoonlijke relaties. Om die reden is het hem niet toegestaan dergelijke betrekkingen met
de verantwoordelijke partij te onderhouden. Dit geldt vanzelfsprekend ook voor de
eindverantwoordelijke accountant.
Vijfde lid

NBA 29
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
Ook als nauwe persoonlijke relaties, bijvoorbeeld gezinsleden, naaste verwanten of niet-familiaire
relaties van de accountant betrekkingen met de verantwoordelijke partij onderhouden, kan een
onafhankelijke uitvoering van een assurance-opdracht worden bedreigd. Daarom is het de
verantwoordelijkheid van iedere accountant om zijn eigen persoonlijke omgeving tegen eventuele
bedreigingen voor een onafhankelijke uitvoering van een assurance-opdracht te bewaken. Deze
verantwoordelijkheid rust ook op de eindverantwoordelijke accountant voor wat betreft betrekkingen
van zijn eigen nauwe persoonlijke relaties.
Artikel 4
Zoals gesteld in artikel 3 dient de assurance-opdracht onafhankelijk te worden uitgevoerd van:
het assurance-object;
de persoon die zich verantwoordt;
de entiteit die zich verantwoordt.
Als een assurance-opdracht niet onafhankelijk wordt uitgevoerd ten opzichte van het object van
onderzoek en de persoon die zich verantwoordt of moet verantwoorden over het assurance-object,
kan de gebruiker van het assurance-rapport onvoldoende vertrouwen op de kwaliteit daarvan. Of dit
laatste ook geldt als een assurance-opdracht niet eveneens onafhankelijk wordt uitgevoerd van de
entiteit die zich verantwoordt of moet verantwoorden, hangt af van de doelstelling van de gebruiker.
De eindverantwoordelijke accountant zal hierover vooraf overleg met de gebruikers van het
assurance-rapport moeten hebben indien hij niet-onafhankelijk van de entiteit is en toch gevraagd
wordt een assurance-opdracht uit te voeren. Als hij op grond van dit overleg besluit de iopdracht uit te
voeren zal hij hier expliciet toestemming voor moeten verkrijgen. Dit kan alleen als de groep van
gebruikers dusdanig concreet is dat ieder van de gebruikers individueel aanspreekbaar is door
opdrachtgever, de verantwoordelijke partij, de eindverantwoordelijke accountant en de
accountantseenheid.
In het assurance-rapport dient de accountant via een paragraaf ter benadrukking van
aangelegenheden de gebruiker te wijzen op de beperking in gebruik en verspreidingskring.
In artikel 10 zijn verlichtende voorwaarden voor een assurance-opdracht voor een nader bepaalde
kring van gebruikers opgenomen. Dit verlicht regime kan onder voorwaarden worden toegepast een
heeft betrekking op het evalueren en beoordelen van omstandigheden aangaande het assuranceobject,
de persoon die zich verantwoordt en de entiteit die zich verantwoordt. Wanneer in
overeenstemming met artikel 4 de nader bepaalde groep van gebruikers ermee akkoord is gegaan.
dat de assurance-opdracht niet onafhankelijk van de entiteit wordt uitgevoerd dan ziet artikel 10 niet
toe op de onafhankelijke uitvoering ten aanzien van de entiteit die zich verantwoord, maar alleen op
de onafhankelijke uitvoering ten opzichte van het assurance-object en de persoon die zich
verantwoordt.
Artikel 5
Voor de overheidsaccountant kan het zijn dat hij bij of krachtens wet is aangewezen een assuranceopdracht
uit te voeren. Daarbij kan het voorkomen dat hij wel onafhankelijk is van de persoon die zich
verantwoordt en van het assurance-object maar, als gevolg van de interne functie die bij wet is
geregeld, niet onafhankelijk is van de entiteit die zich verantwoordt. In dit geval gaat de wet boven de
verordening en kan de overheidsaccountant als onafhankelijke accountant een assurance-rapport
verstrekken bij het assurance-object.
Artikel 6
Onderdeel a

NBA 30
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
In dit artikel wordt tot uitdrukking gebracht dat het handelen van de accountant wordt bepaald door zijn
professionele oordeelsvorming, oftewel vakkennis en de vaardigheden van de accountant, en het
handelen dat een objectieve, redelijke en geïnformeerde derde zou verwachten. Dat de accountant
zich laat leiden door zijn professioneel oordeel is namelijk niet voldoende: de accountant moet ook
overwegen of zijn eigen oordeel zal worden gedeeld door een ander die beschikt over een objectieve
en redelijke oordeelsvorming en daarnaast beschikt over alle relevante feiten en gegevens. Hiermee
wordt bewerkstelligd dat de accountant handelt in het algemeen belang: de verantwoordelijkheid van
de accountant bestaat niet louter uit het vervullen van de behoeften van een individuele cliënt of
werkgever.
Iedere accountant zal zich dus telkens ook moeten afvragen hoe een objectieve, redelijke en
geïnformeerde derde tegen een bepaalde situatie aankijkt. Het gaat daarbij niet alleen om de
kwalificatie van een eventuele betrekking (al dan niet een bedreiging voor de onafhankelijke uitvoering
van een assurance-opdracht) maar bijvoorbeeld ook om de vraag of de eventueel genomen
maatregelen toereikend zijn (zie artikel 6). Daarbij dient iedere accountant zich bewust te zijn van de
inhoud en betekenis van het fundamentele beginsel objectiviteit, dat hij op grond van de VGBA heeft
na te leven, en het voor assurance-opdrachten daaruit voortvloeiende beginsel van onafhankelijkheid,
zowel voor wat betreft de feiten als de schijn die wordt gewekt.
Onderdeel b
Iedere accountant betrekt in zijn professionele oordeelsvorming de omstandigheden die hij weet dan
wel behoort te weten. De eindverantwoordelijke accountant maakt hierbij gebruik van de gedragslijnen
en procedures die de accountantseenheid verplicht is te hebben op grond van bijvoorbeeld de Wta,
het Bta en de Verordening accountantsorganisaties, hetzij de Nadere voorschriften
accountantskantoren ter zake van assurance-opdrachten. Hoewel een gezamenlijke inspanning van
de eindverantwoordelijke accountant en de accountantseenheid nodig is om een onafhankelijke
uitvoering van een assurance-opdracht te kunnen waarborgen, is wel sprake van een ongedeelde
verantwoordelijkheid.
Artikel 7
Eerste lid
Om te kunnen waarborgen dat een assurance-opdracht onafhankelijk wordt uitgevoerd past de
eindverantwoordelijke accountant een conceptueel raamwerk toe. Dit raamwerk verplicht de
eindverantwoordelijke accountant om omstandigheden te identificeren en beoordelen die een
bedreiging kunnen zijn voor de onafhankelijke uitvoering van de assurance-opdracht. Dit proces van
identificeren en beoordelen is een continue proces. Omstandigheden waarvan de derde bedoeld in
artikel 6 zou concluderen dat deze een onafhankelijke uitvoering feitelijk niet beïnvloeden, worden niet
aangemerkt als bedreiging.
Een onafhankelijke uitvoering van een assurance-opdracht kan op verschillende manieren worden
bedreigd onder andere als gevolg van eigenbelang, zelftoetsing, belangenbehartiging, vertrouwdheid
of intimidatie. Bij zijn onderzoek naar eventuele bedreigingen houdt de eindverantwoordelijke
accountant rekening met:
a. de verschillende personen die, naast hemzelf, invloed kunnen uitoefenen op de desbetreffende
assurance-opdracht; en
b. alle bestaande en potentiële bedreigingen die vanuit het oogpunt van een belanghebbende
afbreuk kunnen doen aan een onafhankelijke uitvoering. Daarbij valt te denken aan bijvoorbeeld:
de eerder aan de verantwoordelijke partij verleende diensten en de betrekkingen met de
verantwoordelijke partij vóór zijn benoeming tot eindverantwoordelijke accountant bij die partij;
de tijdens de uitvoering van een assurance-opdracht aan de verantwoordelijke partij verleende
en reeds overeengekomen te verlenen diensten alsmede de met de verantwoordelijke partij
onderhouden (toekomstige) betrekkingen.
De aard en omvang van een bedreiging voor een onafhankelijke uitvoering worden bepaald door het
relatieve belang van elk van deze bedreigingen afzonderlijk. Hierbij wordt rekening gehouden met de
voor de desbetreffende assurance-opdracht geldende specifieke omstandigheden. Hoe nauwkeuriger

NBA 31
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
de eindverantwoordelijke accountant de aard en omvang van eventuele bedreigingen kan vaststellen,
hoe beter hij in staat is te beoordelen tot op welke hoogte deze bedreigingen uiteindelijk de
onafhankelijke uitvoering in gevaar brengen. Bij de beoordeling van iedere bedreiging dient de
eindverantwoordelijke accountant er rekening mee te houden dat in bepaalde omstandigheden
verschillende soorten bedreigingen een rol kunnen spelen.
Tweede en derde lid
In de hoofdstukken 3 tot en met 13 van deze verordening zijn concrete verboden en geboden
opgenomen voor specifiek omschreven omstandigheden. Bepaalde omstandigheden vormen te allen
tijde een dermate grote bedreiging dat het gerechtvaardigd is om in die situatie de
eindverantwoordelijke accountant geheel te verbieden de assurance-opdracht uit te voeren of de
uitvoering alleen toe te staan als een specifieke maatregel, in deze verordening benoemd, is
genomen. Enkele andere omstandigheden zijn eveneens bij voorbaat als bedreiging aangemerkt maar
daarvoor geldt dat de uitvoering van een assurance-opdracht in beginsel is toegestaan, mits geschikte
maatregelen worden genomen waarbij de keuze van de maatregel aan de eindverantwoordelijke
accountant zelf wordt overgelaten.
Indien een bepaalde omstandigheid niet in deze hoofdstukken is uitgewerkt, betekent dit echter niet
dat ‘dus’ geen sprake van een bedreiging voor een onafhankelijke uitvoering van een assuranceopdracht
kan zijn. De eindverantwoordelijke accountant dient in ieder concreet geval, dus ook in de
niet in deze verordening uitgewerkte omstandigheden, alert te zijn op bedreigingen en maatregelen te
nemen om een geconstateerde bedreiging weg te nemen.
Vierde lid
Als de eindverantwoordelijke accountant constateert dat sprake is van een bedreiging kan hij een
assurance-opdracht niet zonder meer uitvoeren en neemt hij, indien mogelijk, terstond maatregelen.
Een maatregel geeft een toereikende waarborg als die ertoe leidt dat de onafhankelijke uitvoering
feitelijk niet meer wordt bedreigd en derhalve de assurance-opdracht onafhankelijk kan worden
uitgevoerd. Om dit te objectiveren baseert de eindverantwoordelijke accountant zijn oordeel op de
veronderstelde visie van de objectieve, redelijke en geïnformeerde derde.
Indien de eindverantwoordelijke accountant concludeert dat geen toereikende maatregelen kunnen
worden genomen om een bedreiging weg te nemen, besluit hij een assurance-opdracht niet te
aanvaarden of continueren.
Artikel 8
De invloed van reeds bestaande bedreigingen voor de onafhankelijke uitvoering van een assuranceopdracht,
die niet eerder in het continue proces zoals geschetst bij artikel 7 zijn geconstateerd, hangt
mede af van:
de aard en duur van de bedreiging;
of in het kader van de assurance-opdracht sprake is van meer of eerdere bedreigingen waartegen
geen toereikende maatregel is genomen;
of de bedreiging betrekking heeft op een lid van het assurance-team en de rol die dit lid vervult
binnen het assurance-team.
De vereiste goedkeuring op de voorgestelde maatregelen door de personen belast met governance
moet niet gezien worden als een verschuiving van verantwoordelijkheden over de beslissing of en
onder welke voorwaarden een assurance-opdracht kan worden gecontinueerd. Dit blijft de
verantwoordelijkheid van de eindverantwoordelijke accountant.

NBA 32
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
Voor bepaalde entiteiten kan ook leidinggevend personeel behoren tot degenen belast met
governance, bijvoorbeeld leden die een leidinggevende functie hebben bij een bestuurlijk orgaan van
een entiteit in de private of publieke sector dan wel een eigenaar-bestuurder.
Het niet-tijdig onderkennen van een bedreiging kan voor de accountantsorganisatie kwalificeren als
een schending als bedoeld in artikel 24 eerste lid van het Besluit toezicht accountantsorganisatie.
Artikel 9
Internationale betrekkingen kunnen een bedreiging vormen voor de onafhankelijke uitvoering van een
assurance-opdracht. Hierbij valt te denken aan werkzaamheden die bij buitenlandse verbonden
derden van de verantwoordelijke entiteit worden uitgevoerd maar ook aan betrekkingen die personen
verbonden aan het netwerk waartoe de accountantseenheid behoort onderhouden met de
verantwoordelijke entiteit of verantwoordelijke persoon. Deze verordening mag niet van invloed zijn op
betrekkingen tussen buitenlandse partijen of personen onderling. Om die reden zijn de artikelen 6 tot
en met 8 en 10 tot en met 55 van deze verordening niet op dergelijke betrekkingen van toepassing.
Met name daar waar de verordening verder gaat dan de internationale regelgeving bestaat de kans
dat deze direct of indirect van invloed zijn op dergelijke betrekkingen als de eindverantwoordelijke
accountant deze verordening toepast bij het identificeren en beoordelen van bedreigingen die uit de
genoemde betrekkingen naar voren komen.
In onderstaande tabel worden voorbeelden van internationale betrekkingen gegeven en is vermeld
welk toetsingskader de eindverantwoordelijke accountant op de betrekking moet toepassen. Dit is het
toetsingskader dat door de eindverantwoordelijke accountant, ingeschreven in het register van de
NBA, moet worden toegepast bij het identificeren en beoordelen van bedreigingen die uit de
genoemde betrekkingen ontstaan voor de onafhankelijke uitvoering van een assurance-opdracht in
overeenstemming met de NV COS.
Betrekking Toetsingskader voor de
eindverantwoordelijke accountant
Een buitenlandse dochteronderneming wordt gecontroleerd
door een buitenlands onderdeel van het netwerk.
Een buitenlands onderdeel van het netwerk voert een
assurance-opdracht in overeenstemming met de NV COS uit
bij de verantwoordelijke partij.
Een buitenlands onderdeel van het netwerk levert
adviesdiensten aan onderdelen van de verantwoordelijke
partij in Nederland.
Een partner van het buitenlands onderdeel van het netwerk
houdt aandelen in de buitenlandse moeder van de
verantwoordelijke entiteit.
Een partner van het buitenlands onderdeel van het netwerk
houdt aandelen in de Nederlandse verantwoordelijke entiteit.
Een buitenlandse moedermaatschappij verstrekt een gift aan
een Nederlands lid van het assurance-team.
Artikel 10
CoE of strengere lokale regels
ViO
ViO
CoE of strengere lokale regels
Indien een assurance-opdracht betrekking heeft op een assurance-rapport dat bestemd is voor een
nader bepaalde groep van gebruikers, is de hiermee samenhangende reikwijdte en uitstraling minder
vergaand dan bij een assurance-opdracht die betrekking heeft op een assurance-rapport dat bestemd
is voor een niet-nader bepaalde groep van gebruikers. Daarnaast heeft de eindverantwoordelijke
accountant of accountantseenheid, omdat bekend is wie de beoogd gebruikers zijn, de mogelijkheid
ViO
ViO

NBA 33
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
om vooraf met deze groep van gebruikers te communiceren over het doel en de beperkingen van het
assurance-rapport alsmede over de onafhankelijkheidsregels die hij heeft toegepast en hen expliciet
te laten bevestigen dat zij hiermee akkoord gaan. De kennis bij de gebruikers over de aard en
reikwijdte van de opdracht en de mogelijkheid met de gebruikers vooraf te communiceren maakt dat
de kans op een bedreiging van de onafhankelijkheid in schijn bij deze opdrachten lager is. Om deze
reden is in artikel 4 de mogelijkheid geboden een dergelijke assurance-opdracht uit te kunnen voeren
terwijl deze niet onafhankelijk ten opzichte van de eniteit die zich verantwoordt wordt uitgevoerd.
Daarnaast is het toegestaan om bij de identificatie en beoordeling van bedreigingen ten aanzien van
een nader bepaalde groep van gebruikers een verlicht regime te hanteren dan bij de identificatie en
beoordeling van bedreigingen ten aanzien van een niet-nader bepaalde groep van gebruikers. Dit
verlichte regime ziet niet alleen toe op de onafhankelijke uitvoering ten opzichte van de entiteit die zich
verantwoordt maar eveneens ten opzichte van het assurance-object en de persoon die zich
verantwoordt.
Aan de hand van onderstaand voorbeeld lichten we de relatie tussen artikel 4 en artikel 10 nader toe.
Indien bijvoorbeeld een verzekeringsmaatschappij aan een intern accountant van de verzekerde
vraagt om een controleverklaring bij een opgave verzekerd belang, kan het zijn dat de intern
accountant concludeert dat hij de assurance-opdracht niet onafhankelijk ten opzichte van de entiteit
die zich verantwoordt kan uitvoeren (in deze casus: de werkgever). De intern accountant heeft de
gebruiker kunnen identificeren. De verzekeringsmaatschappij geeft aan dat het voor het doel van de
opgave verzekerd belang voor haar als gebruiker geen bezwaar is dat de intern accountant niet
onafhankelijk is van de werkgever.
Op grond van artikel 4 is het nu toegestaan de assurance-opdracht niet onafhankelijk van de entiteit
uit te voeren. Vervolgens gaat de intern accountant slechts omstandigheden identificeren en
beoordelen die een bedreiging kunnen zijn voor de onafhankelijke uitvoering ten opzichte van het
assurance-object en de persoon die zich verantwoordt. De intern accountant mag, indien de
verzekeringsmaatschappij hiermee akkoord gaat, in dat geval op grond van artikel 10 ook nog een
verlicht regime hanteren ten aanzien van het identificeren en beoordelen van omstandigheden die een
bedreiging voor de onafhankelijke uitvoering ten opzichte van het assurance-object en de persoon die
zich verantwoordt.
Hoewel dit voorbeeld uitgaat van een intern accountant is dit artikel voor alle accountants toepasbaar
indien aan de voorwaarden van dit artikel wordt voldaan.
Indien sprake is van een groep van nader bepaalde gebruikers die door één persoon wordt
vertegenwoordigd, dient de eindverantwoordelijke accountant zich ervan te verzekeren dat de
vertegenwoordiger deze groep heeft geïnformeerd of gerechtigd is hen te vertegenwoordigen.
Artikel 11
Voor de bij een assurance-opdracht betrokken interne- of overheidsaccountant speelt de
bestuursstructuur van de werkgever of overheidsinstelling een belangrijke rol bij het treffen van
maatregelen tegen bedreigingen voor een onafhankelijke uitvoering van een assurance-opdracht.
Als mogelijke waarborgen in de bestuursstructuur gelden onder andere:
het functioneren van de accountantsafdeling waarbij de interne- of overheidsaccountant
werkzaam is of waaraan hij is verbonden direct onder het bestuur van de werkgever of
overheidsinstelling;
het betrekken van de audit-commissie en de openbaar accountant bij het opstellen van het
werkplan van de accountantsafdeling waarbij de interne- of overheidsaccountant werkzaam is of
waaraan hij is verbonden en het door hen kennisnemen van de bevindingen van de interne –of
overheidsaccountant;

NBA 34
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
het door de interne- of overheidsaccountant en de openbaar accountant informeren van de auditcommissie
over hun samenwerking;
het informeren van de audit-commissie over de samenloop van door de accountantsafdeling
uitgevoerde assurance-opdrachten en overige dienstverlening; of
het aanwezig zijn bij vergaderingen van de audit-commissie en indien van toepassing de
rekeningcomissie van gemeenten en provincies.
De interne- of overheidsaccountant die eindverantwoordelijk is voor een assurance-opdracht gaat
zorgvuldig na of het bestuur van de werkgever de juiste infrastructuur heeft om in het algemeen een
onafhankelijke uitvoering te kunnen waarborgen.
Bij de analyse van de infrastructuur kunnen onder meer de volgende zaken aan de orde komen:
de betrokkenheid van een onafhankelijk toezichthoudend orgaan bij het verstrekken van een
controleopdracht van de (interne) jaarrekening aan de accountantsafdeling waarbij de interne –of
overheidsaccountant werkzaam is of waaraan hij is verbonden;
de betrokkenheid van een onafhankelijk toezichthoudend orgaan bij het verstrekken van een
opdracht tot overige dienstverlening aan de accountantsafdeling waarbij de interne- of
overheidsaccountant werkzaam is of waaraan hij is verbonden;
het door de accountantsafdeling uitoefenen van toezicht op en het communiceren over de
samenloop van een assurance-opdracht en overige dienstverlening verricht door de
accountantsafdeling waarbij de interne- of overheidsaccountant werkzaam is of waaraan hij is
verbonden en de frequentie waarmee deze communicatie plaatsvindt;
voldoende opgeleid en deskundig personeel; of
een interne procedure die ervoor zorgt dat een objectieve beslissing kan worden genomen over
het verstrekken van opdrachten tot overige dienstverlening aan de interne- of
overheidsaccountant die is belast met de controle van de (interne) jaarrekening.
Volledigheidshalve wordt opgemerkt dat de accountantspraktijk waarborgen in de organisatiestructuur
moet treffen op grond van de Wta, het Bta, de VAO of NVAK-ass. om de onafhankelijke uitvoering te
waarborgen.
Artikel 12
Door de uitkomst van zijn analyse over (mogelijke) bedreigingen voor een onafhankelijke uitvoering en
eveneens de getroffen maatregelen vast te leggen, is de accountant in staat om hier in een later
stadium op terug te vallen en, indien noodzakelijk, naar derden verantwoording af te leggen. In dit
artikel worden de minimale vereisten van vastlegging weergegeven. Het staat de accountant vrij om
overige overwegingen ten aanzien van onafhankelijkheid vast te leggen, indien hij meent dat dit van
belang is voor een eventuele verantwoording naar derden of anderszins behulpzaam kan zijn.
Artikel 13
In dit artikel wordt aangegeven welke bepalingen in deze verordening die gelden voor een assuranceopdracht
bij een organisatie van openbaar belang van overeenkomstige toepassing zijn op een
assurance-opdracht bij een beursgenoteerde onderneming die niet als een organisatie van openbaar
belang kwalificeert.
Niet alle beursgenoteerde ondernemingen kwalificeren als organisatie van openbaar belang in de zin
van de Wta. Om aansluiting te houden bij de bepalingen van de Code of Ethics ten aanzien van alle
beursgenoteerde ondernemingen is artikel 13 opgenomen.

Artikel 14
NBA 35
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
Wanneer sprake is van een fusie tussen de verantwoordelijke partij met een andere onderneming, de
verantwoordelijke partij een onderneming overneemt of de verantwoordelijke partij door een andere
onderneming wordt overgenomen, dient de externe accountant te beoordelen of als gevolg van de
fusie of overname omstandigheden zijn ontstaan die tot een bedreiging voor de onafhankelijke
uitvoering van de assurance-opdracht leiden.
Met fusies en overnames wordt gedoeld op de samenvoeging van afzonderlijke ondernemingen in één
economische entiteit. Het begrip fusie heeft veelal betrekking op juridische of fiscale aspecten van de
wijze waarop de overname tot stand wordt gebracht (aandelenfusie, bedrijfsfusie, juridische fusie).
Voor de toepassing van deze verordening moet een fusie gezien worden als een overname of
samensmelting van belangen.
Overnames en samensmeltingen van belangen kunnen verschillende verschijningsvormen hebben die
worden ingegeven door juridische, fiscale of andere overwegingen. Voorbeelden van
verschijningsvormen zijn aandelentransacties, activa/passiva transacties of juridische fusies. De
transactie kan worden gerealiseerd door uitgifte van aandelen, door betaling in contanten of een
combinatie daarvan of door oprichting van een nieuwe entiteit.
Het is afhankelijk van de aard van de betrekking die tot een bedreiging leidt en de doorlooptijd van de
fusie of overname of het redelijkerwijs mogelijk is de betrekking voor de effectieve datum van de fusie
te beëindigen. Hiervan kan bijvoorbeeld sprake zijn indien de assurance-opdracht al in een ver
gevorderd stadium is en andere accountant niet in staat is de opdracht over te nemen voordat de fusie
is geëffectueerd.
Om in het kader van fusies en overnames het begrip “zo spoeding mogelijk” te kwantificeren sluit deze
verordening aan bij de in de Code of Ethics daarvoor gestelde termijn van zes maanden.
Artikel 15
Het kan in uitzonderlijke gevallen maatschappelijk gezien van belang zijn een assurance-opdracht te
continueren, ook als daardoor wordt afgeweken van deze verordening. Hiervan kan bijvoorbeeld
sprake zijn indien door het niet-continueren van de assurance-opdracht de verantwoordelijke partij niet
kan voldoen aan haar wettelijke rapportageverplichting of niet in staat is een noodzakelijke
financiering af te sluiten.
Om te kunnen kwalificeren als zwaarwegend maatschappelijk belang dient een omstandigheid buiten
invloed van de accountantseenheid, de eindverantwoordelijke accountant en de verantwoordelijke
partij om, te zijn ontstaan. Ook dient de eindverantwoordelijke accountant alert te zijn op
omstandigheden die kunnen leiden tot een zwaarwegend maatschappelijk belang wanneer deze niet
tijdig worden geadresseerd.

NBA 36
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
Hoofdstuk 3 - Samenloop wettelijke controle met overige dienstverlening bij
een organisatie van openbaar belang
Artikel 16
Eerste lid
Artikel 24b Wta is van toepassing op de accountantsorganisatie. Dit is formeel de juridische entiteit die
als houder van een OOB-vergunning bij de AFM is geregistreerd. Deze verordening gaat uit van een
bredere reikwijdte. Van maatschappelijk belanghebbenden kan niet worden verwacht dat ze het
juridisch onderscheid zien tussen de accountantsorganisatie en de Nederlandse onderdelen van haar
netwerk. Om die reden is in de verordening opgenomen dat het ook onderdelen van het netwerk van
de accountantsorganisatie in Nederland is verboden andere werkzaamheden dan controlediensten te
verrichten bij een organisatie van openbaar belang 1 . Benadrukt wordt dat artikel 38 niet van
toepassing is op assurance-opdrachten bij beursgenoteerde ondernemingen die niet als organisatie
van openbaar belang kwalificeren
Tweede lid
Om als controledienst te kwalificeren is het van belang dat een professionele dienst wordt uitgevoerd
ten behoeve van het maatschappelijk verkeer of de toezichthoudende taak van de raad van
commissarissen. Wie hierbij de opdracht verstrekt is niet relevant. Het bestuur van een onderneming
mag de opdracht verstrekken. Wel dient de accountant zich ervan te vergewissen dat de externe
gebruiker of de raad van commissarissen vanuit zijn toezichthoudende rol behoefte hebben aan het
onderzoek door de accountant en dat de bij de organisatie aanwezige interne regels tot het
verstrekken van opdrachten zijn nageleefd.
Zoals onderdeel b van het tweede lid van dit artikel aangeeft, moet sprake zijn van het verifiëren van
informatie waarmee de verantwoordelijke partij zich verantwoordt. Dit betekent dat de accountant
gebruik maakt van werkzaamheden waaronder:
het winnen van inlichtingen;
het uitvoeren van cijferanalyses;
het narekenen, vergelijken of andere accuratessecontroles;
waarnemingen ter plaatse;
verificatiewerkzaamheden;
het verkrijgen van bevestigingen van derden.
Daarnaast is het van belang dat sprake is van toepasbare afspraken die de accountant kan gebruiken
voor de verificatie. Afspraken zijn toepasbaar indien de kenmerken relevantie, volledigheid,
betrouwbaarheid, neutraliteit en begrijpelijkheid vertonen.
Allen als overeengekomen specifieke werkzaamheden zoals bedoeld in standaard 4400 NV COS aan
de in artikel 16 gestelde condities voldoen kwalificeren ze als een toegestane controledienst. In het
rapport van feitelijke bevindingen mogen geen adviezen of suggesties opgenomen zijn.
Hoofdstuk 4 - Samenloop van dienstverlening anders dan in hoofdstuk 3
Artikelen 17 tot en met 33
Accountantseenheden leveren vanwege hun expertise traditioneel een breed scala aan nonassurance-diensten
aan verantwoordelijke entiteiten. Deze vorm van dienstverlening kan echter door
het risico van zelftoetsing, eigenbelang en belangenbehartiging de onafhankelijke uitvoering van de
assurance-opdracht bij de verantwoordelijke entiteiten bedreigen.
1 Er wordt nog onderzoek gedaan naar eventuele extrateritoriale werking van de regeling.

NBA 37
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
Door productontwikkeling, de ontwikkeling van financiële markten en veranderingen in
informatietechnologie is het niet mogelijk een uitputtende lijst op te stellen van non-assurance-
diensten die een bedreiging kunnen vormen. Indien een specifieke vorm van non-assurancedienstverlening
in dit hoofdstuk niet is opgenomen, zal de samenloop van dienstverlening tussen de
assurance-opdracht en deze specifieke vorm van non-assurance-dienstverlening moeten worden
beoordeeld aan de hand van het conceptueel raamwerk zoals weergegeven in artikel 6.
Voordat de accountantseenheid een non-assurance-dienst accepteert voor een verantwoordelijke
entiteit waarbij ook een assurance-opdracht wordt uitgevoerd, wordt beoordeeld of het leveren van de
non-assurance-dienst een bedreiging oplevert. Elke bedreiging voor de onafhankelijke uitvoering van
de assurance-opdracht waarvan de eindverantwoordelijke accountant weet of behoort te weten dat die
ontstaat als gevolg van de samenloop van dienstverlening wordt in de professionele oordeelsvorming
meegenomen. Indien een bedreiging niet door een maatregel kan worden weggenomen, kan de
samenloop van dienstverlening niet plaatsvinden. Het voorgaande geldt mutatis mutandis voor de
situatie waarin de uitvoering van een assurance-opdracht wordt overwogen voor een entiteit waarbij
reeds een non-assurance-dienst wordt uitgevoerd.
Artikel 17
Eerste lid
De artikelen in dit hoofdstuk zijn eveneens van toepassing ingeval bij een verantwoordelijke partij een
non-assurance-dienst wordt verricht door een onderdeel van het netwerk. Omwille van de
leesbaarheid van elk van de artikelen is ervoor gekozen dit door middel van één bepaling te regelen.
Tweede lid
De samenloop van dienstverlening van een wettelijke controle met andere werkzaamheden bij een
organisatie van openbaar belang wordt in de Wta geregeld en artikel 16 van deze verordening en is
daarom van het toepassingsbereik van dit hoofdstuk uitgesloten.
De artikelen in hoofdstuk 4 hebben betrekking op assurance-opdrachten bij niet-OOB’s en met
uitzondering van de wettelijke controles op assurance-opdrachten bij OOB’s (zie hiertoe hoofdstuk 3)
Artikel 18
Het door de accountant nemen van beslissingen namens of participatie in het besluitvormingsproces
van de verantwoordelijke entiteit creëert een bedreiging als gevolg van eigenbelang en zelftoetsing.
Daarnaast bestaat het risico van vertrouwdheid omdat de accountantseenheid te veel in verband
wordt gebracht met de standpunten en belangen van het management van de verantwoordelijke
entiteit.
Het management van een entiteit verricht vele activiteiten met als doel de entiteit zodanig aan te
sturen dat de belangen van de stakeholders worden gediend. Het is niet mogelijk elke
verantwoordelijkheid die bij het management ligt nader te specificeren. Onder deze
verantwoordelijkheden vallen in ieder geval het nemen van belangrijke beslissingen omtrent de
aankoop, de strategische aanwending en de beheersing van personele, financiële, fysieke en
immateriële middelen.
Routinematige handelingen en handelingen van verwaarloosbare betekenis vallen over het algemeen
niet onder deze taken. Hetzelfde geldt voor het verlenen van advies en aanbevelingen aan de directie
of bestuurders ter behoeve van hun decharge.

Artikel 19 en 20
NBA 38
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
De directie of bestuurders zijn verantwoordelijk voor het opstellen en getrouw weergeven van het
assurance-object in overeenstemming met de van toepassing zijnde normen. Indien de
accountantseenheid administratieve diensten met betrekking tot het assurance-object levert aan de
verantwoordelijke entiteit, kan een bedreiging uit hoofde van zelftoetsing ontstaan.
Overleg tussen de eindverantwoordelijke accountant en de verantwoordelijke entiteit is een belangrijk
onderdeel van het assurance-proces. Het bespreken van onderwerpen zoals bijvoorbeeld het van
toepassing zijnde normenstelsel, de geschiktheid van aanwezige beheersmaatregelen, vragen van
vaktechnische aard en het voorstellen van correctieboekingen zijn een normaal onderdeel van het
assurance-proces en leiden in het algemeen niet tot een bedreiging voor de onafhankelijke uitvoering
van een assurance-opdracht.
Voorbeelden van administratieve dienstverlening die veelal een routinematig karakter heeft zijn:
verzorgen van de salarisadministratie aan de hand van door de verantwoordelijke entiteit
opgestelde data;
transacties administratief verwerken nadat de verantwoordelijke entiteit deze heeft geaccordeerd
en geclassificeerd;
correctieve journaalposten in de financiële administratie doorvoeren nadat deze door de
verantwoordelijke entiteit zijn goedgekeurd;
het opstellen van de jaarrekening aan de hand van informatie uit de saldibalans en op basis van
door het management van de entiteit gekozen waarderingsgrondslagen en schattingen;
het opstellen van fiscale berekeningen van niet-complexe en niet-subjectieve aard.
Voorbeelden van administratieve dienstverlening die geen routinematig karakter heeft zijn:
het uitvoeren van complexe salarisberekeningen aan de hand van door medewerkers van de
accountantseenheid opgestelde data;
het opstellen van complexe of subjectieve fiscale berekeningen;
het accoderen, classificeren en vervolgens administratief verwerken van transacties.
Artikelen 21 en 22
Dienstverlening op het gebied van waardebepaling bestaat uit het doen van aannames met betrekking
tot toekomstige ontwikkelingen, het toepassen van toereikende methodologieën en technieken, en de
combinatie van beide met als doel het berekenen van een bepaalde waarde of bandbreedte van
waardes voor individuele activa, passiva of het geheel van bedrijfsactiviteiten.
Het verrichten van waarderingsdiensten voor een verantwoordelijke entiteit kan leiden tot een
bedreiging uit hoofde van zelftoetsing die sterk samenhangt met het effect van de waardering op het
assurance-object en de mate van subjectiviteit van de beschikbare gegevens alsmede de subjectiviteit
van de gehanteerde methodologieën en technieken. Als de voor het assurance-object materiele
waardering in belangrijke mate subjectief is steunt de eindverantwoordelijke accountant zodanig op
aannames die door de accountantseenheid zijn gemaakt dat geen maatregelen mogelijk zijn de
onafhankelijke uitvoering van de assurance-opdracht te waarborgen. In het geval de verantwoordelijke
entiteit een organisatie van openbaar belang is worden ook niet-subjectieve materiële waarderingen
verondersteld een zodanige bedreiging te zijn dat geen maatregel mogelijk is.
Sommige waarderingen zijn niet in belangrijke mate subjectief. Dit kan zich voordoen indien de
onderliggende uitgangspunten bij wet- of regelgeving zijn vastgesteld of breed gedragen zijn, en de
gehanteerde technieken of methodologieën gebaseerd zijn op algemeen geldende of vanuit wet- of
regelgeving voorgeschreven normen. In dergelijke omstandigheden is het aannemelijk dat indien de

NBA 39
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
waardering door meer dan één partij zou worden uitgevoerd, de uitkomsten niet materieel van elkaar
verschillen.
Artikelen 23 en 24
Onder fiscale dienstverlening valt een breed scala aan diensten. Hierbij valt te denken aan het
verzorgen van belastingaangiftes, het opstellen van fiscale berekeningen ten behoeve van een
assurance-object, fiscale advisering en ondersteuning bij het oplossen van fiscale geschillen. Hoewel
in dit hoofdstuk deze onderwerpen ieder afzonderlijk worden behandeld, zullen ze veelal in combinatie
met elkaar worden uitgevoerd.
Het uitvoeren van fiscale dienstverlening in combinatie met een assurance-opdracht kan leiden tot
bedreigingen als gevolg van zelftoetsing en eigenbelang.
Het verzorgen van belastingaangiftes
Het verzorgen van een belastingaangifte betreft het ondersteunen van de verantwoordelijke entiteit bij
het voldoen aan haar aangifteverplichtingen door de informatie en formulieren die hiervoor nodig zijn
op te stellen en in te dienen bij de Belastingdienst. Onderdeel van deze werkzaamheden is het
adviseren over de fiscale verwerking van transacties die reeds hebben plaatsgevonden en ten
behoeve van de verantwoordelijke entiteit reageren op door de Belastingdienst gestelde aanvullende
vragen of verzoeken om aanvullende informatie.
Het verzorgen van belastingaangiftes is over het algemeen gebaseerd op historische informatie en
bestaat in principe uit het analyseren en presenteren van deze informatie op grond van bestaande
wetgeving en jurisprudentie. Om deze redenen levert het verzorgen van de belastingaangifte in
combinatie met het uitvoeren van een assurance-opdracht over het algemeen geen bedreiging op
voor de onafhankelijke uitvoering van de assurance-opdracht, vooropgesteld dat het management van
de verantwoordelijke entiteit de verantwoordelijkheid op zich neemt voor de aangifte en eventuele
belangrijke inschattingen die ten behoeve van de aangifte zijn gemaakt.
Artikel 23
Voorbeelden van fiscale advisering zijn het geven van advies over de wijze waarop de
verantwoordelijke entiteit haar activiteiten op een fiscaal effectieve manier moet organiseren of advies
over de invoering van nieuwe belastingwetgeving.
Het geven van fiscaal advies waarbij het advies bijvoorbeeld duidelijk wordt ondersteund door de
Belastingdienst of jurisprudentie, leidt in zijn algemeenheid niet tot een bedreiging van zelftoetsing.
Het kan voorkomen dat de in een fiscaal advies voorgeschreven verwerkingswijze niet kan worden
gehanteerd in het assurance-object omdat dit niet past binnen de voor dat assurance-object geldende
verslaggevingsstelsel. Dit kan de effectiviteit van het advies doen afnemen. Als de fiscaal adviseur
bijvoorbeeld een advies geeft over de wijze waarop in de fiscale aangifte een voorziening voor
voorraden wordt bepaald en in de statutaire jaarrekening wordt een andere wijze gehanteerd kan dit
afbreuk doen aan het acceptatievermogen van de Belastingdient om akkoord te gaan met de door de
fiscaal adviseur voorgestelde verwerkingswijze.
Indien de accountantseenheid wordt verzocht een waardering op te stellen die de verantwoordelijke
entiteit nodig heeft in het kader van haar fiscale positie, is het afhankelijk van de aard van de
waardering om te bepalen hoe de eindverantwoordelijk accountant hiermee in het kader van
onafhankelijkheid om dient te gaan. Als het resultaat van de waardering een rechtstreeks materieel
effect op het assurance-object heeft, zijn de bepalingen met betrekking tot waarderingen van
toepassing (paragraaf 4.3). Indien de waardering alleen voor belastingadviesdoeleinden is opgesteld
en de uitkomst geen materieel effect op het assurance-object heeft (wat wil zeggen dat het assurance-

NBA 40
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
object alleen door fiscaal georiënteerde journaalposten wordt beïnvloed), leidt dit over het algemeen
niet tot een bedreiging van zelftoetsing als het effect op het assurance-object minimaal is en de
waardering is afgestemd met de Belastingdienst.
Voorbeelden van eventuele waarborgen indien sprake is van een bedreiging zoals bedoeld in artikel
23 lid 1 zijn:
het inzetten van specialisten voor de non-assurance dienst die geen onderdeel zijn van het
assurance team;
het ter ondersteuning van het assurance team inzetten van een fiscaal adviseur die niet betrokken
was bij het advies;
vooroverleg met de belastingdienst.
Artikel 24
Een bedreiging uit hoofde belangenbehartiging of zelftoetsing kan ontstaan als de
accountantseenheid een verantwoordelijke entiteit bijstaat in het oplossen van een fiscaal geschil
vanaf het moment dat bijvoorbeeld de Belastingdienst heeft aangegeven dat zij de door de
verantwoordelijke entiteit gevoerde argumentatie niet accepteert en de verantwoordelijke entiteit dan
wel Belastingdienst het geschil voorlegt aan de rechtbank. Of sprake is van een bedreiging hangt af
van de specifieke omstandigheden.
Artikelen 25 en 26
De reikwijdte en doelstelling van de interne controle variëren afhankelijk van de omvang en structuur
van de onderneming en de vereisten van de directie en personen belast met governance.
Voorbeelden van interne controlemaatregelen zijn:
toezicht houden op de maatregelen van interne beheersing (beoordelen van
beheersingsmaatregelen, toezicht houden op de werking en aanbevelingen doen ter verbetering);
het onderzoeken van financiële en operationele informatie (beoordelen van de wijze waarop
financiële en operationele informatie is geïdentificeerd, gemeten, geclassificeerd en gerapporteerd
alsmede specifiek onderzoeken van individuele onderwerpen aan de hand van gegevensgerichte
testwerkzaamheden van stromen, standen en procedures);
het beoordelen van het economisch effect, de effectiviteit en de efficiency van operationele
activiteiten waaronder niet-financiële activiteiten van de verantwoordelijke entiteit;
een beoordeling van het voldoen aan wet- en regelgeving en overige externe vereisten alsmede
aan het bedrijfsbeleid en overige interne vereisten.
Dienstverlening op het gebied van de interne controle betreft het ondersteunen van de entiteit bij het
uitvoeren van haar interne controle-activiteiten. Als de accountant deze interne controlemaatregelen
gaat gebruiken voor de assurance-opdracht, wordt de onafhankelijke uitvoering van de assuranceopdracht
bedreigd als gevolg van het risico van zelftoetsing. Door een belangrijk deel van de interne
controle-activiteiten voor de verantwoordelijke entiteit te verrichten neemt bovendien het risico toe dat
de medewerkers van de accountantseenheid die deze dienst leveren taken en verantwoordelijkheden
van het management van de entiteit uitvoeren.
Voorbeelden van eventuele waarborgen indien sprake is van een bedreiging zoals bedoeld in artikel
25 lid 2 zijn:
de persoon die de interne controlemaatregel verricht niet betrokken laten zijn bij de met deze
interne controlemaatregel samenhangende posten en stromen in het assurance-object;

NBA 41
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
de door het assurance-team uitgevoerde assurance-werkzaamheden ten aanzien van de werking
van deze interne controlemaatregel door de onafhankelijke kwaliteitsbeoordelaar laten
beoordelen.
Artikelen 27 en 28
Dienstverlening met betrekking tot een IT-systeem heeft onder andere betrekking op het ontwerp en
de implementatie van hardware- en software-systemen. Deze systemen kunnen wellicht
broninformatie verzamelen, deel uitmaken van de interne beheersingsmaatregelen ten behoeve van
financiële verslaglegging of informatie genereren die invloed heeft op de financiële administratie of het
assurance-object. Het verlenen van dienstverlening ten behoeve van een IT-systeem kan derhalve
leiden tot een bedreiging voor de onafhankelijke uitvoering van de assurance-opdracht als gevolg van
zelftoetsing.
Of bij de uitvoering van de assurance-opdracht en deze vorm van dienstverlening dezelfde personen
betrokken mogen zijn, hangt af van de mate waarin bij de assurance-opdracht op de betreffende ITsystemen
wordt gesteund.
Onderdeel b
De door de entiteit verantwoordelijk gestelde persoon zal over voldoende kennis van zaken moeten
beschikken om ook daadwerkelijk de verantwoordelijkheid te kunnen dragen en hiermee meer dan
alleen een formele invulling aan de vereisten in onderdeel b te kunnen geven.
Artikel 29
Onder juridische dienstverlening worden activiteiten verstaan zoals onder andere het opstellen van
contracten, bijstaan bij gerechtelijke procedures, juridische advisering bij fusies en overnames en
ondersteuning van de interne juridische afdeling van een verantwoordelijke partij. Juridische
dienstverlening aan de verantwoordelijke partij kan leiden tot een bedreiging voor de onafhankelijke
uitvoering van de assurance-opdracht als gevolg van belangenbehartiging of zelftoetsing.
Het juridisch ondersteunen bij de uitvoering van een transactie kan afhankelijk van de aard van de
ondersteuning, de invloed op het assurance-object en de personen die namens de
accountantseenheid bij die ondersteuning betrokken zijn eveneens leiden tot een bedreiging van
zelftoetsing.
Artikelen 30 en 31
Dienstverlening op het terrein van werving en selectie kan leiden tot bedreigingen voor de
onafhankelijkheid uit hoofde van vertrouwdheid, eigenbelang en zelftoetsing.
Het onderhandelen met kandidaten namens de verantwoordelijke entiteit of besluiten nemen over het
aannemen van kandidaten valt onder het vervullen van managementtaken en is om die reden niet
toegestaan. Zie hierbij ook de toelichting die bij artikel 18 is gegeven ten aanzien van
managementtaken in het algemeen.
Ook bij het niet vervullen van managementtaken kunnen bedreigingen ontstaan bij deze vorm van
dienstverlening. Als bijvoorbeeld de eindverantwoordelijke accountant door deze vorm van
dienstverlening betrokken is bij de werving van een financieel directeur kan dit afbreuk doen aan de
kritische houding die de eindverantwoordelijke accountant heeft of lijkt te hebben bij beweringen die in
het kader van de controle van de jaarrekening door de financieel directeur worden gedaan.
De in artikel 31 genoemde personen hebben gezien hun functie bij een organisatie van openbaar
belang eerder brede bekendheid naar het maatschappelijk verkeer toe dan vergelijkbare

NBA 42
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
functionarissen bij bijvoorbeeld een MKB-onderneming. Om die reden gaat deze verordening ervan uit
dat de in artikel 31 beschreven vorm van dienstverlening een dusdanige bedreiging voor de
onafhankelijke uitvoering oplevert dat hiertegen geen maatregelen kunnen worden genomen.
Artikelen 32 en 33
Onder corporate finance-diensten worden diensten verstaan zoals:
het ondersteunen van een verantwoordelijke entiteit bij de ontwikkeling van bedrijfsstrategieën;
het ondersteunen van een verantwoordelijke entiteit bij het zoeken naar of het in contact brengen
van de verantwoordelijke entiteit met mogelijke financieringsbronnen die aan de eisen en criteria
van de verantwoordelijke entiteit voldoen;
het verlenen van structureringsadvies;
het ondersteunen van een verantwoordelijke entiteit bij de analyse van de gevolgen van
voorgenomen transacties voor de financiële verslaggeving.
Deze vorm van dienstverlening kan leiden tot bedreigingen voor de onafhankelijke uitvoering uit
hoofde van belangenbehartiging en zelftoetsing.
De effectiviteit van het corporate finance advies kan afhankelijk zijn van de verwerkingswijze in het
assurance-object. Hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan een geadviseerde overnameprijs die afhangt
van het resultaat dat het assurance-object toont.
Hoofdstuk 5 - Vergoedingen
Artikel 34
Een resultaatafhankelijke vergoeding leidt tot een bedreiging uit hoofde van eigenbelang. Dit
eigenbelang kan bijvoorbeeld ontstaan doordat een accountant bij het uitvoeren van zijn
werkzaamheden of bij het vormen van zijn oordeel de eventuele gevolgen hiervan voor de beloning
van de resultaatafhankelijke beloning laat meewegen.
Ook al kan de accountant voor zichzelf verantwoorden dat een dergelijke beloning zijn
onafhankelijkheid niet beïnvloed, bij derden zal hij de schijn tegen hebben.
Dit heeft ertoe geleid dat er in de verordening gesteld is dat een dergelijke bedreiging niet kan worden
weggenomen door een waarborg.
Artikel 35
Indien de totale vergoeding van een verantwoordelijke partij kwantitatief dan wel kwalitatief van groot
belang is voor de accountantspraktijk, het netwerk, een vestiging van de accountantspraktijk of de
eindverantwoordelijke accountant leidt dit tot bedreigingen uit hoofde van eigenbelang (voor de omzet
afhankelijk van deze ene verantwoordelijke partij) en intimidatie (de zorg over het mogelijke verlies
van deze verantwoordelijke partij). Of sprake is van een bedreiging en wat de omvang ervan is, hangt
af van verschillende factoren (zie hieronder).
Onder een ander onderdeel van de accountantspraktijk of het netwerk waarvoor deze vergoedingen
een belangrijke prestatiemeter zijn (hierna: ander onderdeel) kunnen afhankelijke van de
organisatiestructuur verschillende onderdelen van de accountantspraktijk of het netwerk vallen. Hierbij
valt bijvoorbeeld te denken aan een vestiging van de accountantspraktijk, een branchegroep of een
regionale unit. In het geval van de accountantspraktijk, netwerk of ander onderdeel van de
accountantspraktijk zijn onder andere factoren als de omvang van de accountantspraktijk, het netwerk
of ander onderdeel, het antwoord op de vraag of sprake is van een reeds langere tijd bestaande

NBA 43
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
onderneming dan wel dat deze pas is opgestart, of op lokaal, nationaal of internationaal niveau wordt
geopereerd en het algemeen bedrijfsklimaat in de zakelijke markten waarin wordt geopereerd mogelijk
van invloed.
In geval van een individuele accountant zijn onder andere factoren als de grootte van zijn portefeuille,
of de accountant recentelijk als partner is benoemd en de mate waarin de beloning van de partner
afhangt van deze vergoedingen van invloed.
Voorbeelden van eventuele waarborgen zijn:
het laten uitvoeren van een opdrachtgerichte kwaliteitsbeoordeling door een accountant voor wie
de betreffende bedreiging niet van toepassing is;
het beperken van de afhankelijkheid van de cliënt bijvoorbeeld door het overeenkomen van een
langere contractduur waardoor de afhankelijkheid op korte termijn afneemt;
consultatie van de beroepsorganisatie of andere accountants bij belangrijke beslissingen in het
kader van het uitvoeren van de opdracht.
Artikel 36
Eerste en tweede lid
Met het boekjaar in het eerste lid wordt het boekjaar van de accountantspraktijk bedoeld.
In de internationale regelgeving is de grens van vijftien procent enkel voorgeschreven bij organisaties
van openbaar belang. De bedreiging doet zich echter in dezelfde mate voor bij vergoedingen die voor
de dienstverlening aan een MKB onderneming worden ontvangen en zal zich gezien de geringere
totaalopbrengst wellicht eerder bij hen voordoen dan bij kantoren die organisaties van openbaar
belang controleren.
In de verordening is daarom besloten de kwantificering van vijftien procent en het treffen van een
verplichte maatregel uit te breiden tot alle cliënten.
De vijftien procent-grens is voor deze bedreiging een bovengrens van de invulling van het begrip
materieel belang. Zoals gesteld in artikel 35 gaat de eindverantwoordelijke accountant ook bij lagere
verhoudingen na of sprake is van een bedreiging uit hoofde van eigenbelang en intimidatie.
In de internationale regelgeving bestaat daarnaast de keuze uit twee specifiek voorgeschreven
maatregelen te weten een opdrachtgerichte kwaliteitsbeoordeling voor afgifte van het assurancerapport
(pre-issuance review) of een opdrachtgerichte kwaliteitsbeoordeling na afgifte van het
assurance-rapport (post-issuance review).
De post issuance review zou met name spelen als na afgifte van de verklaring door andere
omstandigheden blijkt dat de omzet voor het tweede jaar boven de vijftien procent uitkomt. Als echter
na verstrekking van het assurance-rapport duidelijk wordt dat de vijftien procent-grens is overschreden
is feitelijk geen bedreiging ontstaan voor de onafhankelijkheid ten tijde van het afgeven van het
assurance-rapport (de overschrijding was immers toen niet bekend).
Om die reden is in artikel 36 lid 2 van deze verordening alleen als specifieke maatregel een preissuance
review voorgeschreven.
Hoewel een opdrachtgerichte kwaliteitsbeoordeling als maatregel verplicht is gesteld voor alle
gevallen waarin sprake is van een overschrijding van de vijftien procent-grens, zal het met name in de
opstartfase van een accountantspraktijk voorkomen dat de ontvangen vergoedingen van een

NBA 44
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
verantwoordelijke partij en de daarmee verbonden derden van materieel belang zijn in relatie tot de
totale opbrengst van de accountantspraktijk ontvangen vergoedingen.
Derde lid
Het kan zijn dat de vijftien procents-grens niet wordt overschreden door de accountantspraktijk zelf
maar dat dit wel leidt tot een dergelijke overschrijding voor het Nederlandse deel van het netwerk.
Derhalve dient ook de verhouding van de ontvangsten van de verantwoordelijke partij en de
verbonden derden versus de totale ontvangsten op niveau van dit deel van het netwerk te worden
beoordeeld.
Hoofdstuk 6 - Geschenken, gastvrijheid en sponsoring
Artikel 37
In principe past het verstrekken van geschenken of persoonlijke uitingen van gastvrijheid (persoonlijke
uitingen) niet in een relatie tussen een accountant (controleur) en de verantwoordelijke partij
(gecontroleerde). Het uitgangspunt is dan ook dat geschenken of niet zakelijke uitingen van
gastvrijheid niet zouden moeten voorkomen.
Gelijktijdig is het geheel verbieden van geschenken en uitingen van gastvrijheid niet redelijk. Een
bosje bloemen of ander cadeautje bij een geboorte, trouwerij of verblijf in het ziekenhuis is mits het
binnen het redelijke blijft meestal geen bedreiging voor de onafhankelijke uitvoering van de opdracht.
Ook het deelnemen aan een diner of een feest naar aanleiding van een jubileum van een
verantwoordelijke partij waar meerdere relaties worden uitgenodigd of een diner na afsluiting van de
controle, voor zover dit niet gebeurt in een sterrenrestaurant, zal niet snel een bedreiging van de
onafhankelijkheid in wezen en schijn opleveren.
De aanpak die deze verordening voorstaat is als volgt:
geschenken en persoonlijke uitingen van gastvrijheid moeten zoveel mogelijk worden geweerd;
geschenken en persoonlijke uitingen van gastvrijheid kleiner dan €50 worden geaccepteerd, tenzij
er duidelijke aanwijzingen zijn dat deze met het doel de ontvanger te beïnvloeden worden
verstrekt;
geschenken en persoonlijke uitingen van gastvrijheid groter dan €50 moeten worden verantwoord
en gemeld bij de toezichthouder van de verantwoordelijke partij (bijvoorbeeld de Raad van
Commissarissen).
Het is niet de bedoeling van dit artikel dat een lid van het assurance-team bij elk geschenk of
persoonlijke uiting tot in detail nagaat of deze een lagere waarde heeft dan €50. Bij het verkrijgen zal
het betreffende lid zich afvragen of dit geschenk e.d. redelijkerwijs voldoet aan de grens, waarbij hij
het geschenk of persoonlijke uiting zal weigeren als deze een duidelijk hogere waarde heeft.
Belangrijker is dat het voor de verantwoordelijke partij duidelijk is dat het verstrekken van geschenken
of persoonlijke uitingen de leden van het assurance-team in verlegenheid brengt en dat zij dit niet op
prijs stellen.
Bij het verstrekken door de accountant aan de verantwoordelijke partij krijgt deze grens een absoluut
karakter aangezien dan precies bekend is hoeveel voor de geschenk of uiting van gastvrijheid is
uitgegeven.
Belangrijk is om altijd, ongeacht de waarde daarvan, na te gaan wat de achterliggende reden is voor
het geschenk of de persoonlijke uiting en hoe gezien de achterliggende reden het aannemen of
verstrekken hiervan overkomt op het maatschappelijk verkeer. De omstandigheden spelen daarbij een
belangrijke rol: waarvoor wordt bijvoorbeeld iets aangeboden of verstrekt, op welk moment wordt iets
aangeboden of verstrekt, betreft het een incidenteel geval of is er al vaker sprake geweest van een
geschenk of persoonlijke uiting door of aan dezelfde relatie (is er dus een patroon) en zijn er ook
andere leden van het assurance-team of de accountantseenheid die van dezelfde relatie geschenken
of uitingen van gastvrijheid ontvangen.

NBA 45
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
Persoonlijke uitingen hebben volgens de definitie geen betrekking op puur zakelijke handelingen. Bij
zakelijke uitingen kan gedacht worden aan het verstrekken van een lunch, het beschikbaar stellen van
hotelaccommodatie als het niet mogelijk is om thuis te overnachten of het vergoeden van reiskosten.
Hierbij geldt wel dat ook een zakelijke uiting een bedreiging kan opleveren als er bewust gekozen
wordt voor een invulling die niet zakelijk is. Een situatie kan zich voordoen als voor een zakelijke lunch
een driesterrenrestaurant gekozen wordt of als bewust een zeer luxueus hotel beschikbaar gesteld
wordt voor een overnachting. Ook het aan de verantwoordelijke partij aanbieden van een conferentie
of vergelijkbare bijeenkomst met een zakelijk karakter valt onder de zakelijke uitingen, mits het
zakelijke aspect voorop staat.
Een etentje ter afsluiting van de controle wordt geacht geen zakelijk karakter te hebben. Hierbij geldt
dus dat een besteding boven de grens van € 50 moet worden verantwoordt. Uiteraard kunnen beide
partijen er ook voor kiezen hun eigen kosten te betalen.
Artikel 38
Door een verantwoordelijke partij te sponsoren identificeert de eindverantwoordelijke accountant,de
accountantseenheid of het onderdeel van het netwerk zich met de verantwoordelijke partij. Deze
identificering volgt uit het feit dat sponsoring alleen zal plaatsvinden als het doel belangrijk wordt
gevonden dan wel zakelijk toegevoegde waarde levert. Dit is ook het geval als de verantwoordelijke
partij een lid van het assurance-team of de accountantseenheid sponsort. Als gevolg van deze
identificatie wordt de bedreiging voor de onafhankelijke uitvoering van de assurance-opdracht te groot
om de assurance-opdracht te kunnen accepteren of continueren.
Het geven van een korting op de dienstverlening valt niet onder het begrip sponsoring, tenzij hiervoor
door de verantwoordelijke entiteit een tegenprestatie wordt geleverd die veelal ook geleverd wordt in
het kader van sponsoring. Dit kan bijvoorbeeld spelen bij een charitatieve instelling, tenzij op enigerlei
wijze naar derden toe duidelijk wordt gemaakt dat deze ondersteuning aan de charitatieve instelling
wordt gegeven.
Hoofdstuk 7 - Langdurige betrokkenheid
Artikel 39
Een bedreiging voor de onafhankelijke uitvoering als gevolg van vertrouwdheid en eigenbelang
ontstaat als een lid van het assurance-team langdurig betrokken is bij de uitvoering van een
assurance-opdracht voor dezelfde verantwoordelijke partij. In hoeverre deze bedreiging van invloed is
op de onafhankelijke uitvoering van een assurance-opdracht hangt onder andere af van de rol die het
lid binnen het assurance-team vervult. Van een bedreiging zal eerder sprake zijn als een
eindverantwoordelijke accountant of senior lid van het assurance-team langdurig betrokken is dan een
willekeurige andere persoon in het assurance-team. Of een lid van het assurance-team moet worden
aangemerkt als senior lid hangt niet af van de senioriteit in jaren maar van de senioriteit in de zin van
kwaliteiten en ervaring. Hier moet bijvoorbeeld worden gedacht aan key assurance-partners, senior
managers en senior stafmedewerkers.
Tenminste in het geval dat de eindverantwoordelijke accountant of een senior lid van het assuranceteam
gedurende zeven jaar of langer betrokken is geweest bij de uitvoering van de assuranceopdracht
wordt in deze verordening gesteld dat de bedreiging uit hoofde van vertrouwdheid en
eigenbelang moet leiden tot het nemen van een maatregel. Met de keuze voor zeven jaar wordt
aangesloten bij EU regelgeving, Wta en de CoE. Dit neemt niet weg dat er al eerder sprake kan zijn
van een situatie die vraagt om een maatregel.
Voorbeelden van mogelijke maatregelen zijn:

NBA 46
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
een opdrachtgerichte kwaliteitsbeoordeling voorafgaand aan de afgifte van het assurance-rapport,
uit te voeren door een accountant die niet bij de uitvoering van de assurance-opdracht is
betrokken;
het terugtreden van de eindverantwoordelijke accountant of het senior lid uit het assurance-team
waarna ten minste een toereikende afkoelingsperiode in acht wordt ge nomen voordat hij
eventueel opnieuw betrokken is bij een assurance-opdracht voor de verantwoordelijke partij.
Als termijn voor een toereikende afkoelingsperiode wordt, in overeenstemming met artikel 40 van deze
verordening, een periode van ten minste 2 jaar aannemelijk geacht.
Artikel 40
Een persoon die gedurende zeven aangesloten jaren in de hoedanigheid van key assurance-partner
betrokken is geweest bij een assurance-opdracht voor een organisatie van openbaar belang, legt zijn
werkzaamheden met betrekking tot die assurance-opdracht neer. Hij mag gedurende twee jaren
gerekend vanaf het moment waarop hij zijn werkzaamheden heeft neergelegd geen enkele
bemoeienis hebben met enige assurance-opdracht voor de verantwoordelijke partij, dus ook niet in
een andere rol dan key-assurance partner. Het verbod op betrokkenheid bij enige assurance-opdracht
in welke functie dan ook gaat verder dan de internationale regelgeving waarin is aangegeven dat
alleen betrokkenheid als key-assurance-partner niet is toegestaan.
De mate van vertrouwdheid die leidt tot de bedreiging hangt samen met de persoon en niet met zijn
functie binnen het assurance-team. Om deze reden is in de verordening opgenomen dat wanneer de
key-assurance partner de afkoelingstermijn van twee jaar in acht moet nemen hij geen enkele rol meer
vervuld voor assurance-opdrachten bij de verantwoordelijke partij.
Het kan voorkomen dat een lid van het assurance-team al betrokken was bij een assurance-opdracht
voordat een verantwoordelijke partij kwalificeerde als een organisatie van openbaar belang. De
termijnen genoemd in artikel 40 hebben betrekking op de totale duur van betrokkenheid bij de
assurance-opdracht, dus de jaren vóór het moment dat de verantwoordelijke partij een organisatie van
openbaar belang wordt tellen mee (artikel 40, derde lid).
Mocht een key assurance-partner langer dan 7 jaar betrokken zijn bij de assurance-opdracht en de
verantwoordelijke partij kwalificeert in dat jaar voor het eerst als een organisatie van openbaar belang,
mag de key assurance-partner de dan lopende assurance-opdracht afronden en beëindigt hij zijn
betrokkenheid na afronding van deze lopende opdracht. Ter bevordering van de praktische
toepasbaarheid is ervoor gekozen om toe te staan dat het aan assurance onderworpen jaar mag
worden afgerond. Hierbij maakt de verordening geen onderscheid in het aantal jaar dat de accountant
reeds betrokken is. Als een accountant bijvoorbeeld al 9 jaar betrokken is bij de controle van de
jaarrekening van een MKB-onderneming en deze wordt in jaar 10 een organisatie van openbaar
belang dan mag de accountant jaar 10 afronden ook al is hij in dat geval meer dan 7 jaar betrokken bij
de dienstverlening aan de onderneming.
De externe accountant die verantwoordelijk is geweest voor de gedurende de voorafgaande zeven
aangesloten boekjaren uitgevoerde wettelijke controles bij een organisatie van openbaar belang moet
al op grond van artikel 24 Wta roteren.
Hoofdstuk 8 - Financiële belangen
Artikel 41
Het houden van een financieel belang kan leiden tot een bedreiging als gevolg van eigenbelang,
vertrouwdheid en intimidatie. Het hebben van bijvoorbeeld aandelen maakt dat de accountant belang
kan hebben bij de uitkomsten van zijn controle. Denk bijvoorbeeld aan de situatie dat een mogelijke
duurzame waardevermindering van invloed kan zijn op de koerswaarde van de aandelen. De

NBA 47
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
veronderstelde bedreiging is zodanig dat deze in bepaalde situaties niet beheerst kan worden met
waarborgen, bijvoorbeeld als de eindverantwoordelijk accountant zelf aandelen houdt. Daarom
identificeert dit artikel een aantal situaties waarin het houden van een dergelijk financieel belang niet is
toegestaan.
Financiële belangen kunnen rechtstreeks of via een tussenpersoon worden gehouden. Of een
financieel belang als een direct of indirect financieel belang moet worden gezien, hangt af van de
vraag of de begunstigde beleidsbepalende invloed kan uitoefenen over de belegging dan wel de
mogelijkheid heeft beleggingsbeslissingen te beïnvloeden. Is dat het geval, dan is sprake van een
direct financieel belang en zo niet, dan wordt een belang als indirect financieel belang beschouwd.
Voorbeelden van financiële belangen zijn:
een directe of indirecte deelname in het kapitaal van de verantwoordelijke entiteit;
het aanhouden of verhandelen van effecten, ongeacht de omvang, van de verantwoordelijke
entiteit;
het bezitten van een financieel belang in een joint venture met de verantwoordelijke entiteit, dan
wel met een eigenaar, directeur of andere persoon binnen het hoger kader van de
verantwoordelijke entiteit;
het aanvaarden van pensioenrechten of andere uitkeringen van de verantwoordelijke entiteit;
het aanhouden van financiële belangen in een pensioenfonds.
Overeenkomsten tot het aanhouden van een financieel belang (bijvoorbeeld contracten om een
financieel belang te verwerven) of daarvan afgeleide instrumenten die rechtstreeks met dit financieel
belang verband houden (bijvoorbeeld aandelenopties, futures, obligaties, converteerbare obligaties,
enzovoort) moeten op dezelfde wijze worden behandeld als een reeds bestaand financieel belang.
Of sprake is van een indirect financieel belang dat voor ten minste een van de partijen van groot
belang is hangt af van de specifieke omstandigheden van de partijen. Hierbij valt bijvoorbeeld te
denken aan het vermogen van een individu of de mate waarin het financieel belang de houder in staat
stelt invloed uit te oefenen op de entiteit waarin het belang wordt gehouden.
De Code of Ethics stelt dat een financieel belang gehouden door een partner van dezelfde vestiging
als die van de accountant een onacceptabele bedreiging voor de onafhankelijkheid vormt.
In de verordening is als uitgangspunt gekozen dat de bedreiging niet alleen ontstaat door financiële
belangen gehouden door partners van dezelfde vestiging maar eveneens door partners van de
accountantspraktijk. In de gangbare praktijk wordt breder samengewerkt dan alleen op
vestigingsniveau. Hierbij valt te denken aan branchegroepen, kantoor-overschrijdende
teamsamenstellingen en kantoor-overstijgende specialisatie. Deze vormen van samenwerking binnen
een accountantspraktijk maken dat de bedreiging ook kan gelden indien partners die niet op dezelfde
vestiging werkzaam zijn een financieel belang houden.
Voor intern accountants kan het zijn dat het verkrijgen van een financieel belang onderdeel uitmaakt
van de arbeidsvoorwaarden. Hoewel de intern accountant niet onafhankelijk hoeft te zijn van de
verantwoordelijke entiteit, en een financieel belang dus geen bezwaar hoeft te zijn, is de bedreiging
van zodanige aard dat is geconstateerd dat het noodzakelijk is dat de accountant zijn veelal
belangrijkste gebruiker, de audit commissie of een vergelijkbaar orgaan, informeert over zijn financiële
belangen.
Voorbeelden van eventuele waarborgen indien sprake is van een belang zoals bedoeld in artikel 41,
lid 3, zijn:
het vervreemden van het financieel belang;

NBA 48
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
het door een accountant laten reviewen van de werkzaamheden uitgevoerd door het lid van het
assurance-team die het financieel belang houdt;
het verwijderen van de houder van het betreffende belang uit het assurance-team.
Artikelen 42 en 43
Het kan voorkomen dat personen door omstandigheden die in redelijkheid buiten de invloedsfeer van
betrokkene liggen, bijvoorbeeld door het verkrijgen van een erfenis, een financieel belang krijgen dat
niet is toegestaan. Wanneer daar noodzaak toe is ontdoet de verkrijger van het financieel belang zich
zo spoedig mogelijk van het belang. De omstandigheden zijn mede bepalend hoe snel dit kan. Denk
hierbij aan de situatie dat voor het vervreemden in het geval van een erfenis toestemming van de
betrokken familieleden nodig is bij het verkopen van verkregen aandelen, of dat afgesproken wordt dat
de aandelen zullen toevallen aan een van de andere erfgenamen maar de formele afhandeling nog op
zich laat wachten.
Hoofdstuk 9 - Zakelijke relaties
Artikel 44
Gezamenlijke zakelijke belangen zijn relaties waarbij sprake is van een gemeenschappelijk
commercieel of financieel belang tussen de in dit artikel genoemde personen, entiteiten of organen.
Onder het begrip gezamenlijk zakelijk belang vallen niet:
de assurance-opdracht en opdrachten tot overige dienstverlening;
de arbeidsovereenkomst, inclusief de afspraken over secundaire arbeidsvoorwaarden voor de
intern- en overheidsaccountant;
op een arbeidsovereenkomst gelijkende overeenkomst tussen de intern- en overheidsaccountant
en de werkgever.
Hierna is een aantal voorbeelden gegeven van gezamenlijke zakelijke belangen die, indien zij van
materieel belang zijn voor ten minste één van de partijen of buiten het kader van de gewone
bedrijfsuitoefening vallen, een uit eigenbelang, belangenbehartiging of intimidatie voortvloeiende
bedreiging voor een onafhankelijke uitvoering kunnen vormen.
Voorbeelden:
afspraken om een of meer diensten of producten van de accountantspraktijk met een of meer
diensten of producten van de verantwoordelijke partij te combineren en deze gezamenlijk op de
markt te brengen;
distributie- of marketingafspraken waarbij de accountantspraktijk als distributeur of aanbieder van
producten of diensten van de verantwoordelijke partij werkzaam is of vice versa;
het verlenen van diensten aan een met het dagelijks bestuur belaste directeur of andere persoon
van het hoger kader van de verantwoordelijke partij in het persoonlijk belang van de betrokkene.
Lid 1 van artikel 44 identificeert een aantal situaties waarin gesteld wordt dat het zakelijk belang een
zodanige invloed op de betrokken persoon heeft, bijvoorbeeld doordat het financiële welzijn van de
persoon waarmee de zakelijke relatie bestaat directe invloed heeft op het persoonlijke welzijn, dat het
niet mogelijk is de onafhankelijke uitvoering te waarborgen.
Voorbeelden van eventuele waarborgen indien sprake is van een belang zoals bedoeld in artikel 44 lid
2 zijn:
het inperken van de zakelijk relatie bijvoorbeeld door het niveau van de transacties te beperken;
het verwijderen van de persoon met de zakelijke relaties uit het controleteam.

NBA 49
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
Overeenkomsten om dergelijke relaties aan te gaan, worden op dezelfde wijze behandeld als reeds
bestaande relaties.
Met betrekking tot de zakelijke belangen van intern accountants is net als bij financiële belangen
geconstateerd, dat hoewel onafhankelijkheid van de entiteit niet nodig is het toch van belang is het
toezichthoudend orgaan of een afgevaardigde daarvan te informeren over relevante zakelijke relaties.
Hoe en met wie de afstemming plaatsvindt hangt mede af van de afspraken die daarover binnen de
organisatie zijn gemaakt.
Artikel 45
Voorbeelden van goederen en diensten zijn verzekerings- en bankdiensten, kantoorapparatuur,
software en bedrijfswagens. Indien deze transacties op objectieve en zakelijke wijze plaatsvinden, als
tussen onafhankelijke partijen, vormen zij doorgaans geen bedreiging voor een onafhankelijke
uitvoering (bijvoorbeeld de aankoop van goederen die tegen normale voorwaarden worden
aangeboden en voor alle overige en vergelijkbare afnemers van de verantwoordelijke partij tegen
dezelfde voorwaarden verkrijgbaar zijn).
Wanneer niet sprake is van een objectieve en op zakelijke wijze tot stand gekomen transactie lijkt een
dergelijke transactie tenminste ingegeven door de gedachte om de relatie met de accountant te
beïnvloeden. Daarom is een dergelijke transactie aangemerkt als niet toelaatbaar.
De eindverantwoordelijke accountant weegt echter zorgvuldig af of zelfs een objectieve en zakelijke
transactie tussen deze partijen een zodanige omvang kan bereiken dat deze leidt tot een bedreiging
voor een onafhankelijke uitvoering doordat de transactie een afhankelijkheid in wezen of in schijn
veroorzaakt.
Ten opzichte van de internationale regelgeving is besloten tot een aanvullende maatregel indien bij de
verantwoordelijke partij diensten worden afgenomen. Deze maatregel stelt dat het afnemen van de
zakelijke dienst geen voorwaarde mag zijn voor het mogen leveren van de assurance-opdracht.
Wanneer een dergelijke voorwaarde wordt gesteld doet dit teveel afbreuk aan de zakelijkheid van de
relatie tussen de entiteit en de accountant en ontstaat een bedreiging van eigenbelang.
Artikel 46
Indien een lening, garantstelling of andere vorm van zekerheidsstelling verstrekt is door een bank of
vergelijkbare instelling, kan een bedreiging voor een onafhankelijke uitvoering van de assuranceopdracht
ontstaan als de accountantseenheid bij deze bank of vergelijkbare instelling een assuranceopdracht
uitvoert. Zolang de lening, garantie of andere vorm van zekerheidsstelling tot stand komt
onder marktconforme voorwaarden is het mogelijk waarborgen te treffen om de bedreiging tot een
aanvaardbaar niveau terug te brengen.
Het is niet toegestaan een lening, garantstelling of andere vorm van zekerheidsstelling te verstrekken
aan de verantwoordelijke partij indien deze voor een van de partijen van materieel belang is. De
bedreiging die hieruit voortvloeit is te groot om een onafhankelijke uitvoering te kunnen waarborgen.
Degene die een dergelijk financieel instrument verstrekt heeft immers een direct belang bij de
financiële performance van de organisatie.
Bedreigingen uit hoofde van eigenbelang en intimidatie kunnen ontstaan wanneer sprake is van
openstaande vorderingen op de verantwoordelijke partij, met name als een belangrijk deel van de
vorderingen nog niet is voldaan voordat het assurance-rapport is afgegeven. De eindverantwoordelijke
accountant en de accountantspraktijk dienen er alert op te zijn dat langdurig achterstallige
vergoedingen equivalent kunnen zijn aan het verstrekken van een lening aan de verantwoordelijke
partij en in dat geval ook rekening te houden met de bepalingen in dit hoofdstuk

NBA 50
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
Voor intern en overheidsaccountants is het ontvangen van leningen, garantstellingen of andere
vormen van zekerheidsstelling van de werkgever toegestaan, indien deze verstrekkingen door de
werkgever passen binnen het personeelsbeleid en de voorwaarden waaronder dit gebeurt gelijk zijn
aan de voorwaarden die gelden voor alle personeelsleden.
Hoofdstuk 10 - Arbeidsrelaties met een verantwoordelijke entiteit
Artikel 47
Bedreigingen uit hoofde van vertrouwdheid en intimidatie kunnen ontstaan als personen betrokken bij
de accountantseenheid in dienst treden van of een (andere) functie gaan vervullen bij de
verantwoordelijke entiteit. Dit komt doordat wanneer iemand overstapt naar een klant in het
bedrijfsleven hij in de aanloop daar naar toe al zijn handelen en oordelen kan laten beïnvloeden door
deze overgang. Daarnaast kan door de overstap een ongewenste mate van vertrouwdheid tussen het
assurance-team en een voor het assurance-object belangrijke functionaris van de verantwoordelijke
entiteit ontstaan. Van invloed op de bedreiging zijn onder andere de rol die de persoon vervult ten
opzichte van het assurance-team en of de persoon nog betrokkenheid heeft met de
accountantseenheid.
Bedreigingen ontstaan bijvoorbeeld in ieder geval wanneer het (voormalige) lid van het assuranceteam,
een (voormalige) partner van de accountantspraktijk of een (voormalige) werknemer van de
accountantsafdeling een functie gaat vervullen als bestuurder, toezichthouder dan wel een andere
functie van waaruit hij invloed van betekenis op het assurance-object kan uitoefenen.
Artikel 48
In de situaties zoals beschreven in artikel 30 kunnen er bedreigingen ontstaan uit hoofde van
vertrouwdheid en intimidatie. Deze bedreigingen zijn over het algemeen minder ernstig als de situaties
beschreven in artikel 37. In deze situaties is het dan ook mogelijk om middels een nader te bepalen
maatregel de onafhankelijkheid te garanderen.
Voorbeelden van eventuele waarborgen indien sprake is van een arbeidsrelatie zoals bedoeld in
artikel 48 zijn:
het aanpassen van de aanpak van de assurance opdracht en / of het werkprogramma;
zorgen dat er mensen in het team worden opgenomen met voldoende gezag om de eventuele
invloed van de in dienst bij de cliënt zijnde persoon te kunnen weerstaan;
het werk van het vertrokken teamlid laten reviewen door een accountant.
Artikel 49
Als een accountant key assurance-partner is en de overstap naar de verantwoordelijke entiteit maakt,
vormt hij een bedreiging voor de onafhankelijke uitvoering van de assurance-opdracht als hij de in
artikel 49 genoemde voorwaarden niet in acht neemt. Hetzelfde geldt voor de bestuursvoorzitter en
vergelijkbare functionarissen van de accountantspraktijk dan wel een ander onderdeel van het
netwerk. Daarnaast ontstaat een bedreiging van eigenbelang als een accountant gedurende de
uitvoering van de assurance-opdracht weet of vermoedt dat hij in dienst gaat treden bij de
verantwoordelijke entiteit. Gezien de belangrijke rol die een key-assurance partner binnen een
assurance-team vervult zijn geen maatregelen mogelijk die in een dergelijke omstandigheid de
onafhankelijke uitvoering van de assurance-opdracht kunnen waarborgen. Het tweede lid is bedoeld
om deze accountant tuchtrechtelijk te kunnen aanspreken.

Artikel 50
NBA 51
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
Als de accountantseenheid personeel ter beschikking stelt aan de verantwoordelijke partij kunnen
bedreigingen ontstaan uit hoofde van zelftoetsing en vertrouwdheid. Indien de ter beschikking stelling
geschiedt onder een van de voorwaarden zoals genoemd in het artikel kan de onafhankelijke
uitvoering niet door maatregelen worden gewaarborgd.
In de internationale regelgeving is hierbij niet als voorwaarde gesteld dat het tijdelijk ter beschikking
gestelde personeel geen lid mag zijn van het assurance-team. Voor andere bepalingen waar door
inzet van personeel op andere opdrachten dan assurance-opdrachten een bedreiging uit hoofde van
zelftoetsing of vertrouwdheid ontstaat neemt de internationale regelgeving dit wel als een voorwaarde
op. Uit hoofde van consistentie en gezien aard van de bedreiging is in de verordening ook bij artikel 50
deze beperkende voorwaarde opgenomen.
Voor een nadere toelichting op het begrip managementtaken wordt verwezen naar de toelichting bij
artikel 18.
Artikel 51
Bedreigingen uit hoofde van eigenbelang, zelftoetsing en vertrouwdheid ontstaan als een lid van het
assurance-team die recentelijk een functie bij de verantwoordelijke entiteit heeft vervuld,
werkzaamheden met betrekking tot onderdelen van het assurance-object uitvoert terwijl hij voor deze
onderdelen bijvoorbeeld de administratie voerde toen hij nog bij de verantwoordelijke entiteit werkte.
De betreffende persoon mag gedurende de afkoelingsperiode van twee jaar wel werkzaam zijn
geweest bij de verantwoordelijke entiteit. Het gaat erom dat hij gedurende twee jaar de functie die leidt
tot de bedreiging niet heeft uitgeoefend.
Deze duur van de afkoelingstermijn is in lijn met de afkoelingstermijn zoals voorgeschreven bij externe
rotatie. In de internationale regelgeving wordt de afkoelingstermijn niet gekwantificeerd. Ter
bevordering van de duidelijkheid en toepasbaarheid is besloten in de onderhavige verordening wel
een concrete termijn voor te schrijven.
Artikel 52
In de artikelen 47 en 48 wordt de situatie beschreven waarin een bepaalde persoon de
accountantseenheid heeft of gaat verlaten. Het is echter ook mogelijk dat een persoon bij de
accountantseenheid betrokken blijft maar daarnaast een nevenfunctie vervuld bij de verantwoordelijke
entiteit.
Als een persoon zoals weergegeven in artikel 52 een functie als bestuurder, toezichthouder of
beheerder vervult, vormt hij een bedreiging voor de onafhankelijke uitvoering van de assuranceopdracht.
Gezien de belangrijke rol die een dergelijk persoon vertegenwoordigt namens de
accountantseenheid zijn geen maatregelen mogelijk die in een dergelijke omstandigheid de
onafhankelijke uitvoering van de assurance-opdracht kunnen waarborgen.
Situaties waarin sprake kan zijn van het optreden als beheerder van gelden of andere bezittingen zijn:
het beheren van een nalatenschap;
het optreden als executeur;
het optreden als bewindvoerder in een situatie van schuldhulpverlener.

Hoofdstuk 11 - Nauwe persoonlijke relaties
Artikel 53
NBA 52
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
Nauwe persoonlijke relaties tussen de eindverantwoordelijke accountant of een lid van het assuranceteam
en iemand die een bestuursfunctie of andere functie bij de verantwoordelijke entiteit bekleedt
kunnen leiden tot een bedreiging als gevolg van eigenbelang, vertrouwdheid of intimidatie. Bij het
identificeren van omstandigheden wordt rekening gehouden met factoren als:
de positie van de nauwe persoonlijke relatie bij de verantwoordelijke entiteit;
de rol van het lid van het assurance-team in het assurance-team;
de precieze aard van de relatie.
Voorbeelden van eventuele waarborgen indien sprake is van een nauwe persoonlijke relatie zoals
bedoeld in lid 2 zijn:
het zodanig verdelen van de verantwoordelijkheden binnen het assurance-team dat het lid met de
persoonlijke relatie zich niet bezig houdt met werkzaamheden die onder de verantwoordelijkheid
vallen van de persoonlijke relatie;
het verwijderen van de persoon met de nauwe persoonlijke relatie uit het assurance-team.
Hoofdstuk 12 – Juridische procedures
Artikel 54
Actuele of dreigende rechtszaken kunnen volgens de internationale regelgeving afhankelijk van de
omstandigheden leiden tot een bedreiging waartegen maatregelen moeten worden genomen en in
sommige situaties is de bedreiging van dien aard dat de opdracht niet kan worden gecontinueerd.
Wanneer ten minste van een dergelijke situatie sprake is wordt in de internationale regelgeving niet
geconcretiseerd.
Om duidelijker voor te schrijven hoe te handelen is in de verordening als uitgangspunt gehanteerd dat
een actuele of dreigende rechtszaak altijd leidt tot een bedreiging waartegen in ieder geval
maatregelen moeten worden genomen. Daarnaast zijn concrete situaties weergegeven waarin geen
maatregelen mogelijk zijn.
Als de eindverantwoordelijke accountant, een lid van het assurance-team of de accountantseenheid
betrokken is in een juridische procedure met de verantwoordelijke partij ontstaan bedreigingen uit
hoofde van eigenbelang en intimidatie. Dit geldt ook indien een juridische procedure dreigt te
ontstaan.
Rechtszaken kunnen betrekking hebben op een door de eindverantwoordelijke accountant of de
accountantseenheid geleverde prestatie. Bij de beoordeling van de bedreiging houdt de
eindverantwoordelijke accountant echter met alle mogelijke juridische procedures rekening ongeacht
de achtergrond van de juridische procedure.
Ook tuchtzaken tegen de eindverantwoordelijke accountant of een lid van het assurance-team vallen
voor het toepassen van dit hoofdstuk onder het begrip juridische procedure.
Voorbeelden van eventuele waarborgen indien sprake is van een bedreiging zoals bedoeld in artikel
54 lid 1 zijn:
het laten uitvoeren van een opdrachtgerichte kwaliteitsbeoordeling;
het verwijderen van de betrokken persoon uit het assurance-team.

NBA 53
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten
De reden dat in het tweede lid bij zakelijke geschillen ten opzichte van persoonlijke geschillen als extra
voorwaarde geldt dat het geschil moet gaan over de uitvoering van een assurance-opdracht komt
omdat een persoonlijk geschil veelal zoveel emotie mee zal brengen dat het onmogelijk is om nog
onafhankelijk te opereren.
Hoofdstuk 13 - Prestatie-afhankelijke beoordeling en beloning
Artikel 55
Eerste lid
Indien de beoordeling over het functioneren en de beloning van een lid van het assurance-team
gebaseerd is op een commerciële prestatie bij de verantwoordelijke partij, ontstaat een risico uit
hoofde van eigenbelang.
Als commerciële prestaties worden in ieder geval de verkoop van non-assurance diensten aan de
verantwoordelijke partij aangemerkt. Daarnaast vallen ook budgetrealisatie en margerealisatie onder
het begrip commerciële prestatie. Onder een beloning gebaseerd op commerciële prestaties zoals
bedoeld in dit artikel vallen niet de winstdelingsafspraken tussen partners onderling en algemene
winstdelingsregelingen voor werknemers.
Tweede lid
Een eindverantwoordelijke accountant kan van de accountantseenheid of werkgever een prestatieafhankelijke
beoordeling of beloning voor zijn werkzaamheden ontvangen. Indien deze betrekking
heeft op de uitkomst van zijn oordeel ten behoeve van een assurance-opdracht, levert dit een
dusdanige bedreiging uit hoofde van eigenbelang op dat deze prestatie-afhankelijke beoordeling of
beloning niet is toegestaan. In dit kader worden ook bonussen als prestatie-afhankelijke beloning
aangemerkt.
Wijziging en intrekking van regelingen
Artikel 56
Met dit artikel zullen enkele wijzigingen in de Verordening accountantsorganisaties (VAO) worden
aangebracht, zodat deze verordening en de VAO voor wat betreft de normen op het terrein van
onafhankelijkheid op elkaar aansluiten. Het gaat hierbij om het in overeenstemming brengen van de
verwoording van het conceptueel raamwerk, definities en terminologie, en de verplichtingen met
betrekking tot interne rotatie. Het gaat hierbij ook om de implementatie van normen met betrekking tot
prestatie-afhankelijke beoordeling en beloning op kantoorniveau.
Artikel 57
Met de inwerkingtreding van deze verordening zullen de bestaande Nadere voorschriften
onafhankelijkheid voor openbaar, intern en overheidsaccountants worden ingetrokken. Deze
verordening treedt in werking op P.M.

NBA 54
Verordening inzake de onafhankelijkheid van
accountants bij assurance-opdrachten