Februari 2011 - Politieacademie

Seminar Raadsman bij het
Politieverhoor
Afgelopen 24 februari werd aan de Erasmus
universiteit het seminar Raadsman bij het
Politieverhoor georganiseerd. Aanleiding was het
verschijnen van het rapport Raadsman bij
politieverhoor, dat werd gepresenteerd door de
onderzoekers Lonneke Stevens en Willem-Jan
Verhoeven. In deze rapportage doet men verslag van
een tweejarig experiment waarbij de advocaat tot de
eerste politieverhoren werd toegelaten in moord- en
doodslagzaken in Amsterdam en Rotterdam. Doel
hiervan was te bezien of de raadsman kon bijdragen
aan het voorkomen van het uitoefenen van
ongeoorloofde druk op de verdachte. De
belangrijkste conclusies van dit rapport zijn dat de
raadsman niet alleen invloed lijkt te hebben op de
proceshouding van de verdachte, maar ook op het
gebruik van verhoortechnieken door de politie. Zo
blijkt namelijk dat de kans dat een verdachte gebruik
maakt van zijn zwijgrecht groter is tijdens verhoren
waarbij een raadsman aanwezig is. Verder lijkt de
politie geneigd te zijn de verdachte te intimideren
wanneer hij gebruik maakt van zijn zwijgrecht. Vooral
dit laatste riep tijdens het seminar de nodige vragen
en discussie op.
Vervolgens was het woord aan Prof. Cyrill Fijnaut,
hoogleraar criminologie en strafrecht van de
Universiteit van Tilburg. Hij concludeerde dat de
negatieve connotatie de omschrijving van
verhoortechnieken als “intimidatie” en “manipulatie”
niet sterk maakt.
Verder loopt men met de aanwezigheid van de
raadsman bij het verhoor het risico het verhoor als
onderzoeksmethode te verliezen, waardoor andere,
bijzondere, opsporingsmethoden meer toegepast
zullen gaan worden. Als laatste is de aanwezigheid
van de raadsman in Nederland onnodig wanneer
politie en openbaar ministerie hun
verantwoordelijkheid in de verhoorkamer nemen.
Drs. Frank Pauw, korpschef politie Rotterdam-
Rijnmond onderschreef het door Prof. Fijnaut
genoemde risico van de verschuiving van
opsporingsmethoden. Daarnaast concludeerde hij
dat naar mening van de politie de aanwezigheid van
de raadsman bij het verhoor ongewenst en onnodig
is. Ongewenst omdat de aanwezigheid niet past in de
voorgenomen administratieve lastenverlichting,
verhoorruimtes voor deze aanwezigheid niet geschikt
zijn en afhandelingssnelheid van zaken wordt
vertraagd. Overbodig vindt hij de aanwezigheid
omdat er reeds voldoende is geïnvesteerd in
transparantie en een integere werkwijze in de
verhoorkamer. Ook acht hij de aanwezigheid van de
raadsman overbodig omdat het verhoor een
opsporingsmiddel is waarop door het OM wordt
gestuurd en waarvan de inzet achteraf door de
rechterlijke macht wordt getoetst. Ook vreest Dhr.
Pauw voor rechtsongelijkheid omdat niet alle
verdachten van een advocaat kunnen worden
voorzien.
In reactie op de eerdere sprekers liet Mr. Harm
Brouwer, Voorzitter van het college van procureursgeneraal,
weten dat zijn inziens de aanwezigheid van
de raadsman bij het politieverhoor al realiteit is. De
vraag moet zijn hoe de rol van de raadsman ingevuld
gaat worden. Nagedacht moet worden over de
omvang van het recht, de financiële gevolgen die het
zal hebben en de mogelijkheden tot het doen van
afstand van dit recht. De rol van de raadsman moet
in samenspraak met de advocatuur tot stand komen,
meent hij.
Mr. van der Kruijs, voorzitter van de Nederlandse
Vereniging van Strafrechtadvocaten vulde aan dat er
een protocol komt over de aanwezigheid van de
raadsman bij het verhoor. Ook gaf hij aan dat de
advocatuur graag vragen wil kunnen stellen tijdens
het verhoor, wil kunnen overleggen met de verdachte
en de mogelijkheid wil zaken te laten opnemen in het
Proces Verbaal.
Uit de afsluitende discussie bleek dat de meningen
verdeeld zijn over de vraag in hoeverre de
aanwezigheid van de raadsman bij het verhoor nu
werkelijkheid wordt, waarbij ook de vraag rees of dit
bijdraagt aan het waarheidsgehalte van een
verklaring.
Kortom: het was een veelbewogen seminar was
waarbij een stevige discussie niet werd geschuwd.
Stevens, L., & Verhoeven, W.-J. (2010).
Raadsman bij het politieverhoor; invloed van
voorafgaande consultatie en aanwezigheid
van raadslieden op de organisatie en de
wijze van verhoren en de proceshouding van
verdachten. Den Haag: Boom Juridische
uitgevers.
Mariëtte van Kuik