CLOPPENBÜRG -AMSTERDAM

More documents

Recommendations

Info

266 DE VR IJ D A G A V O N D ^llllllllllllillllllllllilli KAS-VEREENIGING - <strong>AMSTERDAM</strong> SPUISTRAAT 172 OPGERICHT 1865 KASSIERSZAKEN CHEQUES, REKENING-COURANT, DISCONTO'S, COUPONS, ADMINI STRATIE VAN VERMOGENS, BEWA RING VAN FONDSEN, SAFE DEPOSIT INCASSO'S DEPOSITO'S DE BESCHERMING VAN HET KASCHEROET DOOR HET NEDERLANDSCH STRAFRECHT door Mr. D. S. yessurun Cardozo, Amsterdam In de praktijk van het Joodsche leven nemen de zgn. spijswetten ook thans nog een zeer belangrijke plaats in. Zelfs onder hen, die niet tot de Traditioneelen mogen gerekend worden, ja, het met de heiligheid van den Sabbath niet al te nauw nemen, telt men vele Joden, die speciaal gesteld zijn op „ritueel" eten. De motieven, die tot dezen wensch van „ritueel" voedsel leiden, mogen niet altijd dezelfde noch even verheven zijn, het is een feit, dat een belangrijk deel van het Joodsche pulbliek slechts die consumptieartikelen wil accepteeren, waarvan de grondstoffen, bereiding en behandeling volkomen beantwoorden aan de daaraan door onzen Godsdienst-codex gestelde eischen. Vooral in de laatste jaren is de vraag van het Kascheroet van meer algemeen Joodsch belang. De ontwikkeling van het maatschappelijk-economische leven heeft hier niet geringen invloed uitgeoefend. In vroegere dagen werd het leven in huis geleefd. De vlijtige huismoeder bakte zelf haar brood en bereidde zelf vrijwel alle gebruiksmiddelen, waarom haar huisgezin vroeg. De Joodsche huisvrouw zorgde er voor, dat de spijzen in alle opzichten beantwoordden aan de daarvoor gestelde eischen. Zoo was het Kascheroet een zaak van meer internen aard, beperkt binnen de.muren van het Joodsche huis. In den tegenwoordigen tijd kent men deze huisproductie alleen als uitzondering. Het systeem der voortbrenging heeft zich langzamerhand ontwikkeld tot een stelsel van uiterst verfijnde specialisatie, welke ook op het gebied van de verbruiksartikelen valt op te merken. De huismoeder heeft het thans in zooverre gemakkelijk, dat productie-ondernemingen haar zeer veel werk uit de hand nemen door een belangrijk gedeelte te produceeren van wat haar huisgezin consumeert. Hiermede is echter tevens de bereiding van. de van anderen betrokken artikelen aan haar oog onttrokken. Zoo is dus noodig geworden een steeds meer uitgebreide rabbinale controle, welke het Kascheroet van de door beroepsmenschen vervaardigde en behandelde consumptie-artikelen moet verzekeren.. Nu is het mijn bedoeling niet — zooals wellicht ten onrechte zou kunnen worden ondersteld —•, om met het „hoofd" van dit artikel blikken van wantrouwen te richten naar en afkeuring uit te spreken over het beleid der Nederlandsche Rabbinaten in zake het Kascheroet. Integendeel wil ik in dit verband met nadruk vermelden, dat het Rabbinaat in Nederland steeds getoond heeft en nog toont op nauwgezette en doortastende wijze werkzaam te zijn op dit zoo moeilijke terrein. Het Rabbinaat is echter een geestelijke of liever kerkelijke instelling, die thans geheel buiten het staatsrechtelijk organisme in Nederland staat. Kerk en Staat zijn gescheiden. Het Rabbinaat mist daarom iedere staatsrechtelijke macht, die misschien door hem gewenscht wordt, om de naleving van zijn voorschriften te kunnen handhaven. De beteekenis van dit gemis aan staatsrechtelijke machtsmiddelen wordt ons zeer duidelijk, wanneer wij de rabbinale controle vergelijken met de regeling van een analoge controle uitgaande van Rijk, Provincie of Gemeente. Als voorbeelden zou ik willen nemen de Vlleeschkeuringswet, de Warenwet en de Boterwet. Deze wetten trachten hoofdzakelijk het belang van de volksgezondheid te dienen door de instelling van een goed georganiseerde controle op de herkomst, samenstelling, qualiteit en bereiding van eet- en drinkwaren. Terwijl het rabbinale toezicht er dus is in het ideëel-godsdienstig belang van het Kascheroet, zijn genoemde keuringsdiensten er voornamelijk in het stoffelijke belang van de volksgezondheid, maar toch loopen beide regelingen (Rabbinale en Staatsrechtelijke) parallel en vorderen beide, dat bepaalde waren voldoen aan bepaalde eischen van herkomst, samenstelling, enz. Zoo is het mogelijk, dat deze beide regelingen met elkaar conourreeren, wanneer door éénzelfde handeling of reeks van handelingen tegelijkertijd inbreuk wordt gemaakt op de bepalingen van een der genoemde Staatswetten en op die van het Kascheroet. De volgende voorbeelden zullen dit toelichten. Een winkelier verkoopt als boter onder Rijkscontrole en tevens onder rabbinaal toezicht een mengsel, waarin, behalve vetbestanddeelen afkomstig van melk, ook bestanddeelen van sdhapenvet aanwezig zijn. Een slager verkoopt als vleesch onder rabbinaal toezicht vleesch, dat zoowel door Rijk als Rabbinaat is afgekeurd. Een banketbakker verkoopt als gebak onder rabbinaal toezicht waren, waarvan de samenstelling niet beantwoordt aan de eischen van de Warenwet noch aan die van het Kascheroet. In al deze gevallen heeft de burgerlijke overheid krachtige middelen tot haar beschikking, die tevens preventief werken. De overtreder wordt bedreigd met boete of hechtenis en de waren, met betrekking tot welke de overtreding is begaan, worden, verbeurd verklaard. Het Rabbinaat echter staat in genoemde gevallen tegenover overtreders, die tijdens de overtreding niet onder rabbinaal toezicht stonden en dus niet in het bezit waren van een rabbinaal brevet, geheel machteloos. Bezat de overtreder echter een rabbinaal brevet, maar heeft hij desonkdanks toch ongeoorloofde waren verkocht, djan zal het Rabbinaat hem in den vervolge geen vertrouwen meer schenken en het eens verstrekte brevet weder intrekken. Bovendien volgt dan meestal publicatie in de Joodsche Pers. Meer vermag het Rabbinaat niet. Men heeft inderdaad dan ook ingezien, dat de sterke arm van het Rabbinaat dikwijls te kort is. De handhaving van het Kascheroet vereischt een sanctie, die
krachtiger is, dan welke het Rabbinaat kan geven. In de Staat New-Vork zijn n.1. in 1917 en 1922 wetten afgekondigd, krachtens welke het strafbaar is zoowel uitdrukkelijk als stilzwijgend iemand in den waan te brengen of te laten, dat het vleesch of de vleeschproducten, welke men hem verkoopt, „kosher" zijn. Vleeschwarenf abrikanten en handelaars, die zich door deze wetten benadeeld achtten, hebben een poging gedaan om deze wetten als in strijd met de Grondwet nietig te doen verklaren, doch de Rechter heeft uitgemaakt, dat genoemde wetten wel degelijk constitutioneel zijn. Deze Amerikaansche wetten zijn zeker toe te juichen en laten zich ook aanzien als de basis van een meer uitgebreide wetgeving omtrent het Kascheroet. Het systeem van wetgeving leent zich echter in Amerika veel beter dan in Nederland voor een dergelijke wettelijke regeling, en hoe welkom deze ook in ons land zou zijn, ik geloof niet, dat wij op een zoodanige directe inmenging mogen hopen. Daarom is het mijn voornemen om eens na te gaan of het mogelijk is met het thans in Nederland geldende recht te komen —• hetzij direct of indirect — tot de bescherming van het Kascheroet. Hiervoor is het noodig de handeling, waardoor inbreuk wordt gemaakt op het Kascheroet te systematiseeren en te onderzoeken welk juridisch karakter deze draagt. Voor het strafrecht moet men weten, of de handeling past in eenige delictsomschrijving, die de Strafwet bevat. Voor het civiele recht moet onderzocht worden of de handeling van invloed is op de rechtsverhouding tusschen de eventueele contractanten öf dat door deze handeling een rechtsband wordt gelegd, die te voren niet bestond. Het bestek van deze beschouwing laat niet toe om alle denkbare vormen, waarin een inbreuk op het Kascheroet zich kan voordoen aan een juridisch onderzoek te onderwerpen. Wij zullen ons daarom beperken tot den meest eenvoudigen en meest voorkomenden vorm en wel op het gebied van het Strafrecht. Winkelier A. verkoopt aan B. als ,,onder rabbinaal toezicht" vervaardigde boter, of gebak, welk artikel dit in werkelijkheid niet is en derhalve ongeoorloofd is voor Joodsch gebruik. Deze handeling kwetst, geheel afgescheiden van de vraag" van het Kascheroet, ons rechtsbewustzijn. Ieder gevoelt deze handeling als „bedrog". Wanneer wij nu in ons Nederlandsch Wetboek van Strafrecht dén titel nalezen, welke handelt over bedrog (Titel 25, Boek 2). dan treft ons ongetwijfeld hetgeen artikel 329 sub 2° bepaalt: „Met gevangenisstraf van ten hoogste een „jaar wordt gestraft de verkooper die den „kooper bedriegt: „ten opzichte van den aard, de , ,h o e d a n ig h e i d of de hoeveelheid van DE VRIJDAG AVOND 267 „het geleverde, door het aanwenden van „listige kunstgrepen". De woorden „ten opzichte van den aard, hoedanigheid... van het geleverde'' nopen ons tot de volgende vraag: Is „het al of niet onder rabbinaal toezicht vervaardigd zijn, het al of niet voor Joodsch gebruik geoorloofd zijn" op zichzelf te beschouwen als den a a r d -of de h o e d a n i gh e i d van eenig artikel ? Wat de hoedanigheid betreft, zal het antwoord op deze vraag ontkennend zijn. De hoedanigheid is de essentieele eigenschap van een zaak. De zaak zelf is de bron van de hoedanigheid ; deze wordt niet van buiten af bepaald. De hoedanigheid i|s de objectieve gesteldheid van een zaak, de wijze, waarop deze zich naar buiten openbaart. Twee banketbakkers kunnen van dezelfde grondstoffen dezelfde artikelen produceeren, terwijl men van den een, die onder rabbinaal toezicht staat wèl, van den ander, die dit toezicht mist, niet mag gebruiken. Bovendien doet het aan de hoedanigheid van een product niets af, wanneer dit met ongeoorloofde hulpmiddelen (b.v. vaatwerk) is behandeld. Anders is het gesteld met het begrip aard. De aard wordt niet voldoende bepaald door de enkele objectieve gesteldheid van de zaak zelve. Van buiten komende factoren zullen vaak een woordje meespreken. Zoo hebben wij in ons geval niet met de hoedanigheid, maar met den aard der spijs te doen. Voor den godsdien stigen Jood verandert door de rabbinale goedkeuring de spijs van aard, of liever hierdoor verkrijgt deze eerst den aard, het karakter van „spijs", daar de niet-rabbinaal goedgekeurde dit karakter voor hem mist, immers het is hem verboden het als zoodanig, als spijs, te gebruiken. Deze interpretatie van art. 329 sub 2 0 W. v. S. kan van groote beteekenis zijn voor de bescherming van het Kascheroet. Met genoemde bepaling is het althans mogelijk 00 te treden tegen bedriegeliike handelingen, die het Kascheroet bedreigen. Ze richt zich direct tegen de bedrijvers daarvan. Het gevolg van dit strafbare bedrog is vooreerst, dat het Joodsch-orthodoxe publiek wordt benadeeld in zijn ideëel-godsdienstige belangen. Maar er ziin nog andere gevolgen aan verbonden, die van even groot belang zijn voor het orthodox- Toodsche leven. Meestal zal het strafbare bedrog, dat inbreuk maakt op het Kascheroet, verder reiken dan het belang van het koopend oubliek en zal de bedriegende verkooper behalve den kooper tevens zijn concurrent, die soortgelijke artikelen verkoopt, doch welke inderdaad onder rabbinaal toezicht zijn, ben.adeelen. De verkooper pleegt dan oneerliike concurrentie. Een voorbeeld is gemakkelijk te vinden. Twee winkeliers A. en B. wonende in eikaars nabijheid, verkoopen beide boter. A. heeft boter, bereid „onder rabbinaal toezicht", Leven sverzekering^Maatschappij ARNHEM GUNSTIGE POLISVOORWAARDEN CONCURREERENDE TARIEVEN Hoofdkantoor Velperplein 1 te Arnhem Bijkantoor te Amsterdam, Rokin 9 N.V. de Haarl. Hypotheekbank 5'/ 2 en 5 pCts. PANDBRIEVEN tegen Amsterdamschen Beurskoers. Verkrijgbaar bij alle Bankiers en Commissionnairs in Effecten. PAVILJOEN VONDELPARK II 1 huls voor de uitgaande I l d wereld van Amsterdam AFTERNOON TEA Dinner and Supper - DANCING J. ZOMERDIJK BUSSINK ROOKT SPATRAM B. niet. Nu bootst B. de gewaarmerkte rabbinale verpakking bedriegelijk na en verkoopt zijn boter aldus goedkooper dan A. aan het publiek, dat rabbinale boter vraagt. Door de bedriegelijke handelingen van B. wordt A. in zijn bedrijf ernstig benadeeld. Aldus zien wij, dat niet orthodoxe winkeliers het instituut van het Kascheroet misbruikend zich ten koste van godsdienstige collega's kunnen verrijken. Tegen dergelijke praktijken kan worden opgetreden met de bepaling van art. 328 bis W. V/ S., die aldus luidt: „Hij, die, om het handels- of bedrijfsdebiet van zich zeiven of van een ander te vestigen, te behouden of uit te breiden, eenige bedriegelijke handeling pleegt tot
Page 1 and 2: UEBEL & LECHLEITER Piano's en Vleug
Page 3 and 4: HOOFDREDACTIE: J. TAL, Utrecht —
Page 5 and 6: uitvloeisel dier volmaking- die van
Page 7 and 8: en meeslepend, maar dikwijls ook rh
Page 9 and 10: JOODSCHE DICHTERS EN DE OORLOG URIE
Page 11: Hier is Uriel geheel de Joodsche pr
Page 15 and 16: een ouden, gebogen man, wien men de
Page 17 and 18: VEILIG (Vervolg) Jacob werd zwakker
Page 19 and 20: ELECTRISCH THEELICHTJE past in alle

CLOPPENBÜRG -AMSTERDAM

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?