studiereeks14.pdf (3.44MB) - VRWI

uimde mogelijkheden om met onderzoek in te grijpen op ontwikkeling, nieuwe eisen aan dit onderzoek
en aan kennisproductie opdat de beoogde ontwikkeling duurzaam en ethisch verantwoord zou zijn.
De wereldwijde flow aan kennis en informatie is bijvoorbeeld betekenisloos voor ontwikkelingslanden
indien niet wordt geïnvesteerd in lokale capaciteit voor adaptatie van deze kennis of contextspecifieke
assimilatie. Ook leidt de reële erkenning van de noden in het zuiden tot een veranderde onderzoeksagenda,
in die zin dat ook de geschiedenissen en natuurlijke omgevingen van het zuiden vragen om
bestudeerd en ‘verwetenschappelijkt’ te worden (RAWOO, 2001).
Globalisering en decentralisering vormen de belangrijkste algemeen maatschappelijke dynamieken waarvan
een actuele ontwikkelingspolitiek zich bewust dient te zijn. De kennisgebaseerde- en de kennismaatschappij
staan voor de nieuwe status van kennis in deze nieuwe ontwikkelingsruimte. Kennis en onderzoek kunnen
vandaag een toegenomen bijdrage leveren aan ontwikkeling, en dit meer bepaald door:
• de vorming van menselijke hulpbronnen die externe kennis kunnen opnemen en aanpassen en die
plaatselijke kennis kunnen genereren en overdragen;
• de lokale capaciteit voor kritische analyse, beleidsplanning en -uitvoering uit te bouwen waardoor landen
de mogelijkheid krijgen hun eigen modellen uit te werken en te verdedigen op internationale fora;
• de problemen waarmee ontwikkelingslanden geconfronteerd worden als voorwerp van onderzoek te
nemen en bij te dragen tot aangepaste oplossingen 1 .
3.1.2 De nieuwe mode van kennisproductie:
een bemoeilijkte relatie tussen onderzoek en ontwikkeling
Kennis vandaag is een marktgoed, ‘a commodity’ (Gibbons & Wittrock, 1985) en is onderhevig aan de wetten
van marketing en commercialisatie. Er zijn belangrijke parallellen te trekken tussen het onderzoek van
industrieën en bedrijven enerzijds en dat van universiteiten en zogenaamde ‘onafhankelijke’ kenniscentra
anderzijds. Beide opereren immers in eenzelfde marktplaats en ondervinden dat intense competitie in het
centrum staat van de actuele vraag naar specialistische kennis (Porter, 1990). De ruimte voor kennisopbouw
en -ontwikkeling is in toenemende mate gepolitiseerd en geëconomiseerd. Bruggen tussen industrie en
wetenschap variëren van het leveren van onderzoeksfondsen door industrieën aan onderzoeksinstellingen
1 Deze drie modi van bijdrage vinden we terug in het Vijfjarenplan van de VLIR voor universitaire ontwikkelingssamenwerking
2003-2007. We sluiten ons bij deze pijlers aan.
16
ontwikkelingsrelevantie