WAAR WIJ TROTS OP ZIJN

OFER SHIR LeiDen inStitUte OF aDvanCeD COMPUteR SCienCe (LiaCS)
SOORTENRIJKDOM IN
COMPUTERPROGRAMMA’S
“er zijn mensen die zeggen dat we voor god spelen door computerprogramma’s
te laten evolueren. Waar dit onderzoek over gaat is:
laten we dat dan ook maar helemaal doen, en soorten laten
ontstaan.” vanuit Princeton klinkt Ofer Shir over de telefoon niet of
hij het als een verwijt opvat, dat voor god spelen. en informatica is
ook niet zo’n ethisch mijnenveld als bijvoorbeeld gentechnologie.
als de natuur betere computerprogramma’s kan schrijven dan
mensen, waarom dat dan niet laten gebeuren?
En computerprogramma’s schrijven, dat kan de natuur. Shir geeft
het voorbeeld van een op de computer ontworpen spuitmond die
een mengsel van vast en vloeibaar materiaal moest verwerken.
Het is een klassieker van het vakgebied: een computerprogramma
dat een basismodel voor zo’n spuitmond kon tekenen, werd op een
paar punten subtiel gewijzigd, telkens anders, zodat je een paar
verschillende programma’s kreeg die licht verschillende spuitmonden
ontwierpen. Die ontwerpen werden niet gemaakt maar wel
virtueel aan het werk gezet in een computermodel. De ‘ontwerper’
van de beste spuitmond mocht als het ware ‘kinderen krijgen’ die
het allemaal weer iets anders aanpakten.
“Uiteindelijk werd een voor dit doel heel goede spuitmond ontworpen,”
zegt Shir, “met een heel vreemde vorm. Achteraf kunnen we
analyseren waarom hij beter is, maar een mens had dat nooit zo
bedacht. Dat komt door de willekeurigheid die altijd bij evolutie
komt kijken, dat is een enorm krachtige bron.”
Zoals een mens ook nooit kan bedenken waar hij precies terecht zal
komen. Shir werd geboren in Jeruzalem. Hij ging daar naar de
middelbare school en zoals iedere Israëliër ging hij daarna drie jaar
verplicht in het leger. Vechten hoefde hij er niet, maar wat hij wel
deed, kan hij niet zeggen. “Zeker niet over de telefoon. Laten we het
er maar op houden dat het onderzoek was. Dat was prettig, omdat ik
mijn hersenen dan tenminste nog kon gebruiken. Maar het was geen
wetenschappelijk onderzoek, niet iets waarmee je bijvoorbeeld je
wiskunde een beetje bij kon houden. Daar was ik later inderdaad veel
van vergeten. Het was wel iets waar je later in je leven nut van hebt...”
evolutionair programmeren
Na een B.Sc. in zowel de informatica als de natuurkunde aan de
Universiteit van Jeruzalem kwam hij naar Leiden om in de informatica
een masterdiploma te halen. En wat bedoeld was als een Nederlands
jaar, werd een langer verblijf voor een promotie op het gebied van
evolutionair programmeren, een onderwerp waarmee Shir hier pas
kennis maakte. Nu dat proefschrift af is, heeft hij een nieuwe stap
gezet in zijn wetenschappelijke ontwikkeling: hij is aan de universiteit
van Princeton van vakgebied ‘overgelopen’ en past zijn expertise in
evolutionair programmeren nu toe bij een vakgroep fysische chemie.
17