WAAR WIJ TROTS OP ZIJN

MARTIJN VERDOES LeiDS inStitUUt vOOR CHeMiSCH OnDeRZOek (LiC)
CHEMIE VOL KOPPELINGEN
Synthetisch-organische chemie en biochemie: twee ogenschijnlijk
volslagen verschillende takken van de chemie. toch kunnen ze
verenigd zijn in één onderzoeker, wat het geval is bij Martijn
verdoes. in zijn promotieonderzoek weet hij het beste van beide
te combineren.
“Eigenlijk heb ik in mijn loopbaan weinig bewuste keuzes gemaakt,
maar ben ik telkens een volgende stap ingerold”, vertelt Martijn
Verdoes. “Iets bleek leuk en dan ging ik ermee verder.” Zijn loopbaan
in de scheikunde begon met een studie aan het HLO in Leiderdorp.
“Op een gegeven moment moest ik kiezen tussen de biomedische en
de chemische richting. Ik koos toen voor de scheikunde. Vooral
omdat je daarbij tenminste ziet waar je mee bezig bent, en dus niet
alleen met microliters aan het werken bent.” Het HLO bleek niet zijn
eindpunt. “Daar leerde ik vooral hoe ik proefjes moest doen, maar ik
kreeg er te weinig achtergrond. Die achtergrond interesseerde me
juist wel. Daarom ben ik naar de Universiteit Leiden doorgestroomd.”
Daar ging hij verder met de ‘harde scheikunde’: synthetisch-
organische chemie. Verdoes: “Daarbij werk je naar het eindmolecuul
toe, dat probeer je te maken. Het is een beetje puzzelen. Het is altijd
leuk als je je doel hebt bereikt. Maar als je het eenmaal in handen
hebt, dan is het ook klaar. Je schrijft het op en dan gaat die stof bij
wijze van spreken gelijk het afvalvat in.”
grensvlak
Daar kwam verandering in bij zijn tweede stage, in Boston, waar hij
werkte aan een project op het grensvlak van biochemie en chemie.
“Ik merkte toen hoe leuk dit soort onderzoek is. Je hebt nog steeds
de genoegdoening van het maken van een mooi molecuul, maar
daarna kun je er nog een heel project mee uitvoeren.” Terug in
Leiden ging hij daarom vergelijkbaar promotieonderzoek doen.
Hij legt uit: “Ons project gaat over het selectief labellen van eiwitten
om ze zichtbaar te maken en te isoleren. Ik heb daarvoor moleculen
gemaakt en ze in cellen getest.”
Hij kwam op het idee door een eerder project. “Ik had moleculen
gesynthetiseerd waarmee je specifiek het proteasoom kunt labelen:
het eiwitcomplex dat in een cel oude en beschadigde eiwitten in
stukjes knipt.” Deze synthetische moleculen beschikten zowel over
een chemische groep die specifiek reageert met het proteasoom, als
over een fluorescente groep. “Het voordeel van deze probe was dat je
er het proteasoom gemakkelijk mee zichtbaar kon maken. Je kunt
dus snel zien waar je eiwit zit en hoeveel het is. Dan kun je kijken
hoe goed bijvoorbeeld remmers van het proteasoom werken.
Maar daarmee hielden de mogelijkheden op.”
Hij wilde daarom een soortgelijk molecuul maken met veel meer
potentie. Een molecuul dat je, naast specifiek labellen en zichtbaar
29