Wegbekendheid voor machinisten - Intergo

Wegbekendheid | rapport 3364 | versie 1.0 | 11.08.2012
2.3 Wegbekendheid en de taak van de machinist
Voor het rijden van een trein kent een machinist een aantal taakdoelen. Op basis van de
functiebeschrijving van de machinist [2], de doelstellingen van NS [3] en een ergonomische
taakanalyse zijn de volgende taakdoelen onderscheiden:
› Veiligheid: veiligheid van de reiziger, de machinist en het totale systeem dient voorop te
staan. Dit is een stand-still criterium: eventuele achteruitgang is niet acceptabel.
› Betrouwbaarheid: punctualiteit van de uitvoering van de dienstregeling (rij/remgedrag), het
voorkomen van storingen door juiste bediening en zo nodig snel beperken van de gevolgen
van storingen dragen bij aan de betrouwbaarheid van het product en hebben grote
financiële consequenties, naast een positieve bijdrage aan de waardering van de reiziger.
Dit doel is in feite onlosmakelijk verbonden met het idee van een spoorsysteem. Immers,
als treinen stilstaan rijden zij 100 % veilig maar is er geen sprake meer van transport of
vervoer.
› Efficiency: energiezuinig rijden en een optimale benutting van de infrastructuur dragen bij
aan een kosten verlagend effect op NS- en systeemniveau. Hoewel dit doel veel recenter
van oorsprong lijkt te zijn was al in het stoomtijdperk het kolengebruik een belangrijk
criterium, waarop ook premies voor de machinist waren gebaseerd.
› Comfort: een goed rij/remgedrag levert een positieve bijdrage aan de waardering van de
reizigers en voorkomt letsel bij reizigers (struikelen, vallen, stoten etc). Met name bij de
nadering van stations is de machinist zich bewust dat mensen naar de deuren lopen. Niet te
snel door wissels rijden en beheerst remmen is dan ook vanouds een doel van een
machinist.
Daarnaast kent de machinist een aantal taakdoelen die minder direct samenhangen met het
rijden van een trein:
› Service: omroepen en het bedienen van een reizigersinformatiesysteem zijn momenteel de
meest in het oog springende service-activiteiten en dragen bij aan de waardering van de
reizigers. Een veilige, betrouwbare en comfortabele reis zijn andere aspecten van de
serviceverlening, die door de machinist beïnvloed worden. Deze worden door
eerdergenoemde taakdoelen afgedekt.
› Organiserende taken: bijvoorbeeld het voorbereiden op de dienst. Dit zijn meer intern
gerichte taakdoelen.
Bovenstaande beschrijving van de taakdoelen van de machinist zal gebruikt worden om aan te
geven op welke taakdoelen wegbekendheid betrekking heeft. Omdat de functie van
wegbekendheid samenhangt met het daadwerkelijk rijden van een trein van A naar B, worden
de taakdoelen ‘Service’ en ‘Organiserende taken’ in het onderzoek op voorhand verder buiten
beschouwing gelaten.
In de volgende hoofdstukken analyseren we hoe verschillende bronnen het begrip
Wegbekendheid hanteren, waarbij we telkens kijken welke functie wegbekendheid heeft, en
op welke delen van het spoorsysteem (paragraaf 2.2) en op welke taakdoelen (paragraaf 2.3)
wegbekendheid betrekking heeft.
INTERGO pagina 10