Denken en dichten - Filosofie.info

DENKEN EN DICHTEN IN PLATO’S ION
Dat blijkt in andere dan de besproken passages. Plato’s Symposium biedt inzicht
in de bijzondere positie van de rapsode. Daarin onderricht Diotima Socrates over de
natuur van Eros. Deze is noch god noch sterveling, maar staat tussen beide in. Hij is dit
‘tussen’. Dit tussen noemt Diotima dai/mwn. In antwoord op Socrates’ vraag wat het
vermogen (du/namij) van een dai/mwn is, zegt Diotima:
(Ermhneu=on kai\ diaporqmeu=on qeoi=j ta\ par ) a)nqrw/pwn kai\
a)nqrw/poij ta\ para\ qew=n […], e)n me/s% de\ o)/n a)mfote/rwn sumplhroi=,
w/(ste to\ pa=n au)to au(t%= sundede/sqai. […] kai\ o( me\n peri\ ta\
toiau=ta sofo\j daimo/nioj a)nh/r, o( de\ a)/llo ti sofo\j w)\n h)\ peri\ te/xnaj
h)\ xeirourgi/aj tina\j b/a/nausoj. 64
“Hermeneutisch [te zijn] en dat wil zeggen over-brengend: datgene
wat van de kant van de mensen komt, naar de goden, en datgene
wat van de kant van de goden komt, naar de mensen. […] En door
zich in het midden te bevinden vult hij beide zijden aan, zodat het
geheel zelf met zichzelf verbonden is. […] Hij die in zulke zaken
thuis is, is een man van daimonische aard, terwijl hij die thuis is in
iets anders, hetzij technai hetzij ambachten, een gewone
handwerksman is.”
In diaporqmeu=on zit het woord po/roj, doorgang. Via de e(rmhneu/j kan het goddelijke
doorgang vinden naar het menselijke en vice versa, zonder dat deze vermengd raken
(ou) mei/gnutai, 203a1). Diotima zegt voorts: de dai/mwn bevindt zich in het midden,
zodat het geheel met zichzelf verbonden is. Hieraan ontlenen we het volgende: de
dai/mwn staat in dienst van een po/roj. Deze po/roj dient weer op een of andere manier
een geheel.
Deze passage werpt enig licht op de Ion. Wat betekenen Diotima’s opmerkingen
voor Ion: als e(rmhneu/j en dus als rapsode?
1) Ion is het lot beschoren in dienst te staan van een zekere po/roj. Zowel Ion als
Socrates gebruiken dikwijls de woorden a)pori/a en eu)pori/a ten aanzien van de
64 Symposium, 202e3-203a6.
31