You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
DENKEN EN DICHTEN IN PLATO’S ION<br />
Socrates weet niet wat. Het is de vraag of dit überhaupt e<strong>en</strong> kwestie die om uitsluitsel<br />
vraagt. Is hij beide? Hoe verhoud<strong>en</strong> Socrates’ zowel wilde als tamme natuur zich tot<br />
elkaar? In de Ion vind<strong>en</strong> we e<strong>en</strong> antwoord.<br />
5.3 Socrates’ karakterisering van de rapsodie<br />
Socrates doet ge<strong>en</strong> uitsprak<strong>en</strong> over de werkelijkheid, maar br<strong>en</strong>gt iets nieuws, iets<br />
onbek<strong>en</strong>ds over het voetlicht, iets dat tegelijkertijd tam <strong>en</strong> wild is. Wat is dit in de Ion?<br />
Zoals we zag<strong>en</strong> werpt Socrates e<strong>en</strong> te/xnh op t<strong>en</strong> aanzi<strong>en</strong> van de dichters, e<strong>en</strong> poihtikh/.<br />
Naar Socrates’ eig<strong>en</strong> zegg<strong>en</strong> is te/xnh op zichzelf e<strong>en</strong>voudig, voor iedere<strong>en</strong> inzichtelijk<br />
op het mom<strong>en</strong>t dat zij verwoord wordt. Maar dat gaat gelijk op met de uitbanning van<br />
iets anders: de rapsodie. Het wilde laat zich daarin zi<strong>en</strong>, dat de rapsode uiteindelijk<br />
onder de macht van de te/xnh verdwijnt. Socrates’ ontwerp van e<strong>en</strong> rapsodische<br />
techniek is van e<strong>en</strong> zodanige kracht dat de rapsode e<strong>en</strong> onbegrijpelijke figuur wordt,<br />
e<strong>en</strong> veelvormige Proteus, die nerg<strong>en</strong>s meer thuishoort. 82<br />
De Ion draait dus niet uit op e<strong>en</strong> vrijblijv<strong>en</strong>de scheiding van filosoof <strong>en</strong> rapsode,<br />
die vervolg<strong>en</strong>s indiffer<strong>en</strong>t naast elkaar kunn<strong>en</strong> voortbestaan. Socrates’ geweld doet<br />
Ions ‘bevlog<strong>en</strong>heid’ verschijn<strong>en</strong> als e<strong>en</strong> licht ding: kou=fon ga\r xrh=ma poihth/j e)stin kai\<br />
pthno\n […]. 83<br />
Ion is niet bij machte hem teg<strong>en</strong> te sprek<strong>en</strong> (a)ntile/gein). 84 Het <strong>en</strong>ige wat hij nog<br />
kan, is blijk gev<strong>en</strong> van zijn eig<strong>en</strong> positie. Het is nu e<strong>en</strong>maal zo dat Homerus hem doet<br />
zied<strong>en</strong> van <strong>en</strong>thousiasme, terwijl Hesiodus <strong>en</strong> de ander<strong>en</strong> hem do<strong>en</strong> inslap<strong>en</strong>.<br />
De dialoog bevindt zich hier op e<strong>en</strong> kruispunt. Socrates heeft de mogelijkheid<br />
van e<strong>en</strong> te/xnh geop<strong>en</strong>d t<strong>en</strong> aanzi<strong>en</strong> van de dichters. Dat maakt het voor Ion<br />
twijfelachtig wat het dan is dat bij hem speelt. De mogelijkheid van e<strong>en</strong> te/xnh roept de<br />
vraag op wat rapsodie zelf is, als zij ge<strong>en</strong> te/xnh is. Ion kan alle<strong>en</strong> met Homerus uit de<br />
voet<strong>en</strong>, andere dichters lat<strong>en</strong> hem onberoerd. Dan zegt hij: kai/toi o(/ra tou=to ti/ e)/stin,<br />
‘kijk jij nu e<strong>en</strong>s wat dat is’. 85<br />
82 Ion, 541e7.<br />
83 Ion, 534b3-4; in het vervolg van het citaat noemt Socrates de dichter ook i(eron, heilig. Dit is<br />
niet de plaats waar e<strong>en</strong> adequate duiding van dit woord gegev<strong>en</strong> kan word<strong>en</strong>.<br />
84 Ion, 533c4.<br />
85 Ion, 533c7-8.<br />
39
Change language