Axel POELS - Faro

Er bestaat zowel in de literatuur, als in het dagelijkse woordgebruik in de kunstwereld, een
Babylonische spraakverwarring als het op niet-authentieke kunst aankomt: copie,
reproductie, pastiche,… zoveel woorden, die allen een andere lading dekken, maar die
door elkaar gebruikt worden. Daar komt nog bij dat het begrip “authenticiteit” zelf,
moeilijk te definiëren is. Er zijn al liters inkt gevloeid over de vraag “wanneer is een werk
echt authentiek van de hand van de meester zelf?” Ontelbare kunsthistorici met
tegenstrijdige opinies hierover, hebben elkaar al naar het leven gestaan, wanneer dit
vraagstuk ter sprake komt.
2.2.1. Wanneer is een kunstwerk authentiek?
Sommige auteurs beweren dat er in feite geen verschil is tussen een authentiek kunstwerk
en een vervalsing, vermits zowel het authentieke werk, als de vervalsing het werk zijn van
een kunstenaar 11 en als dusdanig waardevol.
Wanneer we te maken hebben met echt getalenteerde vervalsers, kan het zijn dat de
namaak even goed (of misschien zelfs beter) wordt dan het origineel. Een goed voorbeeld
hiervan zijn de werken, gemaakt door de Nederlandse meestervervalser Geert Jan
JANSEN in de stijl van Karel APPEL, de bekende schilder uit de Cobraperiode. Vele
tientallen keren werd een werk dat door JANSEN gemaakt zou zijn, door APPEL herkend
als zijnde werk van zijn hand 12 .
Er is ook het nog meer veelzeggende voorbeeld van de vervalser Real LESSARD, die in
1958 een portret maakt van een jonge vrouw in de stijl van Kees VAN DONGEN. Hij
geeft dit werk vervolgens aan de bekende Franse oplichter en kunsthandelaar Fernand
LEGROS, die ermee naar Kees VAN DONGEN zelf trekt in het zuiden van Frankrijk.
VAN DONGEN herkent dit portret als één van de vele vrouwenportretten die hij zelf
geschilderd heeft en is zelfs zo vriendelijk om het niet gesigneerde werk voor LEGROS te
signeren 13 ."
11 THERIAULT, Mélissa, Faux tableaux, vrais problèmes : la question de la contrefaçon, in : Canadian Aethetics
Journal-Revue canadienne d’Esthétique, vol. 11, Eté/Summer 2005, p. 8
12 Cfr. Infra en JANSEN, Geert Jan, MAGENTA, Avonturen van een meestervervalser, Prometheus,
Amsterdam, 2001 ; SCHUTTEN, H., o.c., p. 61-76 ; POL, Evert-Jan, “Zelfs Appel herkende mijn werk als het
zijne”, in De Morgen, 19.12.2005, p. 17
13 Cfr. Infra en de site van Real LESSARD ; PEZECHKIAN, Johanna, L’affaire Legros et la question du faux.
Etude comparative – mémoire de fin d’études – ULB Faculté de philosophie et lettres ; PEYREFITTE, R.,
Tableaux de chasse-ou la vie extraordinaire de Fernand Legros, Albin Michel, Paris, 1976 ; LEGROS, F.,
Fausses histoires d’un faux marchand de tableaux, Albin Michel, Paris, 1979
12