Axel POELS - Faro

Het blijft dus een kwestie van gezond verstand gebruiken en de juiste combinatie te maken
van testen die met een minimum aan kosten, een maximum aan resultaat opleveren.
Infraroodreflectografie
Hierbij wordt een schilderij bestraald met gewone halogeenlampen, die naast zichtbaar licht,
ook veel infrarode straling produceren. De reflectie ervan wordt vervolgens opgevangen door
een voor infrarode stralen gevoelige camera. Het resultaat is een reflectogram.
Dit type van onderzoek wordt voornamelijk gebruikt om de “ondertekening” of de schets bij
schilderijen zichtbaar te maken. Het gaat hier om de tekening die door de artiest op de
ondergrond gemaakt is voor hij de verf aanbrengt 36 . Er wordt door de verflagen heen a.h.w.
“het handschrift” van de schilder zichtbaar.
De ondertekening wordt echter alleen zichtbaar wanneer deze is gemaakt met
koolstofhoudend materiaal zoals zwarte waterverf, zwart krijt, houtskool, potlood en bepaalde
soorten inkt 37 .
Röntgenfotografie 38
Röntgenstralen gaan door het hele werk heen en bieden een beeld van de densiteit van de
materialen. Zware metalen, zoals lood, zijn heel dicht van structuur, daarom gaan
röntgenstralen hier niet doorheen. Het pigment loodwit zal de stralen dan ook maar moeilijk
doorlaten en verschijnt op de radiografie als een witte kleur. Hetzelfde geldt voor spijkers,
nietjes,… Andere pigmenten (zoals oker, zwart, …) hebben geen of zeer weinig densiteit,
zodat ze op een radiografie niet of weinig te zien zijn.
Deze techniek kan inlichtingen verstrekken over de bewaringstoestand, over de drager, maar
ook over het maakproces. Ze kan dus gebruikt worden om anomalieën die wijzen op latere
ingrepen, te voorschijn te laten komen.
Multispectraal beeldanalyse
Er is nu een camera ontwikkeld, die het mogelijk maakt om een kunstvoorwerp te analyseren
met zowel zichtbaar licht (en een microscoop), als UV en IR. Die digitale camera is voorzien
van computersoftware, die toelaat de opnamen onmiddellijk op een monitor te zien en te
bewerken. Daardoor kunnen de resultaten, bekomen door het aanwenden van de verschillende
onderzoekstechnieken, snel aan elkaar gekoppeld worden 39 .
Deze techniek, die men multispectraal analyse noemt, wordt ondermeer toegepast bij het
onderzoek naar inkt en bepaalde chemische reacties, zoals “inktvraat” (dit is het
oxydatieproces van bepaalde soorten oude inkt –ijzergalinkt- dat sommige werken zwaar
aantast).
36
KRUIJSSEN, B., o.c., p. 59 en VEROUGSTRAETE H. e.a., o.c., p.43
37
KRUIJSSEN, B., ibid.
38
Zie KRUIJSSEN, B., o.c., p. 61-62 en VEROUGSTRAETE, H. e.a., ibid.
39
KRUIJSSEN, B., o.c., p. 63-64
30