Axel POELS - Faro

3.2. “The tricks of the trade” : enkele door vervalsers gebruikte trucs
Na deze opsomming van alle mogelijke wetenschappelijke en andere methodes, die gebruikt
kunnen worden om vervalsingen op te sporen, zouden we nog enkele trucs willen uiteenzetten
die soms door vervalsers aangewend worden. Wanneer men weet waarop men moet letten,
wordt het immers weer minder eenvoudig om gefopt te worden. Zoals steeds gaat het hier niet
om de ultieme encyclopedie van door vervalsers gebruikte methodes, maar om een overzicht
dat de leek toch al een eindje op weg moet helpen in het ontmaskeren van onorthodoxe
kunstgrepen. We hebben ons ook beperkt tot kunsttakken, zoals de beeldhouwkunst, die we
nog niet veel besproken hebben. Vandaar dat de schilderkunst hier niet behandeld wordt,
vermits ze al uitgebreid aan bod gekomen is in de vorige hoofdstukken (en voor een
interessant en heel gedetailleerd overzicht van de kunstgrepen die op schilderijen kunnen
uitgevoerd worden, zoals bijvoorbeeld het namaken van craquelures, verwijzen we naar het
boek van Roger MARIJNISSEN - Tableaux, authentiques, maquillés, faux, Elsevier, Brussel,
1985). Bovendien hebben we ons beperkt tot een aantal kunsttakken waarmee de beginnende
antiekhandelaar waarschijnlijk vlugger in aanraking zal komen dan andere. Zo bespreken we
bijvoorbeeld niet de vervalsing van postzegels of van verzamelingen van zeldzame vlinders.
3.2.1. Meubels 50
Er is in Azië een bloeiende industrie ontstaan van copieën van meubels uit de hoogdagen van
de Franse meubelkunst (17 de – 18 de eeuw). Het gaat hierbij meestal om meubels die duidelijk
te onderscheiden zijn als copie en die ook als dusdanig verkocht zullen worden in
decoratiewinkels. Toch moet men voorzichtig blijven, want occasioneel worden dergelijke
meubels aan de man gebracht als authentiek.
We mogen daarbij ook niet vergeten dat in Azië niet alleen copieën gemaakt worden van onze
westerse antieke meubels. In de Chinese provincie Guangdong worden aan de lopende band
“antieke” Chinese meubels geproduceerd. De copieën worden zo goed, dat het bijna
onmogelijk wordt om het verschil te zien tussen een echt antiek stuk en een gisteren in elkaar
gezette kast, indien men ze niet uit elkaar haalt (wat natuurlijk niet altijd evident is).
Het wordt al moeilijker wanneer we te maken hebben met copieën uit de 19 de eeuw van
meubels uit de 17 de en 18 de eeuw. Immers, met de opkomende industrialisatie en uit liefde
voor de voorbije historische periodes, is men massaal “meubles de style” gaan maken (dit
tegenover de “meubles d’époque”, die volledig stammen uit de periode, waarnaar de stijl van
het meubel verwijst). Het spreekt vanzelf dat deze meubels, gezien hun ouderdom, al een
zeker patina gekregen hebben en dus moeilijker te onderscheiden zijn van de authentieke
meubels dan de hedendaagse copieën.
Zetels en commodes worden het meest vervalst. Wanneer we een aankoop overwegen van een
door de handelaar als authentiek aangeprezen zetel of commode uit de 17 de of 18 de eeuw,
moeten we er dan ook altijd voor beducht zijn dat het om een copie kan gaan. Evengoed kan
het een halfvervalsing zijn. Het is immers niet ongewoon om uit verschillende meubels een
nieuw meubel samen te stellen of stukken authentieke oude meubels aan te passen met pas
gemaakte onderdelen. Eerste regel is dan ook: kijk goed naar de coherentie van de stijl met de
gebruikte houtsoort en onderwerp het meubel aan een minutieus onderzoek.
50 CHAVANNE, S. e.a., “Vrai ou faux? Toutes les ruses des faussaires » in : Arts Magazine, juli-augustus 2005,
p. 48-49 en 52-53 en de cursus gegeven door de heer Karel WAEGEMANS in het opleidingsinstituut SYNTRA
38