Waarheid en leugen - Prostitutie.nl

(de correspondentietheorie), waarin waarheid objectief wordt benaderd, als overeenkomend
met de feiten, met de empirie.
Heidegger gaat niet uit van het bestaan van iets oneindigs, absoluuts of goddelijks in de
verborgenheid, maar hij keert zich er ook niet helemaal voor af. Ergens houdt hij de
mogelijkheid open. 35 Duintjer erkent wel dat er iets transcendents bestaat: ‘Anders gezegd:
wanneer het menselijk zelf contact onderhoudt met de ingang van onze factische
waarheidsruimte, waar deze raakt aan de verborgenheid en wat die in petto heeft aan
mogelijke waarheid. In die ‘zone’, bij dat ‘convergentiepunt’ van verborgenheid en
onverborgenheid, kunnen die beide beseft en ervaren worden. Daar kan eindig
‘waarheidslicht’ opgevangen worden uit het verborgene, juist zonder behoefte om in die
verborgenheid op te gaan. Dus zó dat de aandacht zich ten volle kan richten op wat dan per
situatie aan de dag komt. De hier bedoelde uitdrukkelijke ‘transcendentie’ is en blijft een
mogelijkheid van mensen op aarde.’ 36 Transcendentie is het moment waarop iets zich uit de
verborgenheid onderscheidt en aan het licht komt, waarbij tegelijkertijd een besef voelbaar is
van het onbekende; de verborgenheid. Wanneer men zich in een waarheidsruimte bevindt, kan
men dus tegelijk het verborgene ervaren zonder zichzelf erin te verliezen, zonder erin op te
willen gaan. Dit zijn momenten waarop een mens zichzelf kan overstijgen, bijvoorbeeld door
middel van creativiteit. Duintjer ziet transcendentie als iets van de mensen en niet als een
hogere werkelijkheid die kan bestaan buiten de mens om. Een eventuele externe zin van het
menselijke waarheidsbesef blijft voor de mens verborgen, en men weet nooit wat er zich
morgen aan waarheid zal aandienen; de mens heeft er geen controle over als waarheid aan het
licht komt.
Eigen opvattingen over waarheid
Aan de hand van bovenstaande paragrafen zal ik proberen uitspraak te doen over hoe ik het
begrip waarheid interpreteer. Opvattingen die aanspraak doen op een absolute, objectieve
waarheid, zoals de correspondentietheorie, spreken me het minst aan, hoewel ik in de praktijk
toch regelmatig uitga van een door feiten verifieerbare waarheid. Ik vond het interessant en
bevrijdend om het nihilisme te verkennen, omdat het idee dat er geen waarheid bestaat de
klassieke opvatting relativeert. Theorieën die mij het meest aanspreken zien waarheid als iets
dat niet vast staat en weten dat het moeilijk te definiëren en te vangen is, maar die wel de
35
Duintjer, O., ‘Over het primaat van waarheid (als openbaarwordingsgebeuren)’.In: Onuitputtelijk is de
waarheid (2002), p. 79
36
Ibidem, p. 82
20