Download rapport - Biax Consult

BIAXiaal 447 21
3.3.1 Beekafzetting
De twee pollenmonsters uit de beekafzetting van boring 12 (BX3927 en BX3926) hebben
een grote verandering in het landschap geregistreerd. Beide monsters bevatten veel
stuifmeel van bomen, maar van het diepste monster in de beekafzetting (220 - 222 cm
onder maaiveld) naar het bovenliggende monster (213 - 217 cm onder maaiveld) heeft
een verschuiving plaatsgevonden van een dominantie van bomen van drogere gronden
naar een groter aandeel van bomen van nattere gronden. Eerst waren berk (Betula) en den
(Pinus) veelvuldig aanwezig op de arme, zandige gronden. Echter, met de toename van
humus en organische stoffen in het beekdal werd de afwatering bemoeilijkt en is het
gebied vernat (zie de paragraaf over de 14 C-analyse in 3.1). Mogelijk is het diepste
monster uit de beekafzetting zeer oud, Boreaal of ouder. De beekafzetting is langzaam
gevormd. Dit is ook af te leiden uit de extreem hoge pollenconcentratie van het bovenste
monster. De milieuomstandigheden van het beekdal werden langzaam voedselrijker en
geschikter voor de groei van els (Alnus). Deze boom komt veelal voor in moerasbos en
kan in beekdalen elzenbronbos of elzenbroekbos vormen. Waarschijnlijk is het pollen
afkomstig van zwarte els (Alnus glutinosa). Hiervan zijn namelijk de vruchten en zaden
gevonden in de zadenanalyse (zie 3.2.2).
Aanwijzingen voor menselijke activiteiten zijn vrijwel niet aanwezig in deze monsters.
Stuifmeel van cultuurgewassen is niet aanwezig en er is zeer weinig stuifmeel van
akkeronkruiden gevonden. Wel is alsem (Artemisia) gevonden. Deze plant komt echter
ook op natuurlijke open grond voor. Waarschijnlijk was er langs de beek ook natuurlijke
groei mogelijk. Ook is er waarschijnlijk stuifmeel van grote klaproos-type (Papaver
rhoeas-type) gevonden in het bovenste beekmonster. Naast grote klaproos, een akkerplant
die pas vanaf de Romeinse tijd in ons land voorkomt, komen er nog een aantal
papaversoorten in dit type voor. Van de in ons land voorkomende soorten zijn dat kleine
klaproos (Papaver dubium) en maanzaad (Papaver somniferum). Kleine klaproos is een
akkeronkruid en maanzaad is een cultuurgewas. Beide soorten zijn al vanaf het
Neolithicum in ons land aanwezig. Het pollen van het Papaver rhoeas-type kunnen we
dus zien als een aanwijzing voor akkerbouw in de omgeving van de vindplaats.
De aanwezigheid van blauwe knoop-type (Succisa-type) geeft aan dat er waarschijnlijk
blauwgrasland in de omgeving was. Een kensoort van open plekken op natte, zwak zure
grond in blauwgraslanden en moerassige heiden is vetblad (Pinguicula vulgaris). 26
Stuifmeel van vetblad is in het diepste monster uit de beekdalafzetting gevonden.
Langs de beek waren natte ruigten met spirea (Filipendula), kattenstaart (Lythrum), ruit
(Thalictrum) en echte valeriaan-type (Valeriana officinalis-type). Aan de oevers stonden
grote en blonde egelskop-type (Sparganium erectum-type), kleine lisdodde (Typha
angustifolia) en gele lis-type (Iris pseudacorus-type). Gele lis komt voor langs
waterkanten, in moerassen en in moerasbossen. Pollen van waterplanten is niet gevonden.
Naast een grote toename in stuifmeel van els is ook het aantal sporen van het
niervaren-type (Dryopteris-type) sterk toegenomen. Veel varensoorten binnen het
Dryopteris-type komen op de bulten in elzenbroekbos voor. Het gaat om de soorten brede
en smalle stekelvaren (D. dilatata en D. carthusiana). Ook moerasvaren (Thelypteris
palustris) komt voor in komgebieden met elzenbroekbos, met name in de Brabantse
beekdalen. 27
3.3.2 Veenlaag
De beginnende veenvorming in het bovenste monster uit de beekafzetting is doorgezet en
er is een pakket bosveen gevormd. Het monster uit de diepste veenlaag 4 (BX3925; 205 -
209 onder het maaiveld) heeft een datering van 4750 ± 40 BP. Dit komt overeen
26 Westhoff et al. 1973, 259.
27 Weeda et al. 1985, 94.