Download rapport - Biax Consult

BIAXiaal 447 25
3.3.3 Moerasbodem
Uit boring 12 zijn drie monsters afkomstig uit de moerasbodem. Het gaat om moeras 1
(BX3920; 95-100 cm), moeras 2 (BX3921; 110-115 cm) en moeras 3 (BX3922; 153-
155). Materiaal uit het bovenste moerassige monster is 14 C-gedateerd op 1640 tot 1670 na
Chr. Uit de zadenanalyse is gebleken dat in dit monster een paar opvallende soorten (bijv.
voorjaarszegge) aanwezig zijn die mogelijk te maken hebben met opgebracht materiaal
van elders. Mogelijk is dit monster afkomstig uit de diepste laag van het dijklichaam. Dat
geldt waarschijnlijk ook voor een gedeelte van het monster dijk 1 uit boring 13 (BX3910;
100-105 cm). Het monster moeras 3 uit boring 3 (140-145 cm) is de top van de
moerassige bodem en bevast waarschijnlijk geen opgebracht materiaal. De moerassige
bodem in boring 3 heeft een datering van 1490 tot 1640 na Chr. Het geeft waarschijnlijk
de periode net voor de aanleg van de dijk weer.
Moeras 3 uit boring 12 bevat net als het bovenste veenmonster uit boring 12 veel
pollen van berk en els. De monsters uit de moerasbodem van boring 12 bevatten allemaal
stuifmeel van gagel (Myrica gale). Ook koningsvaren is aanwezig. Dit zijn sterke
aanwijzingen dat ter plekke berkenbroekbos was. Daarnaast is gagel een indicator voor
het opwellen van kwelwater en wisselende waterstanden. Uit de oude naamgeving van de
beemden bij Broekhoven, namelijk die gagelvelden, blijkt ook dat in het gebied veel
gagel voorkwam (zie figuur 9). 37
In de bovenliggende moerassige monsters uit de top van boring 12, 3 en 13 is een
afname in stuifmeel van berk zichtbaar. Het moerasbos met berken op de geërodeerde
en/of ontgonnen veengrond neemt af. Daarnaast neemt ook het stuifmeel van hazelaar
(Corylus) en eik (Quercus) af. Het landschap werd meer open. Hier kunnen verschillende
oorzaken aan ten grondslag liggen. In de beekdalen kunnen de moerassige graslanden als
weidegrond gebruikt zijn. Op de hogere delen in het landschap vond akkerbouw plaats.
De eerste vermeldingen van gehuchten op de hogere gronden langs het beekdal komen uit
het midden van de 13 e eeuw. Mogelijk zijn nattere delen van het beekdal ontwaterd voor
akkerbouw. Daar zijn echter uit deze periode geen historische aanwijzingen voor
gevonden. Waarschijnlijk is wel geakkerd aan de randen van het beekdal. Volgens
historische bronnen is de verkaveling en de daarbij behorende beemdenstructuur aan de
oostkant van de dijk pas na het aanleggen van de dijk begonnen. 38 Aangezien het monster
uit de veenlaag een datering heeft van 1410 tot 1438 na Chr. is het voor de hand liggend
dat de moerasbodem na deze datum is gevormd. Echter, aan de hand van de soorten is het
goed mogelijk dat venige top uit boring 12 de basis van de moerasbodem is. De dijk is
waarschijnlijk rond 1500 na Chr. aangelegd. De moerasbodem is dus tussen ca. 1410
(mogelijk wat eerder) en 1500 na Chr. gevormd. Waarschijnlijk heeft er turfwinning
plaatsgevonden in de 14 e eeuw. Hierdoor is een verandering in de waterhuishouding
ontstaan waardoor er een meer minerale moerasbodem is gevormd. Een andere
aanwijzing voor turfwinning is het verkavelingspatroon rondom de Driehuizendijk (zie
figuur 9). Het is bekend dat de ontginning van de beemden aan de oostzijde van de dijk
vanaf de 16 e eeuw heeft plaats gevonden. Dit is af te leiden aan de sloten die dwars op de
dijk staan. Echter, aan de westzijde van de dijk heeft de verkaveling een ander
slotenpatroon. Hier lopen de sloten evenwijdig aan de dijk. De sloten staan juist dwars op
de rivier, wat wijst op een verkaveling voor de turfwinning. De Leij is waarschijnlijk in
de Middeleeuwen in gebruik genomen als turfvaart. Het is zeer goed mogelijk dat de beek
om deze reden is rechtgetrokken (of geleid). Het riviertje dankt hier zelfs haar naam aan.
Daarnaast is uit de vroegere naamgeving van het gebied wat nu het Leijpark is.Een deel
wat nu Koningshoeven heet, werd die Brandt of die Branden genoemd. Deze naam wordt
vaak gegeven aan gebieden waar turf wordt gewonnen. 39
37 Trommelen & Trommelen 1994, 87.
38 Janssens 2008.
39 Trommelen & Trommelen 1994, 89.