Download rapport - Biax Consult

BIAXiaal 447 30
gehele veenpakket weg te slaan. Het steken van turf is daarom de meest aannemelijke
verklaring voor het verdwijnen van het veen.
4.1.3 Wat is de precieze ontstaanswijze van de zogenaamde moerasbodem? Zijn dit
inderdaad natuurlijke afzettingen?
Waarschijnlijk lag een combinatie van factoren, menselijk handelen en een verandering in
het weerpatroon, ten grondslag aan de vorming van de moerasbodem. Door de
maaiveldverlaging als gevolg van het weghalen van veen konden deze delen van het
beekdal makkelijker overstroomd worden door de beek. Het rechttrekken van de beek zal
ongetwijfeld een invloed gehad hebben op de stroomsnelheid en het watervoerend
vermogen van de beek. Tevens kan er een toename van de toevoer van water geweest
zijn, veroorzaakt door het kappen van bos op de hogere gronden en/of door een toename
van regenval. Door de verandering in waterregime van de beek zijn bepaalde delen van
het beekdal (vaker) onder water komen te staan. Bij deze overstromingen werd sediment
afgezet wat leidde tot de vorming van de minerale moerasbodem.
Er zijn geen aanwijzingen gevonden dat de moerasbodem geen natuurlijke afzetting
was. Dat wil zeggen dat het minerale materiaal op natuurlijke wijze in het beekdal is
terecht gekomen. De verandering in afzetting is waarschijnlijk wel door menselijk
handelen veroorzaakt.
4.2 IS DE DIJK AANGELEGD IN EEN MOERASGEBIED OF IN EEN RELATIEF DROOG DAL?
4.2.1 Hoe is de beekovergang aangelegd in de Middeleeuwen? Is er sprake van een
premiddeleeuwse beekovergang?
De datering van de top van het veen wijst op een ouderdom van de moerasbodem vanaf
1410 tot 1438 na Chr. In boring 13 heeft de moerasbodem een datering van 1320 tot 1350
na Chr. of 1390 tot 1420 na Chr. De top van de moerasbodem uit boring 3 is gedateerd op
1490 tot 1640 na Chr. De precieze datering van het aanleggen van de dijk is niet bekend,
maar er wordt aangenomen dat dit rond 1500 na Chr. is gebeurd. Wel is bekend dat de
naam van de dijk tussen 1530 en 1550 na Chr. veranderd is van Theeus Matheusdijck
naar Reijnendijck. Tevens is een geschil uit 1539 na Chr. tussen de eigenaren van de dijk
vastgelegd. De dijk is dus vrijwel zeker voor 1539 na Chr. aangelegd. 50 De beschikbare
14
C dateringen bevestigen deze mogelijke aanleg van de dijk. Dit is waarschijnlijk tussen
1490 en 1539 na Chr. gebeurd.
In de boringen is een hiaat aanwezig tussen de top van het veenpakket en de
moerasbodem. Hier wordt een tijdsprong gemaakt van ca. 2500 voor Chr. tot 1400 na
Chr. Het is hierdoor niet mogelijk om een uitspraak te doen over de aanwezigheid van
een premiddeleeuwse beekovergang of voorde. Er zijn geen aanwijzingen gevonden voor
de aanwezigheid van een doorwaadbare plaats in de beek gedurende het Neolithicum.
4.2.2 Onder welke omstandigheden is de dijk aangelegd op de zogenaamde
moerasbodem?
In het beekdal was een natte, moerassige bodem aanwezig toen de dijk werd aangelegd.
Het steken van veen heeft waarschijnlijk de vernatting in het gebied veroorzaakt. De
vegetatie bestond voornamelijk uit elzen- en berkenbroekbos. Tevens was er
beekdalgrasland en blauwgrasland aanwezig waar mogelijk vee werd geweid of wat als
hooiland werd gebruikt.
Het beekdal werd waarschijnlijk regelmatig overstroomd door de beek waarbij grote
delen onder water kwamen te staan.
50 Trommelen & Trommelen 1994, 89.