Handleiding PC-Navigo 2010 - Watersportalmanak

eschikbare diepte géén vaarbeperkingen heeft, dus geen risiko van aan de grond lopen, geen risiko van zuiging en dergelijke;
standaard in PC-Navigo ENC ingesteld op diepgang +1,00 meter), voorts de begrenzing van de scheepsdiepgang vermeerderd met
een in te stellen marge (die kritischer genomen kan worden dan de veilige diepte, maar nog wel voldoende is om er zonder schade
overheen te varen; standaard in PC-Navigo ENC ingesteld op diepgang +0,10 meter ), voorts de "ondiep water" grens (ofwel de
grens van het gebied, waar te weinig water staat voor het betreffende schip) en tenslotte mogelijke droogvallingen. Door de
werkelijke diepgang in deze berekeningen te betrekken, kunnen de aangegeven dieptegebieden precies juist worden afgebeeld: hoe
lichter de kleur, des te veiliger zal het water zijn. Wit is veilig, het donkerste blauw is te ondiep, en groen is droogvallend. In het
submenu kan men desgewenst eigen marge-waarden invullen voor ondiep, veilig en diep vaarwater.
• PC-Navigo-ENC schakelt bij een instelbare schaal over van de OVERZICHTSKAART naar de ENC-DETAILKAARTEN. De precieze
schaal waarbij die overschakeling gebeurt kan worden gevariëerd van 1:50.000 tot 1:200.000. Hoe groter het getal, des te langer
blijven bij het uitzoomen de ENC's zichtbaar. Dit legt overigens wel een behoorlijk beslag op de grafische kaart en het geheugen van
de computer.
• Het lettertype, waarmee in de ENC's teksten en waarden worden weergegeven, kan op verschillende groottes worden ingesteld:
normaal is 10 pixels.
ENC's en S-57 bestanden
Soorten electronische waterkaarten
Electronische of digitale waterkaarten zijn er in vele soorten en maten, variërend van RASTERKAARTEN, eenvoudige bitmaps van
kaartmateriaal, dat oorspronkelijk op papier werd afgedrukt, tot VECTORKAARTEN, zoals de internationale standaard voor digitale zee-kaarten,
ECDIS (hetgeen staat voor Electronic Chart Display and Information System ofwel Electronisch Kaartweergave en Informatiesysteem), die de
International Maritime Organisation (IMO) heeft voorgeschreven in voorschift S-57. Naar dit voorschrift is het standaard-bestandsformaat
simpelweg vernoemd, daarom spreekt men dus van S-57-kaarten. Die S-57 of ECDIS-kaarten zijn in feite enorme gegevensbestanden, waarin
allerlei details over vaarwegdelen afzonderlijk en zéér nauwkeurig zijn vastgelegd.
Met RASTERKAARTEN kan de computer in feite niet veel méér doen dan ze afbeelden; het beeldscherm vervangt dan de papieren kaart, maar
de navigator moet nog wel steeds alle informatie zelf interpreteren en verwerken. VECTORKAARTEN bevatten daarentegen zo veel meer
gegevens, dat ze een deel van de "duiding" van de kaartbeelden kunnen overnemen. Zo kunnen dieptegebieden worden gekoppeld aan de
positie en de koers van het schip, zodat een waarschuwing kan worden gegeven als het schip dreigt in ondiep vaarwater te komen.
Van de ECDIS kaarten uit de zeevaart is een binnenwater-variant ontwikkeld, Inland ECDIS, die door de EU, de Centrale Rijnvaartcommissie
en de Centrale Donaucommmissie is uitgeroepen tot standaard voor digitale binnenwaterkaarten. Ook Inland-ECDIS kaarten worden in het S-
57 formaat opgeslagen. Inland ECDIS is met de maritieme variant volledig compatibel.
Celgrootte en bestandsgrootte
S-57 kaarten worden geproduceerd - doorgaans door de verantwoordelijke vaarwegbeheerder - in kaart-cellen, die een beperkt gebied
bestrijken: door de enorme hoeveelheid gegevens in een S-57 cel is zo'n gebied meestal niet groter dan enkele vierkante kilometers, omdat
dan de bestandsomvang al vaak bijna de maximale waarde (5Mb) heeft. Zo is de Rijkswaterstaat-kaartcoverage van Nederland meer dan 150
cellen groot. De hoofdvaarwateren van Duitsland tellen ruim 200 cellen, de Oostenrijkse Donau 70 cellen. In heel Europa zijn meer als 1000
cellen van de binnenwateren beschikbaar, naast de vele duizenden die op de open zee beschikbaar zijn.
Het heeft vaak niet veel nut al die cellen tegelijkertijd op de computer te installeren: alléén wie veelvuldig over langere afstanden vaart, zal aan
een zo groot bereik behoefte hebben. Voor wie in een beperkt gebied opereert, zal het volstaan de lokale ENC's te downloaden en installeren.
Bestandsvorm
S-57 kaartcelbestanden hebben het formaat (bij wijze van voorbeeld) "1R5MA001.000", waarbij de eerste twee tekens de producentencode
vormen (1R = Rijkswaterstaat, 1X = NoorderSoft), het derde teken de "usage" (de mate van detail waarvoor de kaart bedoeld is) en de
volgende 5 tekens vormen de code voor de betreffende vaarweg (vaak: twee of drie voor de naam-afkorting, zoals MA001, de Maas, kaart 1).
De bestanden eindigen steeds op ".000" en worden dan ook vaak door de kenners als "nul-nul-nul-bestanden" aangeduid.
Viewers die "open" S-57 bestanden kunnen weergeven, werken meestal rechtstreeks met deze .000 bestanden. Zo ook PC-Navigo. In de
viewer worden de .000 bestanden omgezet (vertaald) naar het bestandssysteem waarmee de viewer werkt. Bij die omzetting worden alle
elementen uit de gegevensbestanden omgezet naar zichtbare tekens, codes en waarden. Zo wordt de S-57-code voor een rode boei met
topteken en lichtfreqentie vertaald naar het tekeningetje van zo'n boei, compleet met topteken, knipperend lampje en/of toelichtende tekst, en
wordt een dieptegebied getoond als een vaarwegdeel met een bepaalde kleur. De software voor deze omzetting is in de viewer geïntegreerd.
Er zijn ook S-57-viewers die géén "open" S-57 bestanden kunnen tonen, maar alléén "beschermde" S-57 bestanden. Een voorbeeld is het
bestandsformaat 7CB, dat in feite een versleuteld .000 bestand is.
Andere bestandsformaten (zoals ARCs en DWK) zijn géén vectorbestanden. Ze zijn niet zonder meer in een S-57 viewer bruikbaar.
Update-bestanden
.000 bestanden kunnen op een doelmatiger wijze worden geupdate dan door het hele bestand te moeten vernieuwen: in Inland ECDIS is
voorzien in een update-systeem, waarmee kleine stukjes van een S-57 cel kunnen worden overschreven met nieuwe informatie. Dit update-