ve l\atholieke * Journalist

m MA J~l 19
4e Jaari
OVEMBER 1949
ve l\atholieke
* Journalist
INZENDINGEN AAN HET SECRETARIAAT!
KONINGSSTRAAT22B.TEL.6S29
HILVERSUM
REDACTIE]
J. W. L. VAN MASTR1GT
A. L. G. M. VAN OORSCHOT
S. H. A. M. ZOETMULDER
Jaargang - Maandblad 4
ORGAAN VAN DE KATHOLIEKE
NEDERLANDSE JOURNALISTENKRING
HET KATHOLIEKE BOEK
EN ZIJN AANBEVELINGEN IN DE PERS
OIJ gelegenheid van het zilveren
" bestaansfeest van de Vereniging
van Katholieke Boekhandelaren en
Uitgevers hebben zowel de voorzitter
Paul Brand, als de Deken van Amsterdam
en in meer intieme kring
(aan tafel) Anton van Duinkerken
gesproken over het katholieke boek
en zijn aanbeveling in de Pers.
Wanneer wij de belangstelling bij
de katholieken voor het katholieke
boek vergelijken met die van 25 jaar
terug, dan is ontegenzeggelijk deze
belangstelling aanmerkelijk verbeterd.
Maar vergeet niet, heeft de heer
Brand gezegd, dat deze belangstelling
toen ook, behoudens bij enkelingen,
buitengewoon gering was. De
katholieke uitgevers durven nu uitgaven
te brengen, die vóór 25 jaar
geen kans van slagen zouden hebben
gehad. Het katholieke boek mist
heden ten dage nochtans de goodwill,
welke de katholieke dagbladpers, de
K.R.O., de katholieke film (deze 'lijst
is met nog een groot aantal uitingen
van katholiek leven te vermeerderen)
wel bezitten.
HEBT U ooit vanaf de kansel een
goed woord gehoord ter aanbeveling
van het lezen van een goed
katholiek boek? vroeg Paul Brand.
>,Waarom van die plaats niet eens
gewezen op de heiligenlevens van
onze moderne hagiografen, die tevens
meesterstukjes zijn van literatuur."
„Wat een groot aantal voorname
boeken op mystiek en geestelijk gebied,
zijn in die 25 jaar verschenen.
Wat een propaganda voor het goede
boek zou het zijn, en dus voor het
binnendragen van de katholieke gedachte,
van de census catholicus in
de katholieke gezinnen, wanneer
vanaf de preekstoel nu eens een keer
n
iet tegen het lezen van slechte boeken
werd gefulmineerdj maar opgedekt
tot het lezen van een bijzonder
mooi geestelijk werk, door daarvan
een korte beschrijving te geven en
een enkel mooi gedeelte daaruit voor
te lezen of bij het behandelen van
één of ander onderwerp eens te wijzen
op een boek, dat dezelfde stof
op meesterlijke wijze behandelt. Wat
esn nuttig effect zou dat niet kunnen
hebben."
Het geschreven woord, zoals wij
weten, heeft meer een blijvend effect
dan het gesproken woord.
E* EJNT krachtig middel om de katho-
*-* lieken tot meer lezen van goede
boeken te brengen, is een behoorlijke
bespreking van de katholieke uitgaven
door Pers en Radio. Het bestuur
van St. Jan heeft zich meermalen tot
de redacties van diverse bladen gewend,
met vriendelijk verzoek, daaraan
meer aandacht te wijden.
,,Laat ik het maar eens eerlijk
mogen zeggen," aldus de heer Brand,
,,het is hoge uitzondering wanneer
een katholiek boek in de niet-katholieke
Pers en door de niet-katholieke
Radio besproken wordt en hoe is de
houding in het algemeen van de
katholieke Pers, van de K.R.O. en
van IDIL? Op dit punt neemt men
daar zulk een ruim standpunt in, dat
het katholieke boek in de verdrukking
komt. Het schijnt wel, of voor
het katholieke boek bijna geen plaatsruimte
overblijft."
Ter feestvergadering is de vraag
gesteld, of het geen aanbeveling zou
verdienen om op het goede, belangrijke
katholieke boek meer de aandacht
van de lezers en toehoorders
te vestigen, door een uitvoerige, goea
gedocumenteerde bespreking, dan
kolommen aan een boek te offeren,
dat volgens de criticus voor katholieken
ongeschikt is.
De ondervinding immers heeft geleerd,
zo zei men, dat een ongunstige
beoordeling, wat betreft de ethische
zijde van het boek, ook dikwijls dooide
wijze waarop de bespreking geschiedt,
de beste reclame voor het
boek is.
Natuurlijk heeft de heer Brand niet
bedoeld te zeggen, dat nimmer een
niet-katholieke uitgave, welke voor
katholieken ongeschikt is, zal worden
besproken en dat uitsluitend
katholieke boeken onder de aandacht
van de katholieke lezers worden gebracht.
Hij wilde er uitsluitend op
wijzen, dat terwijl en juist omdat de
niet-katholieke Pers en Radio van
het katholieke boek vrijwel geen
notitie neemt, het goede katholieke
boek recht heeft op de volle belangstelling
van de katholieke Pers en
Radio. Immers, aldus de conclusie:
katholieke Pers en Radio hebben ten
slotte dezelfde taak als de katholieke
uitgeverij en boekhandel: de verspreiding
van de katholieke gedachle
en katholieke cultuur door woord en
geschrift.
AAR aanleiding van de kwestie,
N zoals Paul Brand die opwierp,
heeft Anton van Duinkerken in een
Tijd-artikel onder het opschrift „Beginselkwestie
of reclame" van antwoord
gediend. Hij deed het op eèn
wijze, die onzerzijds geen aanvulling
of verbetering behoeft.
Men heeft het laten voorkomen : —
schrijft Van Duinkerken — nadat hij
een knappe polemische verhandeling
heeft gegeven, alsof een soort algemene
zedelijke controle op alle verschenen
en te verschijnen boeken
hoognodig zou zijn, omdat de krant
in dit opzicht haar taak zo schromelijk
verwaarloost, waarbij dan met
Alles voor het Kantoor
Lorjé's Goedkoopste
Kantoorboekhandel
Hartenstraat 10, telefoon 44500,
Utrecihtsestraiat 30, telefoon, 441589,
Amsterdam.
Grote Houtstraat 101, Haarlem.
1

eigenaardige welwillendheid werd
toegegeven dat de krant die zwaar
verantwoordelijke zedelijke taak om
tal van redenen toch niet zou kunnen
volbrengen.
Van uitgeverszijde is door Paul
Brand ter vergadering van Sint Jan
al op het grote gevaar van I.D.I.L.
gewezen, voordat het van de zijde
der schrijvers beklemtoond werd. Afgezien
van dit gevaar echter (een
der grootste gevaren, waardoor het
katholieke bevolkingsdeel wordt bedreigd,
is de drang, om door middci
van organisatie tot algemeen gelden
de verbodsbepalingen te komen)
moet men blijven inzien, dat de krant
geen orgaan ter opstelling van geestelijke
verkeersregels is, maar een
orgaan ter verspreiding en beoordeling
van nieuwsberichten.
ET verschijnen van een belang­
H wekkend boek is nieuws, evenals
het uitbreken van een brand, het
aftreden van een minister of de uitslag
van een wedstrijd. Zulk nieuws
te toetsen op zijn waarde, dient te
geschieden uit een cultureel normbesef,
dat zich uiteraard zedelijk
moet' kunnen verantwoorden.
Cultureel normbesef is echter niet
hetzelfde als de uitstekende toepassing
van voorzichtigheidsmaatregelen
of hetgeen hier soms zeer ten
onrechte op lijkt. Het vraagt bij gerechtvaardigde
voorzichtigheid ook
noodzakelijke vrijmoedigheid.
Men kan zijn gedragingen mee
geheel laten voorschrijven door angst
voor werkelijke of denkbeeldige gevaren
Men moet zich minstens evenzeer
laten leiden door verworven
inzicht redelijke verwachting en
gegronde hoop. Cultureel normbesef
af te scheiden van alle historische
kennis zou even onmogelijk zijn als
het te vereenzelvigen met behoudzucht
jegens elk vooroordeel.
Het is niet waarschijnlijk, dat in
de eerstkomende kwarteeuw de woordencombinatie
,,goed katholiek" toegepast
op mens of boek geheel anders
van betekenis zal worden dan
ze was in de vijf en twintig jaren,
op de feestvergadering van Sint Jan
herdacht. Toch zijn er tekenen, dat
een lichte semantische wijziging aan
deze uitdrukking blijft voorbehouden.
NS katholieke publiek — aldus
O Van Duinkerken — hecht gelukkig
een grote gemoedswaarde aan
het antwoord op de vraag, of mens
of boek „goed katholiek" zijn, maar
wat het hier precies mee bedoelt,
weet het zelf niet altijd onder passende
woorden te brengen. De toetsing
vertrouwt het blijkbaar toe aan
bevoegden, maar de bevoegden voor
de kansel en de bevoegden voor de
tribune hebben wederzijds te waken,
dat hun opvatting over de begripsinhoud
van de woorden „goed katholiek"
niet verder uiteenloopt dan hun
verschillende functies gedogen.
De fluctuaties der betekenis te
laten bepalen door een naamloze
groep van „geschikte onbekwamen",
is niet raadzaam. Haar dictatoriaal
te beheersen is goddank niet lang
2
Bij groot dagblad in het Zuiden des lands is plaats voor een katholiek
JOURNALIST
met ervaring 1 en degelijke vooropleidïinig.
Van sollicitanten wordt verwacht, dat zij prima verölaggeverstalienten
hebben, eigen initiatief ontplooien, in het redectieigeheel een
stuwend element mede zijn en de mentaliteit van de Zuidelijke bevolking,
vooral ook die ten pliattélande, volledig aanvoelen.
Brieven met uitvoerige inlciittagen onder Z. K. 3353, Adv. Bur.
De la Mar, Amsterdam.
^. J
Hearst is geen Pauselijk Graaf
Een dementi, dat niet
kon uitblijven
E vermelding van onderscheidin­
D gen geeft ons menigmaal een
klein schokje, zij het ook niet zo
hevig als waarover collega Elias na
de jongste lintjesregen in Elsevier
zulk een geestige boutade heeft geschreven.
Het gebeurt namelijk wel
eens, dat onze eerste reactie daarop
— en ik bezweer u, dat „jeuk in het
knoopsgat" er vreemd aan is — zich
formuleert in: „Wat? Die vent!"
Laten wij er aan toevoegen, dat ons
dit niet alleen bij het lezen van
koninklijke — en van buitenlandse!
— decoraties ontsnapt, maar evenzeer
als we eens de pauselijke
knoopsgatvullinkjes nagaan, die we
in de loop der jaren hebben moeten
opnemen.
We hebben iets nog ergers gezegd,
toen we onder „Wist u dat"... in „De
Journalist" moesten lezen, dat de befaamde
William Randolph Hearst
niets minder dan pauselijk graaf zou
geworden zijn. Deze titel is in onze
contreien zeldzaam; een enkele warenhuiseigenaar
voert ze en vroeger
in West-Brabant een bankier, alles
vanwege hun verdiensten voor de
Kerk. Voorts waren diverse leden
van ons Hoogwaardig Episcopaat
pauselijk graaf. Opgemerkt zij, dat
onze wet deze titel niet erkent, al
belet ze niemand een kroon met negen
parels boven zijn naamcijfer op
zijn autoportier te schilderen. Maar
dat nu Citizen Kane ook al in de
pauselijk adel moest worden ingelijfd
het was ons, 's mans verleden
kennende (net als dat van zo-
•vele andere geridderden) al te bar.
Aan de titel krantenkoning had deze
beheerder van de Yellow Press toch
wel genoeg, dacht ons.
mogelijk. Haar door voorzichtige,
maar toch niet kruidenierlijke weging
en overweging met aandacht
beurtelings te volgen en te leiden, is
een voorwaarde der verantwoordelijkheid.
Dit betekent: een voorwaarde der
vrijheid.
">>
AT is er intussen gebeurd? Zo
W goed als hier te lande bepaalde
grote gebaren aan de gemeenschap
beloond worden — voor het schenken
van een museum of van een mooi
dorpsraadhuis krijgt u de Nederlandse
Leeuw in uw knoopsgat gesprongen
— zo is dat bij kerkelijke
onderscheidingen ook.
De bisschop van Monterey-Fresno
in Californië blijkt niet de gewetenloze
speler met wereldbelangen, niet
de promotor van de Spaans-Amerikaanse
oorlog (The Brass Cheque)
doch de bevorderaar van de restauratie
van oude missiekerken in zijn
gebied voor een decoratie vanwege
de Heilige Stoel te hebben voorgedragen.
U kunt dit lezen in een telegram
van Ass. Press in de New York
Herald Tribune van 12 October IX
De vertegenwoordiger van de bisschop,
rev. George Yahn, heeft verklaard,
dat voor Hearst de orde van
St. Sylvester was aangevraagd en
dat op 10 November in de St. Janskathedraal
van Fresno dit ereteken
zou worden uitgereikt.
Toen we dit lazen, hebben we geconcludeerd,
dat het in ons land toch
maar simpeltjes toegaat, waar de
orde van St. Gregorius de Grote (Si-
Sylvester staat een streepje lager
genoteerd) gemeenlijk met een
speechje van de deken op de pas t0 ^
rie of ten huize van de feesteli«o
wordt opgespeld. De in Rome verschijnende
Daily American wist zeli"
bijzonderheden te melden.
Toen was het blijkbaar genoe-,-
Er kwam een officiële, mede doo
Radio Vaticana verspreide mededeling
van de pauselijke staatssecret**
rie, die een volledig dementi bevat- •
Volgens Vaticaanse kringen — a a '
gehaald door Associated Press — l
de voordracht van rngr. Willing
afgewezen. Het enige, waarmee W 1
liam Randolph Hearst nu is g el "?f g
gemaakt, is het dusgenaamde K-ru
van Lateranen, een decoratie, die
kanunniken van St. Jan van L.a L
ranen kunnen verlenen. K
Voor de hier en elders de za

Katholiek Perscongres
op 16-18 Februari te Rome
PHN internationale Katholieke
persbijeenkomst te Luzern heef;
de laatste voorbereidingen getroffen
voor'het grote pers-congres, dat op
16, 17 en 18 Februari 1950 te Rome
zal worden gehouden. Dit pers-congres,
dat een der belangrijkste gebeurtenissen
van het Heilig Jaar
belooft te worden, zal als algemeen
thema hebben: „De Katholieke pers
in dienst van de waarheid, de gerechtigheid
en de vrede", dat door
tal van vooraanstaande sprekers zal
worden behandeld in de algemene
secties, terwijl de bijzondere secties
de arbeid van de Permanente Commissie
en van het Bureau zullen behandelen.
^
Aan het congres kunnen deelnemen
als daadwerkelijke leden (dus met
recht van spreken en stemmen) alle
katholieke journalisten, terwijl de
katholieke publicisten in elk geval
aan de besprekingen mogen deelnemen.
De Heilige Vader heeft zich persoonlijk
met de voorbereidingen van
dit Perscongres bezig gehouden, omdat
Hij deze grandioze samenkomst
te Rome van katholieke journalisten
uit alle delen van de wereld als eeii
der belangrijkste feiten van het
komende Heilig Jaar beschouwt.
Voor inlichtingen en mededelingen
kunnen katholieke journalisten zich
wenden tot het Algemeen Congressecretariaat,
of tot ons eigen secretariaat
KNJK, dat zakelijke mededelingen
uit Rome zal ontvangen. .
De Gelderlander 75 jaar
dagblad
Zaterdag 1 October vierde De Gelderlander
als dagblad zijn 75-jarig
jubilé.
Zoals wij in het begin van dit jaar,
toen De Gelderlander zijn eeuwfeest
vierde, hebben beschreven, dateert de
stichting van dat blad al van vroeger
datum, van 1848. Maar het boorüngske,
dat Simon Petrus Langendam
toen ter wereld bracht, was
een weekblaadje, een onaanzienlijk
dingske met een paar honderd abonne's
en anderhalve advertentie. Dit
Weekblaadje groeide geleidelijk uit,
gang na enkele jaren tweemaal per
Week verschijnen, totdat op 1 October
1874, de toenmalige eigenaar Simon !
Petrus Langendam de gewichtige
stap dorst wagen en in zijn drukker
ij.tje De Gelderlander als dagblad
ging uitgeven. Het was een curieus
klein blaadje, bestaande uit vier
Pagina's; de bladspiegel der pagina's
Was 34 cm hoog en 23 cm breed.
Op elke pagina stonden maar drie
kolommetjes.
LEKEN IN DE KERK
E eeuwige Herder en Bestuur­
D der onzer zielen heeft, met de
bedoeling om het heilbrengend werk
der verlossing te bestendigen, de
Heilige Kerk willen stichten, waarin,
als in het huis van den levenden God,
alle gelovigen door de band van één
geloof en één liefde zouden worden
samengehouden."
Aldus luidt de plechtige uitspraak
van het hoogste kerkelijk leergezag,
de Bisschoppen van heel de wereld
samen met de Opperherder, de Bisschop
van Rome.
Als we dit lezen en gelovend aanvaarden
staan we midden in het
Mysterie der Kerk, waarin de Menswording
van Gods Zoon zich voortzet.
Het heilbrengend werk der verlossing
bestendigen, dat is in diepste
werkelijkheid het wezen der Kerk en
het eigenlijke doel, dat Jezus Christus
haar stichter, beoogde.
Hoe heilzaam de inwerking en de
invloed der Kerk ook moge geweest
zijn en nu nog zijn op wetenschappelijk,
cultureel en maatschappelijk gebied,
toch is dit alles Volkomen ondergeschikt
aan dit éne ontzagwekkende:
de Kerk is de voortzetster
van Christus' verlossingswerk. Door
haar moeten de kostbare vruchten
van het levensoffer des Heren, toen
door de dood van de Godmens het
Leven overwon, aan alle mensen
worden meegedeeld.
IT is de verheven taak der Kerk.
D Dus van allen, die in de Kerk,
Gods huis, door de band van één geloof
en één liefde worden samengehouden.
Maar is dit medewerken
aan het verlossingswerk niet juist de
eigen functie van die uitverkoren
leden der Kerk, die gezonden zijn om
„te dopen, te prediken en te onderrichten"?
Worden niet juist daarom
enkelen ;,uitgenomen uit het volk en
ten bate'der mensen aangesteld voor
hun betrekkingen tot God?" (Hebr.
5, 1). Zij worden gewijd om als priester
in de kracht van de Heilige Geest
het eucharistisch offer te vieren en
in de naam van God zonder te vergeven,
om middelaar te zijn tussen
God en de mensen. Zijn zij dan niet
de weg, waarlangs de mensen kunnen
gaan tot God en waarlangs God
wil afdalen onder de mensen?
Inderdaad, de wijdingsmacht en de
leermacht werd door Christus geschonken
aan de twaalf mannen, die
Hij uitkoos en aan de Bisschoppen
en priesters, die dit heilbrengend
werk zouden voortzetten.
OCH in de Kerk zijn vele en ver­
D scheiden ledematen: ,,er is verscheidenheid
van genadegaven, maar
er is slechts één Geest en verscheidenheid
van bediening, maar slechts
één Heer en verscheidenheid van
werkingen, maar slechts één God,
die allen in allen werkt (1 Cor. 12,
46). Deze éne Heer riep allen, priesters
en leken, tot zijn Kerk en wanneer
geheel de Kerk, zoals het Con­
cilie leert, het werk der verlossing
moet voortzetten en duurzaam maken,
dan hebben ook de leken, op
hun eigen wijze, deel aan deze taak.
De verlossingsmacht van Christus
leeft ook voort in de ledematen der
Kerk, die wel niet door het karakter
der priesterwijding, maar toch wel
door dat van het Doopsel en Vormsel
getekend zijn. Een heerlijke macht,
waaruit een dure plicht volgt.
„Wij verlangen, dat allen, die de
Kerk als hun Moeder beschouwen,
ernstig overdenken, dat he* de plicht
\£ niet slechts van de priesters en
van hen, die zich in het religieuze
leven aan God hebben gewijd, maar
ook van de overige leden van het
Mystieke Lichaam van Jezus Christus,
ingespannen en naarstig, overeenkomstig
ieders rang, mede te
werken aan de opbouw en uitbreiding
van dit Lichaam". Aldus spreekt
Paus Pius XII in zijn Encycliek over
het Mystieke Lichaam.
ET is een verheugend verschijn­
H sel, dat in de naoorlogse jaren de
leken meer dan vroeger doordrongen
zijn van deze uitverkiezing en ook
van deze verplichting. In dit opzicht
mogen we de katholieke journalist
zeker bevoorrecht noemen. Want
naast persoonlijk geestelijk leven en
andere activiteit biedt juist zijn eigen
taak, publiciteit in katholieke geest,
een unieke gelegenheid tot medewerking
aan de opbouw van het Rijk
Gods.
P. HEYMEIJER S.J.
Geestelijk Raadsman.
•
December,
maand der verrassingen,
nadert I
Keet langer
denken...
* geschenken I

Drie zilveren jubilarissen
Niek de Rooij
E vlag uit het zolderraam en de
D harmonie vrolijk een serenade blazend
voor de deur Den Bosch
heeft het zich niet willen laten ontnemen
om nu eens op zijn beurt de
trouwe en nauwgezette en talentrijke
croniqueur des hertogstedelijken levens,
Niek de Rooy, te laten merken,
hoezeer in brede kring zijn journalistieke
èn zijn revue-arbeid waardering
gevonden heeft. Op 1 October
heeft onze 25 jaren-de-pen-voerendecollega
met mevrouw De Rooy en
hun vele welgeschapen dochteren en
zonen een menigte handen moeten
schudden tijdens een uren durende en
Brabants rijkelijk besproeide receptie^
die zich voltrok temidden van een
geurende uitstalling van bloemstukken
en geschenken, waaraan de voorzitter
van de afd. Brabant-Zeeland
van de K.N.J.K., collega J. Bruna —
met de beide overige leden van het
dagelijks bestuur ter receptie verschenen
— voor dit feestend medebestuurslid
een boekwerk toevoegde.
Ook redactie en directie van het
Huisgezin, waar collega De Rooy de
dagelijkse leiding van de redactie
heeft, lieten zich niet onbetuigd.
W. van der Velden
E man, die gedurende 25 jaar wie
D weet hoeveel zilveren jubilarissen
naar de zetterij heeft gestuurd,
stond één November zélf in het
zilver: collega Wim van der Velden,
provincieredacteur aan het Dagblad
De Stem te Breda.
Met enkele kleine onderbrekingen
heeft hij deze taak met nooit aflatende
zorg vervuld. Collega Van der
Velden lééft voor zijn werk, nooit is
hem iets te veel om te zorgen, dat
zijn rubriek tot in de perfectie verzorgd
is. Aan een provinciale krant
is de provincie-rubriek wel de belangrijkste.
Het feit, dat hem 25 jaar
lang de verantwoordelijkheid voor
deze rubriek is toevertrouwd geweest,
stempelt hem tot een man van vakkennis
en tact.
'Collega Van der Velden is een
prettig collega bovendien. Vele vrienden
onder collega's en krantenrelaties
heeft hij zich metterjaren verworven.
Zijn zilveren feest werd door
velen van hen aangegrepen om te
getuigen van de sympathie, die men
hem allerwegen toedraagt.
Lou Leussink
LS dit nummer verschijnt zijn de
A glazen, die wij heffen zullen ter
gelegenheid van het zilveren ambtsjubileum
van Lou Leussink nauwelijks
leeg. 29 October was ,,Lou de
Leus", lijk hij in de wandel genoemd
wordt, vijf en twintig jaar in de journalistiek
en vijf en twintig jaar bij
De Gelderlander. Aanvankelijk in
Nijmegen werkzaam, verplaatste hij
een vijftiental jaren geleden zijn tenten
naar Doetinchem, waar hij de
Achterhoek mobiliseerde voor de
Katholieke pers. Toen de felste strijd
daar achter de IJssel gestreden was,
kwam Leussink naar Arnhem. Daar
zit hij nog en daar zal, zo de voortekenen
niet bedriegen, Lou zijn gouden
feest vieren.
Deze Lou Leussink, sous-chef van
de redactie van het Arnhems Dagblad
(Gelderlander Pers), bestuurslid
•van de Kath. Oostelijke Pers, en
voorzitter van de Ver. Arnh. Pers,
is in Gelderland bekend ais een eerlijk,
hartelijk en bekwaam collega,
een man van zijn woord, altijd tot
helpen bereid. Hij kent Arnhem van
binnen en van buiten en de Arhemmers
kennen hem. Zij kennen zijn
goede hart en wellicht is dat de oorzaak
dat Lou Leussink in het maatschappelijk
leven meer functies heeft
dan hem misschien wel lief is.
Zoals gezegd: als deze regelen gedrukt
staan, zijn de glazen leeg. Maar
onze wens voor vriend Leussink moge
herhaald worden: in dezelfde joviale
collegialiteit naar het goud!
H. K.
Wat ons
25 JAAR GELEDEN
bezig hield
9 De Raad van State heeft ongegrond
verklaard een beroep van
J. Buma, hoofd van de openbare
lagere school te Ambt-Hardenberg,
tegen een besluit van Ged. Staten
van Overijsel, waarbij hem de gevraagde
vrijstelling is geweigerd van
de verbodsbepaling, bedoeld in avt.
45 Lager Onderwijswet 1920, ter zake
van het bekleden van de neven-betrekking
van redacteur. Dat besluit
was gegrond op de overweging, dat
het bekleden van genoemde betrekking
aanleiding kon geven tot het
in het openbaar behandelen van politieke
en maatschappelijke strijdvragen,
waarvan, naar hun oordeel, een
onderwijzer zich dient te onthouden,
aangezien dit een minder gewenste
verhouding kan doen ontstaan tussen
hem en de ouders van zijn leerlingen,
zodat het vervullen van die betrekking
geacht .moet worden strijdig te
zijn met de belangen van het onderwijs.
Voor de journalist van 1949
heeft deze uitspraak ook deze betekenis,
dat beunhazen van zijn terrein
kunnen verdwijnen, om door beroepsmensen
te worden vervangen.
# Een raad van journalisten geleek
de vroedschap van Leiden,
waar liefst drie collegae tot het
raadslidmaatschap waren geroepen:
K. Sijtsma (Leidsch Dagblad), Th.
Wilmer (De Leidsche Courant) en
R. Zuidema (Nieuwe Leidsche Courant).
*üit record is sindsdien niet
verbeterd, wél in het Parlement.
# Op wens van het Franse Episcopaat
is aan de katholieke hogeschool
van Rijssel een leerschool voor journalistiek
geopend, een driejarige
cursus, waarvan het eerste leerjaar
bestemd was ter voltooiing van algemene
ontwikkeling, en de beide volgende
jaren een afwisseling van
practische inleiding in de vaktechniek
en grondige studie in die hoger
onderwijsvakken, bijzonder nodig
voor de vorming van de katholieke
journalistiek. Van Rijssel hebben wij
sindsdien weinig gehoord, -maar in
ons land is de vakopleiding in katholiek
verband straf ter hand genomen:
Nijmegen en Culemborg.
# Onze ledenlijst telde in October
1924 slechts 101 namen; in Ooctober
1949 is het 380ste lid geboekt. Maar
toch zit het niet uitsluitend in de
macht van het getal. Wij moeten ook
innerlijk sterk zijn.
LOFZANGH AEN DE JOURNALYSTEN
v. O.
Die 't^wonderbaerlyck Prosa scïiryven, waarmee de
Maendaghcrant gevult wordt. —
Taels Onkunde hield tot noch veel Crantenleezers buyten,
Die in het Heylighdom der Sportluy wilden gaen,
Die 's Zondaghs zweetend voor de Toerniquetten staen
Om 't Voetbalspel te zien met bleeck vertrocken Snuyten
En 't Elleftal van Buyten smaelent uyt te fluyten,
Wanneer de linksche Baeck de Bal poogt weg te slaën
En yder gilt: Kyck uyt, ge koomt ofsydt te staen,
Terwijl de Stopperspil de Ramp probeert te stuyten.
Godlof, de stoere Tael, waerin de Journalysten
't Zondaeglyckx Tumult verslaen in 't Maendaghbladt,
Werckt op het Nederduytsch als een verfrisschent Badt.
En Woorden die de taelgheleerden noch niet wisten
— Daer sjast de Spil voorbij een Paesje! Ay, de Lat! —
Verbaezen hem niet meer, die ooyt een sportbladt vrat.
JOOST
(De Kleine Krant van „De Groene Amsterdammer")

POLITIEK IN DE I.O.J.
Federatiebestuur adviseert tot uittreden
E gang van zaken in de I.O.J. is
D weinig bevredigend. Steeds duidelijker
komt het streven van een aantal
„Oostelijke" leden tot uiting om de
internationale organisatie tot het
instrument van een bepaalde politiek
te maken; zij ondervinden daarbij
krachtige steun van het secretariaat
te Praag. Deze ontwikkeling is voor
de Buitenlandse Commissie der Federatie
en het Federatiebestuur aanleiding
geweest om in op Zaterdag,
22 October j.1., gehouden vergaderingen
het door de I.O.J. gevoerde
beleid nader te beschouwen en zich
te beraden over de vraag of een
voortzetting van het lidmaatschap
van deze organisatie voor de Federatie
verantwoord is.
Konden de bestaande tegenstellingen
in de vergadering van de Executieve
te Brussel in Februari 1948
nog overbrugd worden, in de bijeenkomst
van deze instantie, die in
November 1948 te Praag werd gehouden,
was de sfeer van die aard, dat
door gedelegeerden van verscheidene
„Westelijke" landen scherp geprotesteerd
moest worden tegen het misbruiken
van de I.O.J. als een platform
voor politieke propaganda. Zoals
men zich zal herinneren, verliet
de Amerikaanse gedelegeerde, coll.
Harry Martin, de vergadering en
verklaarden de gedelegeerden van
vijf „Westelijke" organisaties — die
tegenover de vertegenwoordigers van
de Oost-Europese landen in de
minderheid waren — niet meer
aan de discussies te zullen deelnemen,
toen bleek dat de meerderheid een
resolutie tegen „oorlogsophitsing",
die uitsluitend tegen de Westelijke
landen en een aantal hunner journalisten
gericht was, wilde doordrijven.
(Voor bijzonderheden zij verwezen
naar het verslag van de Nederlandse
gedelegeerde, coll. Wijffels, in het
Januari-nummer 1949 van „De Journalist"
en „De Katholieke Journalist").
Politieke tendenz
De sinds de laatstgenoemde bijeenkomst
door het Secretariaat te Praag
geredigeerde „Bulletins" vertonen
een duidelijke politieke tendenz. De
secretaris-generaal van de I.O.J.,
Jiri Hronek, gebruikt het orgaan
van de internationale organisatie herhaaldelijk
om tegen bepaalde leden
daarvan, in het bijzonder de Amerikaanse
en Engelse organisaties, te
polemiseren.
Deze gang van zaken was voor de
National Union of Journalists, de
Engelse organisatie, aanleiding om
te besluiten uit de I.O.J. te treden
na bijwoning van het tweejaarlijkse
congres van de I.O.J., dat volgens
de aanvankelijke plannen in
September 1949 te Brussel zou worden
gehouden. Andere organisaties,
waaronder de Federatie, oordeelden
het raadzaam nog geen besluit omtrent
uittreding te nemen, doch eerst
het congres te Brussel af te wachten.
In Augusus j.1. riep het secretariaat
van de I.O.J. een vergadering
van de Executieve bijeen tegen 15
van het congres te Brussel), hoewel
de voorzitter van de I.O.J., coll.
Archibald Kenyon, dit onjuist achtte
en zich -evenmin met de door de
secretaris gevolgde procedure t.a.v.
de wijze van bijeenroeping kon verenigen.
Voor zover bekend is deze
vergadering door geen der vertegenwoordigers
van „Westelijke" organisaties
bijgewoond; ook coll. Kenyon
was niet aanwezig.
De Executieve, die in Praag vergaderde,
besloot het congres te Brussel
uit te stellen tot 5 December 1949.
Hoewel over de genomen beslissingen
nog geen bericht van het secretariaat
werd ontvangen, is bekend dat de
Executieve verder o.m. besloten
heeft de Wereldbeweging voor Vrede
en andere niet-aangesloten „progressieve
organisaties" tot bijwoning van
het congres uit te nodigen en een
voorstel in te dienen de vereniging
van Joegoslavische journalisten uit
de I.O.J. te stoten wegens de door
deze aan Tito verleende steun.
Aangezien coll. Kenyon de verantwoordelijkheid
voor de genomen beslissingen
niet kon aanvaarden, heeft
hij thans het voorzitterschap neergelegd.
Zijn aftreden heeft hij gemotiveerd
in een brief aan Jiri Hronek.
Naar aanleiding van het feit, dat de
Wereldbeweging voor Vrede en andere
niet aangesloten organisaties
zijn uitgenodigd om aan het Brusselse
congres van de I.O.J. deel te
nemen, schrijft coll. Kenyon:
„De z.g. Wereldbeweging voor
Vrede is algemeen bekend als te zijn
geïnspireerd en georganiseerd door
de Kominform en haar aanhang in
verschillende vermommingen
Dit in de I.O.J. te brengen betekent
het vernietigen van de enig
mogelijke basis voor samenwerking
van journalisten, die in democratische
landen een Pers vertegenwoordigen,
waarin alle soorten van politieke opvattingen
vrij kunnen worden uitgedrukt
en in de landen waar een
partij-dictatuur heerst, een pers,
welke slechts een gedwongen eenstemmigheid
van politieke mening
weergeeft.
Filiaal van de Kominform
Sinds de bijeenkomst van de Executieve
in Boedapest verleden jaar is
het hoofdbureau in Praag in wezen
een „filiaal van de Kominform" geworden
en het I.O.J.-bulletin een
Kominform-propagandablad. U zult
U herinneren dat Uzelf, niettegenstaande
Uw persoonlijke kennis van
kranten en journalisten in Engeland,
onlangs een hoofdartikel in het Bulletin
schreef, waarin U een groot
deel van de Britse pers van oorlogsophitsing
en aanzetting tot haat en
bloedvergieten beschuldigde."
Verwijzend naar de Hongaarse
motie om de Joegoslaven uit te stoten,
schrijft coll. Kenyon: „De redenering
achter deze motie is duidelijk
deze, dat, nu de I.O.J. verbonden
wordt aan de Kominform, de uitstoting
der Joegoslavische communisten
gevolgd moet worden door een uitstoten
van de journalisten van Joegoslavië
uit de I.O.J."
De National Union of Journalists,
de Engelse organisatie, heefi hierop
besloten het congres te Brussel niet
af te wachten, doch terstond te bedanken
voor het lidmaatschap.
De Algemene Belgische Persbond
heeft aan het secretariaat van de
I.O.J. te Praag medegedeeld, niet te
kunnen medewerken aan het houden
'van een congres van de I.O.J. te
Brussel, daar de door de Executieve
te Praag genomen beslissingen in
strijd zijn met het algemeen karakter
van de I.O.J.
Deze ontwikkeling heeft het Federatiebestuur
geleid tot het doen van
een voorstel aan de Federatieraad
om uit de I.O.J. te treden. Het Federatiebestuur
heeft hierbij overwogen,
dat het I.O.J.-secretariaat te Praag
steeds meer de organisatie tracht te
gebruiken voor propaganda ten dienste
van een bepaalde politieke overtuiging,
waardoor aan een vruchtbare
internationale samenwerking
der journalisten-organisaties in de
•verschillende landen de basis wordt
ontnomen. Bovendien heeft men in de
organisaties der Oost-Europese landen,
die dit streven van het I.O.J.secretariaat
te Praag steunen, te
weinig respect voor de mening van
andersdenkenden.
Aanvankelijk was het bestuur der
Federatie van Nederlandse Journalisten
van mening, dat het te Brussel
te houden I.O.J.-congres klaarheid
zou kunnen brengen ten aanzien
van de betrekkingen tussen de leden
der I.O.J. Nu echter dit congres éénen
andermaal is uitgesteld en na hetgeen
er sinds de Executieve-vergadering
te Boedapest heeft plaats gehad,
acht het Federatiebestuur het
niet verantwoord om het lidmaatschap
van de Federatie van de I.O.J.
te bestendigen. Vandaar zijn voorstel
aan de Federatieraad.
SPEED - TYPE - OFFICE
NAAST VOLKSKRANT
347 N.Z. VOORBURGWAL

CERTIFICATEN VAN GEEN CITAAT
BEZWAAR
De Minister van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen deelt ons
mede, dat sedert enige tijd een verscherpte
controle wordt gehouden op
het bezit van de certificaten van geen
bezwaar, zonder welke het verboden
is een journalistieke functie te vervullen.
Reeds z"ijn ter zake enige
processen-verbaal opgemaakt.
We menen daarom goed te doen de
aandacht der leden te vestigen op de
volgende bepalingen van de Wet
Nood voorziening Perswezen:
Artikel 14.
Het is verboden iemand, die door
de Commissie of door de Raad van
Beroep is ontzet, of door de Commissie
voorlopig onzet van het recht,
bedoeld in artikel 2, respectievelijk
artikel 2 van het Tijdelijk Persbesluit
1945, dan wel iemand die niet in het
bezit is van een door de Commissie
uitgereikt certificaat of voorlopig
certificaat van geen bezwaar als bedoeld
in artikel 15, een journalistieke
of leidende niet-journalistieke functie
te laten vervullen.
Artikel 15.
1. Het certificaat van geen bezwaar,
bedoeld in artikel 14, wordt
op aanvrage verleend door de Commissie,
tenzij is of wordt overgegaan
|ot ontzetting of voorlopige ontzetting
van recht of op grond van de
fiouding van de aanvrager in verband
met de bezetting moet worden
6
yerwacht, dat zijn optreden in een
journalistieke of leidende niet-journalistieke
functie in het perswezen/de
goede naam van de Nederlandse pers
zal schaden.
2. In afwachting van een definitieve
beslissing verleent de Commissie
binnen 30 dagen, nadat de aanvraag
is ontvangen, aan de persoon,
bedoeld in lid 1, een voorlopig certificaat,
tenzij is of wordt overgegaan
tot voorlopige ontzetting van recht
of de Commissie beslist, dat op grond
van het slot van het vorige lid een
certificaat voorlopig niet kan worden
verleend.
Het voorlopig certificaat vervalt
door een definitieve beslissing.
3. Tot een weigering van het
certificaat op grond van het slot van
het eerste lid gaat de Commissie niet
over, dan nadat de betrokkene is gehoord
of bij aangetekend schrijven is
opgeroepen. Een weigering wordt in
met redenen omklede uitspraak bij
aangetekend schrijven ter kennis van
betrokkene gebracht.
Artikel 38.
Hij, die in strijd handelt met een
der bepalingen van artikel 14, wordt
gestraft met hechtenis van ten hoogste
drie maanden of geldboete van
ten hoogste vijfduizend gulden.
Het adres der Commissie voor de
Perszuivering is Princessegracht 21,
te 's-Gravenhage.
Commissariaat voor Surinaamse Zaken
Ambtenaar bij de Afdeling Voorlichting, Inlichting
en Propaganda van het Departement van Onderwijs
en Volksontwikkeling in Suriname.
Ter vervuillimg van opgemeiïde functie wordt gevraagd een persoon
met ervaring op redactioneel gebied met stylistisohe gaven,
bij voorkeur beschikkende over — ook in het buitenland verkregen
— praktijk alÖ journalist. Grondige kennis van Engels
en Spaans strekt tot aanbeveling.
UITZENDING: voorshands in tijdelijke dienst en voorlopig" voor
de duur van 3 jaren.
SALARIS: Sur. crt. ƒ 6000.— tot ƒ 7500.r
verhogingen Man ƒ 300.—).
's jaars (5 eenjaar!.
DULRTERIJ SLAGEN:
ƒ 1306.—.
variërend van Sur. crt. ƒ 11201.- tot
UITRUSTINGSKOSTEN: maximaal Sur. crt. ƒ 1500.—.
OVERTOCHT: voor liandsrekeniinig, c.q. ook voor Ihet wettig
gezin.
Gezegelde sollicitaties, met 'beschrijving levensloop en afschrift
diploma's en getuigschriften, alsmede opgave referenties, binnen
10 dagen na verschijnen dezer advertentie te zenden aan: Conir
missariaat voor Surinaamse Zaken (p/a Departement van Overzeese
Gebiedsdelen), Plein 1, Den Haag.
van de maand
Journalistiek is tegenwoordig soms
ook een vorm van kleinkunst: al
het nieuws ie goochelen in een
kleïn^\krant, te jongleren met koppen
en rubrieken, nog afgezien
van de plicht, die de hedendaagse
journalist heeft om bij tijd en wijlen
zijn publiek, naast al de naargeestigheid
van het wereldgebeuren,
ook iets te bieden dat amuseert
of opvrolijkt. Applaus krijgt
hij echter niet, hij weet nooit of
het inslaat, hoogstens komt er
eens een briefje: We are not
amused.
(Fred Thomas in
's Lands Kroniek)
Nieuws uit de N.J.K.
Nieuwe Leden
Per 1 October 1949 zijn aangenomen
als
Gewone leden K.N.J.K.:
H. F. W. Aukes, Ministerpark 1,
Hilversum. (Radio Nederland Wereldomroep).
C. A. M. Middelhoff, Koninginneweg
341, Hilversum. (Radio Nederland
Wereldomroep).
W. M. A. Peters, Vreeswijkstraat 205,
Den Haag. (De Volkskrant).
G. P. Wijers, Berg en Dalseweg 80,
Nijmegen. (Free-lance).
J. J. E. van Baarsel, Hapelingerweg
107, Santpoort. (Algemeen Handelsblad).
Als Adspirant lid K.N.J.K.:
P. W. G. Mom, Jonathanstraat 22,
Den Haag. (Weekblad „Het Kompas").
Jubileum Johan Kuypers
Op 1 October herdacht de heer
Johan Kuypers, sedert 1940 directeur
van De Maasbode, de dag, waarop hij
vóór dertig jaar zijn loopbaan aan
de krant begon.
In een feestelijke bijeenkomst
werd de jubilaris gehuldigd door de
president-commissaris, de heer Margry,
de hoofdredacteur prof. dr. S-
Tesser O.P., de adj.-directeur, de heer
H. Conijn, namens alle afdelingen
door collega W. Pedroli, namens de
buitenlandse correspondenten door
collega Th. Bogaerts uit Brussel. OOK
voerde het woord de oud-directeur,
de heer H. Kuypers, broer van de
jubilaris. ,
Een zeer drukke receptie volgce
op deze hartelijke huldiging. Ons
hoofdbestuur was vertegenwoordigd
door zijn voorzitter.

„Reclame in de redactiékoiommen van de dagbladen"
Antwoord op een uitdaging
N het eerste nummer van de tweede
I jaargang van ons orgaan heeft onze
federatievoorzitter behartigenswaardige
dingen gezegd over „De pers en
het maatschappelijke leven". (Dingen
die met name ook bestemd waren om
buiten onize kringen te worden gehoord,
roden waarom overdrukken
van dat artikel indertijd op ruime
schaal zijn verspreid' onder allerlei
vertegenwoordigers van het maatschappelijk
leven.
Coll. Rooy schreef toen o.a.:
„Het verschil tussen de commerciële
advertentie en het nieuwsbericht
ligt dus vooral hierin, dat met de
eerste een direct belang van de betrokken
onderneming wordt gediend,
hetwelk deze, binnen de grenzen van
openbare orde en goede zeden, kan
aankondigen op de wijze, in de vorm
en met de bijzonderheden, welke haar
goeddunken, terwijl met het laatste
alleen die feiten ter kennis van het
lezende pulbliek worden gebracht,
welke los van het daarbij wellicht
betrokken commerciële belang van
algemene betekenis zijh. Omtrent dit
laatste heeft de voor de inhoud van
het blad' verantwoordelijke journalist
uitsluitend naar de ingeving van zijn
journalistieke geweten te beslissen,
en wel hij alleen en niemand anders."
Verderop deelde coll. Rooy mee dat
de juiste bepaling en handhaving- van
de grens tussen advertentie en nieuws
een punt van bespreking uitmaakte
in de contactcommissie van Federatie
en NJP.D., en hij voegde daar nog
enige opmerkingen aan toe over het
contact tussen particuliere ondernemingen
en pers en over de misverstanden
die zich daarbij nog wel eens
voordoen. Hij besloot:
„•Uit het vorenstaande vloeit voort,
dat voor de normale commerciële
activiteit van ondernemingen geen
toegang tot de redactionele kolommen
moet worden gezocht. Het is echter
mogelijk, dat zich bijzondere omstandigheden
in het leven van een onderneming
voordoen, waaraan door de
pers bekendheid kan worden gegeven,
zonder dat daarmede het rechtstreekse
materiële belang van de onderneming
wordt bevorderd. We doelen op die
feiten, welke in ruimere kring belangstelling
vinden en dikwijls voor de
plaatselijke gemeenschap van betekenis
zijn. Zo bijv. jubilea van ondernemingen
(50-tJarig, 100-jarig bestaan)
, vestiging van nieuwe bedrijven,
welke voor de uitbreiding van de
arbeidsgelegenheid ter plaatse van
wezenlijke betekenis zijp. De beoordeling
van de journalistieke aard van
het nieuws daaromtrent moet echter
ten volle aan de redacties voorbehouden
blijven."
Dit is duidelijke taal. En sindsdien
is er in onze organen herhaaldelijk in
dezelfde zin over deze zaak geschreven.
Opvatting van de industrie
Het is belangwekkend, te zien wat
de duidelijke taal van coll. Rooy ten
slotte heeft uitgewerkt. Dat zij enige
indruk heeft gemaakt, lijkt niet onwaarschijnlijk
; het artikel van de heer
A. iS. Attasio (blijkbaar een .reclamevakman)
over „Reclame ini de redactiékoiommen
van dagbladen" in het
Octobernummer van het maandblad
Nederlands Fabrikaat wekt tenminste
de indruk, dat de schrijver de beschouwingen
van coll. Rooy met aandacht
heeft gevolgd. Hij zegt:
„De Nederlandse pers wenst haar
redactiékoiommen niet open te stellen
voor artikelen, die een meer of minder
verkapte vorm van reclame betekenen
en neemt soortgelijke artikelen
alleen dan op, wanneer het
nieuws-element prevaleert."
We zien echter meteen, dat hiermee
de zaak, zoals coll. Rooy ze heeft gesteld,
op haar kop wordt gezet.
Coll. Rooy betoogde — en dit is
het enige juiste standpunt voor een
krantenman, of hij nu in de redactievertrekken
of in de directiekamer
zetelt —: Reclame hoort niet in de
redactiekolomimen thuis. Vermelding
van of mededelingen over zaken en
bedrijven zijn daarom alleen op hun
plaats wanneer zij nieuws zijn (niet:
wanneer het nieuwselement er in prevaleert!).
Dat de vermelding op zichzelf
de betrokkene uit reclame-oogpunt
welkom is, is voor ons een toevallige
bijkomstigheid.
De heer Attasio draait de zaak om.
„Het behoeft geen nader betoog," zo
begint hij zijn artikel, „dat de vermelding
van uw firmanaam in de
redactiekolommen van dagbladen buitengewoon
belangrijk voor uw goodwill
is: een gratis publiciteit, die
vooral bij herhaling goodwill-verhoging
kan betekenen." En zijn hele
artikel komt eigenlijk 'neer op een
poging om zijn lezers te leren, van die
gratis publiciteit zo veel mogelijk te
profiteren door tussen de mazen door
te glippen van het eet dat de mensen
van de krant tot wering van kosteloze
reclame hebben opgehangen.
Nu is het duidelijk dat wij alleen uit
zakelijke overwegingen al ons teweer
moeten stellen tegen het streven dat
zich hier openbaart. Het zou al te
dwaas zijn als wij' in onze eigen
redactiekolommen de handelswaar
„publiciteit", die onze advertentieafdelingen
met zoveel inspanning
trachten te verkopen, om ndet zouden
leveren.
Belangrijker is echter de principiële
overweging, dat handels- en andere
reclame in onze redactiekolommen
ndet thuis hoort, ook niet en juist niet
wanneer zij zich met een vroom gezicht
aandient als „nieuws".
„Gratis publiciteit"
De heer Attasio geeft ten behoeve
van zijn lezers een opsomming van
wat in het bedrijfs- en zakenleven als
nieuws zou kunnen worden beschouwd.
Hij igaat daarbij natuurlijk zo ver
mogelijk, onder het motto: Geen kans
voorbij laten gaan om in de krant te
komen! Wil de krant alleen maar
nieuws — goed: wij, zakenlieden, zullen
zorgen dat ze nieuws krijgt....
ons nieuws, bij voorkeur met naam
en adres er bij.
Onder het hoofd „Wat is nieuws?"
somt de schrijver in Nederlands Faibrikaat
op waarover men zo al met
kans op succes 'berichten ter plaatsing
kan aanbieden:
„Aanstelling van belangrijke directeuren,
chefs of empiloyé's. Promotie
van een in dienst zijnde werknemer.
Jubilea. Speciale ondierscheidingen
van u en uw personeel, evenals de
verkiezing m één of andere functie.
Hobby's van u>w personeelsleden;
speeches ent redevoeringen van uw
personeelsleden, met uw bedrijf verband
houdend, evenals vele voorzieningen
op het terrein van de personal
relations. Ondememingsnieuws (b.v.
de uitslag van een prijsvraag)...."
Dit is slechts een uittreksel uit de
lijst. En daarop volgt nog eens, voer
wie het vergeten 'mocht zijn:
„Een publiciteitsafdeling, die de gebeurtenissen
weet tie signaleren kan
dus vopr een zeer belangrijke, bijna
gratis, publiciteit zorg dragen. Het
belang van' deze reclame kan niet genoeg
worden onderstreept. Er zal
echter angstvallig voor moeten worden
gewaakt, dat steeds het nieuwselement
prevaleert".. . .
«... niet o>m enigerlei principiële
reden, want die is blijkens het voorafgaande
niet aanwezig, maar eenvoudig
omdat anders de redacties er niet
WED. Wm HOLST
AMSTERDAM (C.)
HARINGPAKKERSSTEEG 10-18
TELEFOON 45062 en 49627
FOTO-
ARTIKELEN
voor vak-,
industrieel- en
amateurgebruik
GEVESTIGD SINDS 1881

in trappen en dan blijft de bijna gratis
reclame achterwege. Hetgeen natuurlijk
zonde zou zijn.
Nieuwswaarde is relatief
Hoe dienen wij hier nu tegenover
te staan?
'Overeenkomstig de maatstaven die
coll. 'Rooy in zijn bovenaangehaalde
artikel heeft gesteld. Of een bericht
van algemene betekenis is, is een zaak
waaromtrent „de voor de inhoud van
het blad verantwoordelijke journalist
uitsluitend naar de ingeving van zijn
journalistieke geweten (heeft) te beslissen,
en wel hij alleen en niemand
anders." En: „De beoordeling van de
journalistieke aard van het nieuws
daaromtrent (d.w.z. omtrent jubilea,
vestigingen enz.) moet.... ten volle
aan de redactie voorbehouden blijven."
Dit ibetekent dat het onmogelijk is
voor deze dingen vaste regels op te
stellen, zoals dat in het artikel in
Nederlands Fabrikaat min of meer
wordt geprobeerd: dit is geschikt en
dat niet. Alles hangt hier van plaats
en omstandigheden af.
Bedrijfspersonalia en interne: gebeurtenissen
hebben 1 een heel andere
betekenis en nieuwswaarde in een
kleine plaats waar iedereen iedereen
kent, dan in een grote stad. Een mutatie
in het personeel, de opening van
een 'bedrijfscantine zullen nieuws zijn
voor een klein plaatselijk blad, waarin
bovendien de waarde van zo'n bericht
uit reclame-oogpunt voor het
betrokken bedrijf zo goed als nihil is.
In een groter blad zou hetzelfde bericht
geen nieuwswaarde hebben, de
reclamewaarde van de vermelding van
het Ibedrijf daarentegen veel groter
zijn.
Jubilea (vooral wanneer ze een
zekere zeldzaamheid hebben) en onderscheidingen
zijn natuurlijk nieuws.
Of echter een min of meer uitvoerige
vermelding van. de zaak of het bedrijf
waarbij de gehuldigde werkzaam is,
een essentieel element van dat nieuws
uitmaakt, is een vraag die van geval
tot geval onder het oog dient te worsen
gezien. Vooral tegenover „een
publiciteitsafdeling, die de gebeurtenissen
weet te signaleren" met het
oog op „een zeer (belangrijke, vrijwel
gratis, publiciteit" kan: het wel eens
dienstig zijn een bericht in dier voege
te wijzigen, dat (mededeling wordt gedaan
van de onderscheiddnig ten deel
gevallen aan de heer N.N., industrieel
te X.
Geen „juristerij"!
Over „speeches en redevoeringen
van personeelsleden, met het bedrijf
verband houdend", 'behoeven we natuurlijk
geen woord te verliezen —
tenzij, alweer, het algemeen belang
overweegt. Dit zal b.v. het geval kunnen
zijn 'wanneer dr Plesman het
woord richt tot de hele K.L.M. —
maar hetzelfde kan ook gelden voor
een toespraak van de directeur van
een sigarenfabriek met vijftig man
personeel, wanneer dit bedrijf de industrie
is waar de welvaart van het
dorp mee staat of valt. In het laatste
8
Mijnheer de Redacteur....
PERS IN HET SLOT
Gaarne zou ik op het stukje „Pers
in het slot" van de heer S. Zoetmulder
in „De Katholieke Journalist"
van October een kort antwoord en een
toelichting geven. Ik krijg de indruk,
dat de heer Zoetmulder mijn opmerking
aan het adres van de autoriteiten
heeft opgevat als een verwijt
aan hem zelf. Dit is zeer zeker niet
de bedoeling geweest. Ik gun de heer
Zoetmulder gaarne de exclusieve
gelegenheid, die hem werd geboden
om het slot van Catharinadal te
bezoeken en het is verre van mij te
veronderstellen, dat hij in collegialiteit
tekort zou zijn geschoten.,Wanneer
ik heb geschreven, dat de gehele
landelijke katholieke pers van het
bezoek aan St. Catharinadal was uitgesloten,
dan bedoel ik precies wat
daar staat, n'.l. dat terwijl de regionale
pers de gelegenheid kreeg in
het klooster binnen te gaan en getuige
te zijn van de ontvangst door
de proost, zij het dan slechts van
een aangrenzend vertrek uit, de vertegenwoordigers
van de drie landelijke
katholieke bladen, n.1. De Maasbode,
De Volkskrant en De Tijd, bij
de toegangspoort werden tegengehouden
en op straat het einde van de
plechtigheid konden afwachten. Behalve
van de hier bedoelde plechtigheid
werden deze trouwens ook uitgesloten
bij de ontvangst door de
gilden op het voorplein van het Gouvernementshuis
in Den Bosch en
van de toegang tot de boerenschuur
in Middelbeers. Daar de belangen
van deze bladen in het katholieke
Zuiden zeker niet onderdoen voor die
van verscheidene regionale bladen,
meende ik, dat onze lezers het rechi
geval geldt het uiteraard alleen voor
het streekfolaadje.
Aan de andere kant moeten wij de
moed en de onafhankelijkheid hebben,
dingen bijt hun gangbare naam te
noemen ook wanneer de vermelding
van die naam formeel genomen als
reclame zou kunnen worden opgevat,
en ons dus de toorn op de hals zou
Ikunnen halen van een concurrent aan
wie even tevoren gratis publiciteit is
geweigerd.
Bij de: Omroep toestaat een absoluut
reclameverbod, dat dan ook naar de
letter wordt gehandhaafd. Het gevolg
is, dat er eens de grootste moeilijkheden
zijn ontstaan toen een spreker
in alle onschuld zo iets gezegd had
als: „Dan neeimt u maar een aspirientje."
Imimers, dat was een rechtstreekse
aanbeveling van een merkartikel!
Hij had 'moeten zeggen: „Dan
neemt u maar een ta'blet acidum
aceto-salicylicum."
Tot zulke dwaasheden vervalt men
wanneer men zich vastklampt aan
formele voorschriften in plaats van
aan de werkelijkheid van het taalgebruik.
hadden te weten, waarom hun blad
geen ooggetuigeverslag van deze
plechtigheid kon geven.
Mijn bezwaar geldt dus niet een
tekort schieten in enig opzicht van
de heer Zoetmulder, wel echter het
feit, dat tijdens het koninklijk bezoek
aan Noord-Brabant de belangen van
de landelijke katholieke pers werden
achtergesteld, zowel bij de belangen
der regionale bladen, als bij die van
radio en film.
H. DE PONT
Naschrift.
(Allerminst heb ik de opmerking
in De Tijd aan het adres van de
autoriteiten opgevat als gericht tegen
onderget. Ik weet ook heel goed, dat
collega De Pont de bedoeling daartoe
geenszins heeft gehad. Het ging er
mij alleen om, in het geval, dat ik
een bevoorrechte positie gekregen
had, te verduidelijken, dat de autoriteiten
bij de bestaande kloosterbepalingen
bezwaarlijk anders konden
handelen. Dat de vertegenwoordigers
van drie grote katholieke bladen bij
de poort zijn tegengehouden, was mij
onbekend. Ik vermoed echter, dat hun
kaart de toelating niet vermeldde,
hetgeen me vreemd voorkomt, want
in de hall van de prostdij was voldoende
ruimte om meer profanen
te laten kijken en, toehoren dan de
paar collegae, die met mij de vertegenwoordiger
van de R.V.D. waren
gevolgd naar de proostenkamer. Voor
het overige is het inderdaad waar,
dat de dusgenaamde landelijke bladen
bij dit bezoek niet die faciliteiten
genoten als voor de organen van het
eigen gewest waren gereserveerd.
Ook ik heb dat jammer gevonden.
S. Z.)
Als moeder in de keuken water,
suiker, cacao en vanille kookt en het
afgekoelde eindproduct in glazen aanlengt
met melk of spuitwater, roepen
de kinderen: „Ha fosco!" Voor
de firma Korff is dit misschien een
ongewenst gevolg van de populariteit
van haar product, maar over zulke
dingen beslist de spraakmakende gemeente
en niet een of ander voorschrift.
Met theoretische opvattingen
kunnen .wij in de krant weinig beginnen.
Aan een lijst van wat mag en wat
niet mag, hebben wij minder dan
niets. Zo'n lijst vormt namelijk een
net, voor welks mazen gladde alen
zich zullen verdringen — en dan
rechten zullen Willen laten gelden als
zij er door weten te kruipen.
Slechts de ingeving van ons journalistieke
geweten, en de zelfstandigheid:
die het gevolg is van het besef,
dat geweten en niets dan dat geweten
te hebben gevolgd, kunnen en moeten
ons leiden bij het weren van reclame
uit de redaetiekolommen van dagbladen.
YGE FOPPEMA

Zijn de dagen van de linotype geteld?
„Binnen zes maanden kunnen we
de Linotypes definitief aan de kant
zetten," zei de man die de revolutie
in de zetterij duidelijk maakte.
Nu wees het feit dat de batterij
van honderd zetmachines in dit Chicagose
krantenbedrijf zo zorgvuldig
klaar werd gehouden voor het gebruik
duidelijk op een niet geringe
„overdrijving" van zijn kant.
Maar niettemin staan een driehonderd
zetmachines werkloos onder de
hoezen in alle Chicagose krantendrukkerijen
zonder dat de kiosken in
de „Loop" — het zwartberoete centrum
van deze metropolis — het
zonder de Tribune, de Daily News,
Herald-American of Sun-Times behoeven
te stellen. En als men drie
dagen niet anders dan déze kranten
in handen heeft gehad, weet men bijna
niet meer dat er uiterlijk iets vreemds
is aan de bladen in Chicago: ze
worden niet gezet met Linotypes
maar getikt op Veritypes, de schrijf-
•machine-met-regel-uityuller.
De Veritype, in omvang niet veel
groter dan een normale schrijfmachine,
is echter niet alléén verantwoordelijk
voor het doorverschijnen
van de Chicagose kranten ondanks
de bijna twee jaar durende zettersstaking.
Het Amerikaanse vakverenigingswezen
is een wonderlijke beweging.
De zetters in het krantenbedrijf staken
nu wel, maar dat wil niet zeggen
dat de drukkers of andere technici
óók staken. Het wil zelfs niet zeggen
dat de zetters in de loondrukkerijen,
waar negentig procent van de dagbladadvertenties
worden gemaakt,
meestaken. Het zou een kleine kunst
zijn geweest met medewerking van
(Chicago Tribune Press Service)
Washington, kuly kk—Prot ets
against the moover commission,s
proposals to reorganize the government
are rolling in on congress
ernment are rolling in on congress
from agencies that stand to lose
power and payrollers under the
mmmmm
tthis resistance by entrenched
burocratic units comes as no surprise,
even to members of the
moover commission, tthe commission
in its final report summarizing
kkk proposals for improving
federal service and saving money
warned that there would be cries
of anguish from affected agencies,
it urgec ongress to take these proit
urged congress to take these
protests with a grain of sat and
it urged congress to take these
protests
Eerste proef. Tikfouten komen er
hier niet erg op aan, so lang niet
meer ruimte wordt gebruikt dan
noodzakelijk is.
PROTEST ,monday July 25
(Chicago Tribune Press Service)
Washington, July 24-Protests
against the Hoover commission's
proposals to reorganize the government
are f
ernment are rolling in on congress
from agencies that stand to lose
power and payrollers under the
plan.
This resistance by entrenched
burocratic units comes as no surprise,
even to members of the
Hoover commission. The commission
in its final report summarizing
277 proposals for improving
federal service and saving money
warned that there would be cries
of anguish from affected agencies.
It urged congress to take these pro-
It urged congress to take these
profc ets with a grain of salt and
It urged Congress to take these
„Vuile proef." Sommige krantenlezers
vinden de Veritype-letter duidelijker
dan de zetmachinel&tter.
een van deze groepen, elk in een
afzonderlijke vakbond georganiseerd,
McCormick of Marshall Fields,'
Hearst en Scripps-Howard in een
moeilijke positie te brengen.
Wat nu gebeurt, is: „They are
striking themselves out of a job",
alweder met de woorden van de man
met de Veritype.
Want dit is nu juist de kans waarop
Veritype wachtte. Een kleine machine
die in zijn eentje het werk van
twee Linotypes doet en maar $ 2700
kost. Die daarbij door een eenvoudige
typist van zestig dollar in de week
(tegen honderd en meer voor een
Linotyper) kan worden bediend.
In de plaats van 115 Linotypes in
het bedrijf waar ik nu over spreek,
kwamen 68 Veritypes. Een zwerm
van halfwas meisjes streek neer achter
de machines. Alle kopij moet
tweemaal getikt worden: eerst een
proefdruk, die de lengte van het stuk
bepaalt, daarna een „vuile proef",
waarin, dank zij het patent van de
Veritype, dat zo zwaar beschermd is
dat het technische geheim er van
JONGEMAN,
kennis van moderne talen (enk.
jaren H.B.S.) en graf. techn., interesse
in en kennis van publiciteit,
mom. werkzaam als ass.-opmaker-journalist,
wil zijn positie
verbeteren. Liefst bij middelgroot
dagblad, waar hij zich verder kan
bekwamen.
Brieven onder No. 150/48, „De
Katholieke Journalist", Koningsstraat
22b, Hilversum.
niet mag worden onthuld, de regels
worden „uitgevuld". De „vuile proef"
moet dan nog worden gecorrigeerd
volgens een systeem dat behoorlijk
voor verbetering vatbaar is. Alle
fouten moeten worden uitgeknipt en
overgeplakt met de goede woorden.
Wordt dus een fout door de tikker
zelf opgemerkt, dan zal hij de regel
in zijn geheel overmaken. De corrector,
in de vorm van wederom een
lieftallige „glamor girl" — het moet
gezegd dat uit aesthetisch oogpunt
de zetterij en correctiekamer er niet
op achteruit gaan! — knipt de kopij
los en schuift het geheel een regel
op. Een kind kan de was doen.
Alles geschiedt ongeveer in dezelfde
tijd als op de conventionele
wijze met de Linotype. Het is een
aanzienlijk stuk goedkoper zo lang
de Veritypers nog niet georganiseerd
zijn, wat niet zal gebeuren, zolang
iedereen in twee weken kan leren
typen.
Dan komt echter de tweede fase,
die tot nog toe het grootste struikelblok
vormt.
De kopij, die netjes op grote vellen
ingeplakt is met open plaatsen
voor koppen (deels ge-Verityped,
deels niet de hand gezet door een
andere zwerm jongedames) en advertenties,
moet worden geclicheerd. Voor
een normale weekdag moeten dus,
behalve voor foto's en advertenties,
een zestig pagina-grote cliché's worden
gemaakt, die dan worden gerond
voor de rotatiepersen.
Dit clichémaken neemt zóveel tijd,
dat met man en macht aan een verbeterd
systeem wordt gewerkt. Het
tijdrovende clicheren is er nu nog
oorzaak van dat de ochtendbladen in
TWO GUNMEN STEAL
AUTO, ROB OWNER AND
HOLD UP S. SIDE BAR
Two gunmen eariy yesterday'
stole an automobile from Irving
C. Law. 23, of 9036 Wallace st..
a combustion engineer employed
by theCamegle-Illinois Steel company.
He said the gunmen entered
his car while It was parked at
82d st. and Yates av., and robbed
him of $8, and took $6 from Miss
Gloria Krezmer, 21, of 8049 Manistee
av. The gunmen forced the
couple to get out and rode away
in Law's car. A few minutes later
the same gunmen robbed Cyril
O'Brien, 9220 Manistee av., and
two customers In O'Brien's tavern
at 2719 E. 92d St., of $232.
1 ' -" -•-•'•pi' i 'i • i'. i
Bericht in de Chicago Tribune, die
een verbeterde Verityper gebruikt,
waarin de letters niet groter zijn
dan normale krantenletters, zodat er
geen ruimte verloren gaat. Deze koppen
worden ook op de Verityper
„gezet".
9

]
,, ioouer aitd ex-convict.
Aid reaches
victims ©I
Turkish giaake
Istanbul, Turkey (AP)--Rescue
patties brought aid Sunday to
victim» of a violent earthquake
which smashed ancient villages
and panicked thousands along
the shores of the Aegean Sea
late Saturday near Izmir,Turkey's
second largest port. Unofficial
reports said scores were killed.
(The quake also hit the Greek
island of Khios,'12 miles off the
Turkish Coast, injuring at least
20, Athens officials reported.)
The Aegean seacoast town
of Karaburun, at the entrance
to the estuary leading to Izmir,
was reported hardest hit. First
reports said more than 100 houses
Were demolished in Karaburun,
w1.r.v v —'ation of 7,000.
Andere Chicagose bladen dan de
Tribune hebben de oorspronkelijke
Veritype, waarmee iets meer ruimte
wordt verspeeld. Deze kop is met de
hand gezet.
Chicago avondbladen zijn geworden
en de avondbladen pas de volgende
ochtend kunnen uitkomen.
Zo lang de Linotypes nog klaar
worden gehouden, zit er elke dag
een flink verlies in de staking. Zou
men echter inderdaad binnen zes
maanden het struikelblok van de
cliché-tijd hebben opgeruimd, dan is
het niet uitgesloten dat de zetterij
voor goed wordt afgesloten.
Chicago. PAUL, VAN 'T VEER.
10
JOURNALISTIEK JOURNAAL
% Voor een betrekkelijk kleine
kring van collegae heb ik onlangs
in Amsterdam in een korte inleiding
tot een gedachtenwisseling een paar
stellingen geponeerd, die ik op deze
plaats wil „doorgeven", omdat mij
gebleken is dat er belangstelling voor
bestond, die zich óók uitte in veel
anti-critiek ter vermelde bijeenkomst.
• Mijn eerste stelling was dat,
na de oorlog, vele „kleine" dagbladen,
zowel in sommige grote steden
als in de provincie, redactioneel zulk
een vlucht hebben genomen dat daardoor
wellicht een wijziging zal ontstaan
in het pers-beeld dat wij van
ouds in Nederland kennen. Een wijziging
die ten gevolge zal hebben
a) dat de landelijke, de grote dagbladen
aan debiet zullen verliezen aan
de „kleine pers", b) dat de grote
weekbladen dan eveneens een deel
van het tegenwoordige debiet deilandelijke
bladen zullen overnemen.
• Ik stelde in dit verband, dat
steeds meer provinciale dagbladen zó
perfect worden in hun zakelijke berichtgeving
en in hun (groepsgewijs
betrokken) buitenlandse correspondenties,
dat lezers van die kranten
aan hun plaatselijk dagblad genoeg
hebben en dat zij dan, desgewenst,
voor hun „diepere" informatie, één
maal per week een groot weekblad
kunnen lezen.
• Ik stelde tevens dat juist het
plaatselijk dagblad naast zijn „grotere"
berichtgeving het plaatselijke
en provinciale element in zo ruime
mate geeft, dat daarin voor een groot
deel een „escape"- of, zo ge wilt
„knusheids"-element naar voren
komt, waaraan een groot gedeelte
van het grote publiek (zogenaamde
intellectuelen zeker niet uitgezonderd)
steeds meer behoefte gevoelt
naarmate het wereldtafereel schrikbarender
wordt.
• Zo krijgt de provinciale pers,
naast zijn, steeds vollediger geworden,
„grote" berichtgeving, die —
dank zij persbureaux, telex en gezamenlijk
aangestelde buitenlandse
correspondenten — in veler behoeften
volledig gaat voorzien, het voordeel
van het eigene en daardoor gezellige,
dat de landelijke niet kan
geven, althans niet in de mate waarin
de kleinere bladen dat kunnen
doen.
% Men begrijpe dat het bovenstaande
een objectieve constatering
:s van een feit dat mijns inziens nu
reeds evident gaat worden en dat,
naar mijn inzien, steeds meer aan
duidelijkheid zal gaan winnen.
0 Ik meen bovendien dat plaatselijke
edities van landelijke bladen
nooit deze ontwikkeling zullen kunnen
tegenhouden, omdat die nooit
zó plaatselijk kunnen zijn als het
geheel-plaatselijk blad.
# Bovendien heb ik gesteld dat
een steeds-verminderd-gezag te vermoeden
(ik kon uiteraard niet zeggen:
te constateren) valt van a)
hoofdartikelen b) subjectieve copy
zoals: Kameroverzichten en kunstcritieken.
Een steeds verminderd gezag
zowel bij de overheid als bij het
lezerscorps, zij het dat deze vermindering
bij de overheid'naar mijn gevoel
niet in die grote mate heeft
VULPENHOUDERS
ZORG DAT UW GEREEDSCHAP GOED IN ORDE IS
PRIMA REPARATIES - GROTE KEUZE DIV. MERKEN
SPECIAAL MAIL-ORDERS
VULPENHUIS
ADIA GOUD
SPUISTRAAT 179, hoek Paleisstraat, AMSTERDAM, Telef. 31293

De pers in
N Wenen zijn méér dan genoeg
I kranten en nergens weerspiegelt
zich de onmogelijke en onverkwikkelijke
toestand, waarin dit land zich
nu al meer dan vier jaar bevindt,
duidelijker, dan in de pers.
Dat de kwaliteit van de dagbladen
erop vooruit gaat door deze toestand,
kunnen we niet beweren, aldus een
redacteur van de Gelderlander-pers;
ze voeren vaak een kleinzielige en
heftige „koude" oorlog tegen elkaar,
waarin de geallieerde bladen overigens
het (minder) goede voorbeeld
geven. Maar de kwantiteit is in ieder
geval overweldigend.
Vooreerst geven de bezetters natuurlijk
hun eigen kranten uit. Het
beste blad is de „Wiener Kurier",
van de Amerikanen. Deze krant is
pro Oostenrijks, en beslist fèl anti-
Russisch, zo onomwonden anti, als
slechts een Amerikaans blad zich
hier in Wenen kan veroorloven.
Daaraan dankt het blad dan ook zijn
plaats gehad en nog steeds plaats
heeft als bij de algemene lezerskring.
0 Wèl wordt gezag gegeven aan
hoofdartikelen welker schrijvers uit
hoofde van hun functie of beroep
ex-origine gezaghebbend zijn. Waarmede
ik dus wil stellen dat het anonieme
hoofdartikel in gezaghebbendheid
is achteruit gegaan. Hierbij
komt dat de grote „issues" voor
steeds grotere lezersgroepen steeds
onbegrijpelijker worden. (He+ zou de
moeite van een publiek opinie-onderzoek
lonen wanneer zulk een onderzoek
zich eens richten zou op de
vragen: „hoeveel leest ge en hebt ge
gelezen van alles wat uw dagblad u
heeft medegedeeld over de Indonesische
kwestie; de Ronde Tafel Conferentie;
de Benelux?")
• Met deze te korte en te directgestelde
(doch stellig door mij geloofde)
opmerkingen heb ik willen
aantonen dat er mijns inziens, van
hun standpunt gezien, een gevaar
moet bestaan dat de landelijke dagbladen
steeds meer aan oplaag en
invloed zullen gaan verliezen aan de
provinciale (en wellicht ook aan de
wekelijkse) pers. Ik wilde deze stelling
ter overdenking geven, doch
bovenal ter discussie stellen. Het
onderwerp is, in het kader van ons
beroep en deszelfs belangen, dunkt
mij, van groot en actueel belang..
E.
R.K. jongeman, 24 jaar, in het
bezit diploma 6 jaar gymn B,
zoekt plaatsing als
VERSLAGGEVER
bij R.K. dagblad. Reeds twee ; aar
ervaring als zodanig.
Brieven onder No. 152/48, ,De
Katholieke Journalist", Koningsstraat
22b, Hilversum.
Oostenrijk
grootste oplage van alle Weense
kranten, n.1. meer dan 300.000.
Het Britse element geeft de „Weltpresse"
uit, die als „labour party"
krant, pro-socialistisch is. Het blad
heeft een oplage van 120.000.
De oplage van de Russische krant,
de „Oesterreichische Zeitung" is onbekend;
typografisch ziet de krant er
beslist miserabel uit en voor zover
we konden nagaan, wordt ze dan ook
door niemand gelezen.
In de Russische zone van Oostenrijk
heeft die krant een zekere oplaag,
dank zij de gedwongen abonnementen.
Zelf hebben we van dorpsbewoners
uit „'t Oosten" gehoord,
hoe een colporteur van die krant bij
hen kwam, om een abonnement te
„verkopen". Bij een weigering wordt
dan de naam opgeschreven en wordt
terloops de bemerking gemaakt, dat
zo'n houding wel eens ernstige, ja
zelfs „verdwijnende" gevolgen kan
hebben. Het resultaat is dan weer
een nieuwe abonné.
De Fransen hadden hier ook een
krant, maar die is, bij gebrek aan
lezers, ten minste eerlijk opgeheven.
„Onafhankelijken"
Tot de tweede categorie dagbladen
behoren de „onafhankelijke" bladen,
zoals „Neues Oesterreich". Dit blad
was het eerste, dat na 1945 verscheen;
werd oorspronkelijk geredigeerd
door alle drie partijen en stond
toen onder leiding van de communist
Ernst Fischer. Maar sinds de communisten
uit de regering zijn uitgesloten,
ging ook Fischer heen en is
't blad gewoon „democratisch". Het
heeft een oplage van bijna 300.000.
-Sinds enkele maanden bestaat ook
„Die Presse" weer als dagblad, al is
het dan ook met een bedroevend kleine
oplage. Op economisch gebied is
deze krant liberaal, maar wat haar
wereldbeschouwing betreft, christelijk
humanistisch. Haar hoofdredacteur
dr. Ernest Molder, is goed katholiek
en diens echtgenote, Paula
Preradovinz, de kleindochter van de
nationale dichter der Kroaten, de bekendste
katholieke schrijfster van
Oostenrijk.
En dan natuurlijk, hebben ook de
drie grote politieke partijen hun
eigen dagbladpers. Zo geeft de Volkspartij
de „Tageszeitung" uit, een
zeer goede en prettig geredigeerde
krant, die echter niet meer dan 24.000
lezers heeft. Daarnaast verschijnt het
„Kleine Volksblatt", een krantje met
een onooglijk klein formaat, maar
HET lijfblad van de kleine man in
Wenen. Het heeft dan ook een oplage
van 250- tot 300.000 per dag.
De „Arbeiter Zeitung" die tot de
beste kranten van Wenen behoort,
wordt uitgegeven door de socialistische
partij. Haar toon jegens de
communisten en jegens de Russen is
opmerkelijk scherp. Waarschijnlijk
kan zij zich dit veroorloven, omdat
de drukkerij onder Britse bescher­
ming staat. Want ook de Weens
Britse „Morning Post" wordt daar
gedrukt.
De communisten hebben twee dagbladen,
die geen van beide worden
gelezen. De „Volksstimme" is het officiële
partijblad en „Der Abend" een
communistisch boulevardblad, dat
wemelt van de bloedigste moord- en
doodslagverhalen. Dit laatste is
merkwaardig, omdat de hoofdredacteur
van „Der Abend", dr. Bruno
Frei, beslist tot de meest intelligente
en bekwame journalisten van Wenen
behoort.
Over de verkoop van „Der Abend"
hebben we eens ons licht opgestoken
bij de grootste kranten-„stand" van
Wenen op de hoek van de Opernring
en de Karntnerstrasse. Daar vertelde
men ons, dat „Der Abend" weliswaar
verreweg de grootste provisie geeft
bij de verkoop, maar dat ze de krant
maar niet kwijt kunnen raken. Ze
hadden in een week 150 nummers van
„Der Abend" verkocht, tegen 300 of
400 nummers van de „Wiener Kurier"
per dag.
Provinciale pers
De provinciale pers heeft over het
algemeen weinig invloed. Want Wenen
is per slot van rekening een soort
Waterhoofd, waar alles in Oostenrijk
zich concentreert. Een uitzondering
hierop maken „Das Steier Blatt", dat
in Grasz verschijnt en tot de Volkspartij
behoort en de „Kleine Zeitung"
de enige eigenlijke katholieke krant
van Oostenrijk.
Ook de „Salszburger Nachrichten"
worden in Wenen veel gelezen. Het
blad, dat in het betrekkelijk kleine
stadje Salzburg verschijnt, heeft dan
ook een oplage van 150.000. De reden
van deze grote verspreiding ligt in
het feit, dat dit blad tot geen enkele
partij behoort en van alles durft te
schrijven, wat men in Wenen nooit
zou kunnen drukken, maar wel heel
erg graag leest.
Tot de weekbladen die toonaangevend
zijn, behoort in de eerste
plaats de onafhankelijke en katholieke
„Furche". Dit is een blad, dat
met aandacht dient gelezen te worden,
het is bijzonder goed geïnformeerd
over de gebeurtenissen achter
het ijzeren scherm, is sociaal vooruitstrevend
en is niet alleen verreweg
het beste weekblad van Oostenrijk,
maar — volgens het oordeel van velen
— ook een van de allerbeste
weekbladen in de wereld. Het blad
heeft een oplage van 40.000 exemplaren.
Het Minahassa-vraagstuk
Het Ministerie van Voorlichting
van de Regering van Oost-Indonesië
heeft ons een aantal exemplaren toegezonden
van de brochure „Wensdroom
of Werkelijkheid", waarin de
heer P. A. Wansink verschillende
aspecten van het Minahassa-vraagstuk
behandelt. Leden, die voor
deze brochure belangstelling mochten
hebben, kunnen deze aanvragen bij
het Federatie-Bureau.
11

FOEI! FOEI! FOEI!
Film en beeldroman hebben bij het
publiek wel de indruk gewekt, dat
journalisten onbescheiden wezens
zijn, meent de Nieuwe Rotterdamse
Courant. Hun onbescheidenheid hebben
zij nodig om achter allerlei geheimen
te komen en in spionnentrucjes
zijn zij doorkneed; zo althans
kan die indruk zijn. Als journalist
zijn wij inderdaad soms erg nieuwsgierig,
maar toch komt het beeld, dat
het publiek hier en daar van de journalist
heeft, niet steeds met de werkelijkheid
overeen. Er zijn grenzen
van fatsoen. En het merkwaardige is,
dat een fatsoenlijke journalist niet
eens erg onbescheiden hoeft te zijn
om kennis te krijgen van geheimen;
want omdat hij fatsoenlijk is weet
men, dat hij van zijn kennis alleen
op een fatsoenlijke manier gebruik
zal maken.
Des te erger is het, wanneer in
werkelijkheid eens een journalist op
onfatsoen wordt betrapt. Want dan
kan men verder van alles van hem
verwachten; in het bijzonder kan men
dan verwachten, dat hij op een onfatsoenlijke
manier van zijn onfatsoenlijk
verworven kennis gebruik zal
maken.
Wij zijn niet zo maar bij gebrek
aan een onderwerp aan het moraliseren
geslagen. Een directe aanleiding
konden wij vinden in een bericht
van het A.N.P.: in een plenaire
vergadering van de financieel-economische
commissie der Ronde Tafelconferentie
werd tussen de menigte
deskundigen en adviseurs plotseling
een onbekend gezicht ontdekt. Het
was het gezicht v^an een journalist.
De man werd natuurlijk verwijderd.
Hij had zich buiten de grenzen van
het fatsoen begeven om achter geheimen
te komen.
GOEIE OUWE TIJD...
Natuurlijk vermenigvuldigen zich
de gedachten in de Ridderzaal bij een
12
Het SPECIAAL ADRES voor:
STEMPELS
in
Rubber - Koper - Staal
NAAMPLATEN
Alle graveerwerken etc.
JAC. W. v. PUIJFELIK Jr.
GRAVEUR
Spuistraat 189 - Telefoon 33638
AMSTERDAM
VAN ALLERLEI KAf
internationale gebeurtenis als die der
Ronde Tafel Conferentie. Een van
de conferenties, waarbij de oude zaal
van Floris den' Vijfde een spectaculaire
rol speelde voor de Pers, was
de economische conferentie van het
voorjaar 1922 van de geallieerde leiders
na de vorige wereldoorlog, die
zich voor de moeilijke taak geplaatst
zagen, het economische leven in de
wereld, maar in het bijzonder in
Europa, weer op gang té brengen.
En „Baron Hop" vertelt daarover in
de Haagsche Post:
Die conferentie onderscheidde zich
van haar voorgangsters (Spa, Rappallo,
San Remo, Nice, altemaal
lieflijke badplaatsen), omdat in Den
Haag voor het eerst de Russen in het
overleg zouden worden betrokken.
Het was speciaal aan die Russen te
danken, dat de toevloed van internationale
journalisten naar Den
Haag en Scheveningen (waar het
Oranje Hotel als home aan de Russen
onder leiding van Tsjltsjerin was
toegewezen) bijzonder groot was, in
onderscheid tot op heden met de
RTC, waarin de internationale Pers
niet zoveel belang schijnt te stellen,
doch de aanvoer van Indonesische
journalisten weer bijzonder groot is.
Het optreden van de Russen was
op buitenlands politiek en economisch
gebied toen evenmin een groot succes
als tegenwoordig. Uit een oogpunt
van vooruitgang althans. Anderzijds
leverden de pers-conferenties
bij de Russen in het Oranje Hotel
onvergetelijke tonelen op. Dat waren
nog eens persconferenties! In een
atmosfeer, waar men de sigarettenrook
kon snijden, was er een wild
kruisvuur van vragen in het Frans,
Duits en Engels en de woordvoerder
van de Russen vertoonde verbluffende
staaltjes van vaardigheid in het
debat. Want deze vragen hadden voor
het merendeel, althans tegen het einde
ener conferentie, weinig of niets
te maken met de economische vraagstukken
van het ogenblik; zij betroffen
de heilstaat, waarvan men zo
weinig wist en zij probeerden nieuwsgierigheid
te bevredigen van de vragers
over heel die „terra incognita",
welke "de Sovjet-Republieken van
Rusland voor de wereld vertegenwoordigen.
Welk een verandering, dat Perscentrum
van toen en dit van thans!
Toen stond de regeringsvoorlichting
nog in haar eerste babyschoenen.
Het was alles geïmproviseerd en
bleef opgedragen aan de Nederlandse
Journalisten Kring en de Haagse
Journalisten Vereniging. Als wij ons
niet vergissen, was het Mr. Bolhuis
van de N.R.Ct, die de leiding had
namens de Kring en H.J.V., bijgestaan
door Emmy Belinfante. En onze in­
ternationale journalist bij uitstek, Mr.
Van Blankenstein, was een van onze
corypheeën, die met de gehele grote
buitenlandse pers bekend was. Een
andere figuur die in de internationale
wereld een vooraanstaande
plaats innam, was Herman Salomonson,
toentertijd de redacteur van de
Gazette de Hollande, het Haagse internationale
blad, dat een weekblad
was, doch dat tijdens de conferentie
drie of vier malen per week verscheen
met in het Frans, Engels en
Duits vertaalde korte uittreksels uit
de internationale en Nederlandse
pers van artikelen en commentaren
op de conferentie. Hoe zwol onze
nog jonge borst, toen wij vertalingen
in het Frans, Duits en Engels lazen
van onze eigen visie in die dagen op
de politiek, want er werd uit die
vertalingen trouw overgenomen in de
grote wereldpers.
EEN AARDIGE FIGUUR
Onlangs \vierde „Meester Jansen,
een Apeldoornse collega van ons zijn
tachtigste verjaardag. Zulke aardige
en goede figuren in ons vaJk zijn ons
altijd dierbaar. iZij mogen dan al geen
wereldfoeroemdheden zijn, hun aanwezigheid'
in onze stiel is een goed ding
en wij hebben grote achting voor hen.
Daarom 1 nemen wij wat over van wat
de Nieuwe Apeldoornse Courant, over
meester Jansen vertelde: Het was op
6 Juli vijf en zestig jaar geleden, dat
meester — zoals hij in de wandeling
genoemd wordt — Willem Jansen,
destijds nog een knaap van vijftien
jaar, in de Beemte begon als verslaggever
van ons blad, toen nog Oude
Apeldoornse Courant. Op die dag, de
eerste Zondag in Juli 1884, verdronk
een 'kind van de landbouwer H. Huisman
uit Vaassensebroek in 't kanaal
en met zijn vader, die in Beemte hoofd
van de school was, maakte de heer
Jansen de droeve gebeurtenis mee.
Hij schreef er nog dezelfde dag een
verslag over en nadien is hij berichtgever
van ons blad gebleven. Aanvankelijk
voor de Beemte, doch naderhand
ook voor andere dingen. Zo is
meester Jansen o.m. bekend geworden
als dé verslaggever voor alles wat
met de landbouw te maken had en
zal hij in Januari a.s. vijf en twintig
jaar achtereen de zittingen van de
Kantonrechter hebben verslagen. Vermoedelijk
is de heer Jansen wel de
oudste verslaggaver en izal hij de
meeste „dienstjaren" hebben van alle
verslaggevers in Nederland'.
Het is een genot de thans bij

voor de rechtbank in discussie is,
vinden we het vonnis tegen Lunshof
triest. Het brengt de goede samenwerking
tussen Justitie en Pers,
waarbij' de gemeenschap slechts wèl
kan varen, ernstig in het geding. Niet
de bron is in deze (zaak van belang —
ooik al erkent de justitie met deze
vervolging de waarde er van — maar
de juistheid of de valsheid van de
gepubliceerde zaken. Of de documenten
zijn niet juist en dan dienen de
makers er van openlijk ter verantwoording
geroepen te worden, omdat
zij als ambtenaren van de staat valse
verzinsels gefabriceerd hebben, en de
heer Lunshof dient dan wegens smaad
vervolgd te worden; öf de documenten
zijn wèl waar — echt zijn ze
blijkbaar al — en dan mag men afvragen
welke eisen gesteld mogen
worden aan publieke figuren in ons
land, en of het apparaat van de justitie
er toe dient om doofpotten te 'beschermen
en de pers te smoren.
fEr is ons inziens geen andere keus.
Ergens tussen smaad en doofpot ligt
de waarheid; maar niet tussen bron
en geheimhouding.
HAROLD J. LASKI
INLEIDING TOT DE
WETENSCHAP DER POLITIEK
Vertaaid 1 door Prof.
Dr. J. Barents.
Mr.
110 blz. Gebonden ƒ 3.90.
Wat is het karakter van de staat ?
Wat is de rol van de staat in de
gehele samenleving? Hoe is de
staat georganiseerd ? Wat ïs de
verhouding tussen de staat en de
gemeenschap der volken ? Dit zijn
de vragen, die Prof. Laski achtereenvolgens
kernachtig beantwoord.
Hij behandelt in dit buitengewoon
helder gestelde betoog
dug de kernproblemen van del politiek,
maar hoedt zich er overal
voor om zijn werk met technische
bijzonderheden te 'bezwaren en
blijft zich richten tot niet specialistische
lezers. Daardoor heeft
zijcn boek een directheid en een
vaart gekregen, die de inhoud
zeer ten goede komen. Voor iedereen,
die door werk of beiangsteli&ng
met de politiek te maken
heeft, is dit instructieve geschrift
volkomen onmisbaar.
Alom in de boekhandel
verkrijgbaar
N.V. DE ARBEIDERSPERS
Afdeling Uitgeverij - Amsterdam
Holland Typing Office
typt en vermenigvuldigt
snel en accuraat
Vertalen in en uit alle tater*.
Uitzenden van (steno-) typisten
Damrak 44. Tel. 44026—44025.
14
Herziening Statuten Federatie
Toetreding P.C.J.V. maakt wijziging
noodzakelijk
Wij publiceren hieronder de tekst van de Statuten der Federatie, waarin
de door de Federatieraad goedgekeurde wijzigingen zijn verwerkt. Volgens
artikel 18 der thans geldende statuten behoeft deze herziening de goedkeuring
van de algemene vergadering van de N.J.K. en de K.N.J.K.
Met het oog op de voorbereiding dezer vergaderingen, die begin 1950
gehouden zullen worden, verzoeken wij de leden, en in het bijzonder de
afdelingsbestuurders, hiervan kennis te willen nemen.
STATUTEN
voor de Federatie van Nederlandse Journalisten.
NAAM.
Art. 1. De vereniging draagt de naam: Federatie van Nederlandse Journalisten
en is te Amsterdam gevestigd. Zij is aangegaan voor de tijd van
29 jaren en 11 maanden.
DOEL.
Art. 2. De Federatie, zich plaatsende op de grondslag van de door de
Grondwet erkende persvrijheid enerzijds en van de üit de gemeenschapstaak
voortvloeiende verantwoordelijkheid van de journalist anderzijds, heeft ten
doel de behartiging van de belangen van de Nederlandse pers in het algemeen
en die van de Nederlandse journalisten in het bijzonder.
MIDDELEN.
Art. 3. De Federatie tracht haar doel te bereiken langs wettige weg en
wel in het algemeen door de van de aangesloten verenigingen deel uitmakende
journalisten gezamenlijk te vertegenwoordigen in alle gemeenschappelijke
aangelegenheden, met uitzondering van die, waarvan de behartiging
krachtens haar aard aan de afzonderlijke verenigingen is voorbehouden;
de door haar gebezigde bijzondere middelen zijn die, welke aan
de aangesloten verenigingen gemeenschappelijk zijn, te weten:
a. het verlenen van medewerking zowel bij het totstandkomen als bij het
ten uitvoer brengen van al die maatregelen, die het geordend en onafhankelijk
functionneren der pers in verband met haar maatschappelijke taak
kunnen bevorderen;
b. het bevorderen van gezonde toestanden en goede verhoudingen binnen de
Nederlandse pers, met name door het tot stand brengen van blijvende
samenwerking op voet van gelijkheid met de representatieve verenigingen
van dag-, nieuwsblad- en tijdschriften-uitgevers;
c. het bevorderen van een goede opleiding van journalisten;
d. het streven naar regeling van het beroep van journalist en het bevorderen
van het aanzien van de stand der journalisten, met name door het instellen
van een tuchtregeling;
e. arbitrage tussen journalisten en derden, tussen journalisten onderling en
tussen journalisten en uitgevers;
f. het vertegenwoordigend, regelend en bemiddelend optreden bij officiële
en andere gelegenheden, waarbij de belangen der pers zijn betrokken,
alsmede het vergemakkelijken van beroepsbezigheden;
g. het bevorderen van zodanige arbeidsvoorwaarden voor journalisten als
in overeenstemming zijn met hun maatschappelijke positie, waaronder het
bevorderen van pensioenverzekering i'an journalisten, hun weduwen en
wezen, een en ander door het sluiten van een collectieve arbeidsovereenkomst
door de aangesloten verenigingen;
h. het samenwerken inzake de uitgave van de organen der aangesloten verenigingen,
benevens het bevorderen van het onderling verkeer;
i. het samenwerken met de Buitenlandse Persvereniging in Nederland, met
de representatieve organisatie van persfotografen en met verenigingen
van vakgenoten in het buitenland;
j. andere wettige middelen, die aan het doel bevorderlijk kunnen zijn.
JOURNALISTEN.
Art. 4. De Federatie beschouwt als journalist:
a. degene, die er zijn hoofdberoep van maakt:
hetzij mede te werken aan de redactionele leiding of aan de redactionele
samenstelling van de inhoud van een dagblad, nieuwsblad of tijdschrift
voor zover deze inhoud bestaat uit nieuwstijdingen, verslagen of artikelen;
hetzij nieuwstijdingen, verslagen of artikelen welke voor een dagblad,
nieuwsblad of tijdschrift zijn bestemd, dan wel door een persbureau
worden verspreid, op te stellen of redactioneel te verzorgen;

hetzij nieuwstijdingen of verslagen welke door de radio worden verspreid
op te stellen of redactioneel te verzorgen;
b. degene, die optreedt als hoofdredacteur van een dagblad zonder dat hij
daarvan zijn hoofdberoep maakt.
Eigenaren-hoofdredacteuren, eigenaren-redacteuren, of, indien de uitgever
een rechtspersoon is, directeuren-hoofdredacteuren en directeuren-redacteuren
van dag- of nieuwsbladen worden niet als journalist in de zin van dit
artikel beschouwd.
Als persbureaux in de zin van dit artikel worden beschouwd de in het
Koninkrijk gevestigde of vertegenwoordigde instellingen tot het verstrekken
van nieuwstijdingen, verslagen of artikelen aan dagbladen, nieuwsbladen of
tijdschriften, dan wel aan de radio-omroep, met uitzondering van de overheidsorganen,
waaraan een voorlichtingstaak is opgedragen en van die
instellingen welker werkzaamheid uitsluitend of mede pleegt te bestaan in
het verspreiden van nieuwstijdingen, verslagen of artikelen die op een of
meer bepaalde privaatrechterlijke ondernemingen betrekking hebben.
LEDEN.
Art. 5. Leden-oprichters van de Federatie zijn de Nederlandse Journalisten-Kring
(N.J.K.) en de Katholieke Nederlandse Journalisten-Kring
(K.N.J.K.).
Andere verenigingen kunnen als lid tot de Federatie worden toegelaten,
mits hun stemhebbende leden journalist zijn in de zin van art. 4 en de ledenjournalisten
dezer verenigingen statutair verplicht zijn zich te onthouden van
alle handelingen en gedragingen, welke de waardigheid van de stand der
Nederlandse journalisten schaden, overeenkomstig het bepaalde in art. 13
van de statuten van de N.J.K. en K.N.J.K. De toelating geschiedt bij een
besluit van de Federatieraad, die voor het nemen daarvan echter de machtiging
behoeft van de statutaire organen van de aangesloten verenigingen.
In zulk een besluit wordt tevens geregeld de vertegenwoordiging van de
toetredende vereniging • in de Federatieraad en het Federatiebestuur.
Indien wijziging van het aantal leden van een aangesloten vereniging
daartoe aanleiding geeft, kan de vertegenwoordiging van die vereniging in
de organen van de Federatie worden herzien bij een besluit van de Federatieraad,
dat moet voldoen aan de voorwaarden, gesteld aan een besluit tot
statutenwijziging.
FEDERATIERAAD.
Art. 6. De Federatieraad wordt gevormd door de voltallige besturen van
de N.J.K. en de K.N.J.K., alsmede de vertegenwoordigingen der overige verenigingen,
met dien verstande, dat de N.J.K. wordt vertegenwoordigd door
ten hoogste elf, de K.N.J.K. door ten hoogste tien leden, de andere aangesloten
verenigingen ieder door ten hoogste drie. Hij vergadert ten minste
tweemaal per jaar onder leiding van de voorzitter van de Federatie. De
secretaris van de Federatie heeft een adviserende stem.
Behalve de bevoegdheden uitdrukkelijk 'bij deze statuten aan de Federatieraad
opgedragen, behandelt en beslist hij alle aangelegenheden, welke de
statutaire organen van de aangesloten verenigingen als van gemeenschappelijk
belang aan de Federatieraad ter behandeling en beslissing overlaten.
De Federatieraad kan van geval tot geval het Federatiebestuur machtigen
bepaalde hem toekomende bevoegdheden uit te oefenen.
De Federatieraad beslist bij meerderheid van stemmen; een besluit wordt
geacht niet te zijn aangenomen indien de stem-men staken, dan wel indien
de meerderheid van oordeel is, dat het een zaak van beginsel is en alle
aanwezige leden behorende tot één der aangesloten verenigingen hun stem
tegen een voorstel uitbrengen.
FEDERATIEBESTUUR.
Art. 7. Het bestuur van de Federatie bestaat uit ten minste zeven leden
t.w. de voorzitters en secretarissen van de N.J.K. en van de K.N.J.K., benevens
en minste drie door de Federatieraad uit zijn midden aan te wijzen
leden; tot deze drie leden behoort ten minste één lid van een der overige aangesloten
verenigingen. Deze aanwijzing geschiedt telkens voor een jaar, aanvangende
op 1 Mei, in geval van tussentijdse vervanging van een zittende
vertegenwoordiger, geldt de aanwijzing voor het overige deel van het
lopende jaar.
Als voorzitter van de Federatie treedt het eerste jaar op de voorzitter van
de N.J.K., het daarop volgende jaar die van de K.N.J.K. en zo vervolgens bij
toerbeurt. Op soortgelijke wijze wordt voorzien in het vice-voorzitterschap,
welke functie in het eerste jaar wordt vervuld door de voorzitter van de
K.N.J.K. Bij besluit van de Federatieraad kan, doch telkenmale niet langer
dan voor een jaar, van deze rooster worden afgeweken, ook in deze zin, dat
een lid van het Federatiebestuur, behorende tot een der andere aangesloten
verenigingen, voor een der beide functies 'kan worden aangewezen.
Het Federatiebestuur behandelt en beslist alle aangelegenheden, welke niet
krachtens het bepaalde in art. 6 aan de Federatieraad zijn voorbehouden,
tenzij ten minste drie bestuursleden van oordeel zijn, dat een aangelegenheid
van zodanig belang is, dat deze aan de Federatieraad dient te worden
voorgelegd. Het Federatiebestuur is voor het door hem gevolgde beleid verantwoording
schuldig aan de Federatieraad.
achierde ronde Lolh kerk
Een bezoek voor Uw
Nederlandse- en buitenlandse
relaties is altijd
gezellig
OVERHEID EN PERS
In de laatste raadsvergadering van
Zwolle, zo schrijft Nieuw Overijsels
Dagblad, stelde het lid Jalving de
vraag of de wethouder verantwoordelijk
is voor mededelingen van hoofden
van takken van dienst aan de
pers. Wethouder Alf erink antwoordde,
dat hij bereid was die verantwoordelijkheid
te dragen, voor zover die publicaties
zich beperken tot officiële
mededelingen. Niet echter voor door
hoofdambtenaren verstrekte insideinformation,
die de dagbladschrijiver
behoeft voor een goede volksvoorlichting.
Aanleiding tot deze vraag was
kennelijk een weekblad-artikel, waarin
'klachten over woningtoestanden
werden besproken. Door de dienst
van Openbare Werken waren blijkbaar
inlichtingen verstrekt, waardoor
de journalist in staat- werd gesteld
zidh een gefundeerde mening te vormen.
Evenwel 1 drukte (hij de informatorische
mededeling in de vorm van
officieel commentaar in de krant af.
Niet ten onrechte maakte dit een
onaangename indruk op de raadsleden,
die al geruime tijd vergeefs hadden
aangedrongen op een omstandig rapport
over de ingekomen klachten en
de normen door de woningcommissie
aangehouden bij de verdeling van de
beschikbare woonruimte. Genoemd
raadslid had derhalve volkomen gelijk
met zijn vraag en de vrijmoedige
journalist ging met die ,publicatievorm
zijn boekje te buiten.
Het voorgevallene kan tot gevolg
hebben dat hoofdambtenaren voorzichtiger
worden met het verstrekken
van inlichtingen aan de pers. Dit nu
izou zeer te betreuren zijn en schadelijk
voor een goede volksvoorlichting.
Want een journalist moet te allen
tijde bij' een officiële instantie kunnen
aankloppen om inlichtingen, welke
een goede voorlichting van het publiek
bevorderen. Anderzijds moet men er
van overiheidszijde op kunnen vertrouwen,
dat van de verstrekte infor-
15

Het mannetje met de rijksdaalder
klopt bij U aan
N.V. De Nederlandsche Spaarkas
Gebouw „De Rijnstroom", aan
het Rokin 92—96, Amsterdam.
maties 'n gepast gebruik wordt gemaakt.
Sedert de bevrijding is de verhouding
tussen plaatselijke overheid
(thans met inbegrip van de politie)
en pers uitstekend. Niet alleen was
de plaatselijke pers beter dan voorheen
in staat haar voorlichtende taaJk
naar toehoren te vertvullen', maar ook
de overheid heeft meer dan eens blijk
gegeven erkentelijk te zijn voor de
wijze waarop de pers deze taak ver-
. vult. Hiervan getuigde nog zeer onlangs
oud-wettiouder Lansink bij gelegenheid
van zijn afscheid als stadstoestuurder.
Laat de wijze waarop een collega
van inside-information gebruik heeft
gemaakt, een les zijn, maar geen aanleiding
om de goede verhouding tussen
overheid en pers te schaden. Te
grote belangen staan hierbij op het
spel om aan het voorgevallene achteloos
voorbij te gaan.
GEEN PERSVRIJHEID
üDe „Osservatore Romano" publiceerde
dezer dagen een beschouwing
uit Washington omtrent een recente
uitgave van de Bibliotheek van het
Congres te Washington, getiteld:
„Hedendaagse Europese Pers". Detze
publicatie is verzorgd door Harry J.
Krould, chef van de afdeling Europese
Zaken van genoemde Bibliotheek.
(De heer Krould maakte een langdudige
reis door Europa, ten einde zich
zo volledig mogelijk op de hoogte te
stellen van de huidige pers alhier.
(Vervolg pag. 11)
16
Het Federatiebestuur beslist bij meerderheid van stemmen. Bij staking van
stemmen wordt een voorstel geacht te zijn verworpen, evenals wanneer de
meerderheid van oordeel is, dat het een zaak van beginsel is en alle aanwezige
leden behorende tot één der aangesloten verenigingen zich tegen het
voorstel verklaren. De secretaris van de Federatie heeft een adviserende
stem.
VERTEGENWOORDIGING.
Art. 8. Het Federatiebestuur vertegenwoordigt de Federatie in en buiten
rechte. Het is behoudens het bepaalde in de artikelen 7 en 12 bevoegd zelfstandig
op te treden ter behartiging van de belangen der pers in het algemeen
en der Nederlandse journalisten in het bijzonder. Het Federatiebestuur
zorgt voor representatie der vereniging bij officiële gelegenheden daar en
wanneer dit naar zijn oordeel nodig is, of de Federatieraad dit aan het
Federatiebestuur opdraagt.
Zowel bij afzonderlijke gelegenheden als in toüijvende representatieve
organen zal de Federatie zodanig zijn vertegenwoordigd, dat met de samenstellende
delen van de Federatie zoveel mogelijk op voet van gelijkheid' wordt
rekening gehouden.
DAGELIJKS BESTUUR.
Art. 9. De voorzitter, de vice-voorzitter, een door de Federatieraad aangewezen
lid van het Federatiebestuur, niet behorend tot een der reeds in het
dagelijks bestuur vertegenwoordigde verenigingen en de secretaris van de
Federatie vormen het dagelijks bestuur. Dit kan in, bij Huishoudelijk Reglement
te regelen gevallen, voor het Federatiebestuur optreden.
Bij Huishoudelijk Reglement kan bepaald worden, dat de vergaderingen
van het Dagelijks Bestuur door andere leden van het Federatiebestuur
bijgewoond kunnen worden.
SECRETARIAAT.
Art. 10. De Federatieraad benoemt een bezoldigd secretaris, die belast is
met de leiding van het voor de dagelijkse behandeling van zaken te vormen
bureau. De secretaris is bevoegd zelfstandig te handelen, binnen de grenzen
van zijn instructie, welke door de Federatieraad wordt vastgesteld. Zijn
bezoldiging en rechtspositie worden eveneens door deze raad geregeld. In
geval van ontstentenis van de secretaris neemt het lid van het Federatiebestuur,
dat daartoe bij bestuursbesluit wordt aangewezen, het secretariaat
waar.
GELDMIDDELEN.
Art. 11. De secretaris van de Federatie is, met inachtneming van het
hieromtrent in zijn instructie bepaalde, belast met het beheer van de geldmiddelen
van de Federatie. Deze worden gevormd door de in de leden 3 en 4
bedoelde bijdragen of voorschotten der leden en uit van derden ontvangen ,
vergoedingen van onkosten, gemaakt voor door het secretariaat te hunnen
behoeve verrichte werkzaamheden.
De secretaris is ter zake van zijn beheer verantwoording verschuldigd aan
de Federatieraad, die bevoegd is, zich van deskundige hulp voor de uitoefening
van deze controle te voorzien. Op bij reglement te bepalen tijdstippen,
doch minstens eens per jaar, wordt de rekening over het afgelopen tijdvak
aan de Federatieraad ter vaststelling voorgelegd.
De kosten van het bureau en de andere onkosten der Federatie komen,
volgens de vastgestelde rekening ten laste van de aangesloten verenigingen.
Deze dragen een telkenmale door de Federatieraad vast te stellen, voor elk
gelijk bedrag in de kosten bij; het resterende deel der kosten wordt omgeslagen
naar verhouding tot de aantallen leden van elk der verenigingen.
Voor dekking van de lopende uitgaven worden door de verenigingen ter
nadere verrekening de nodige voorschotten verstrekt.
SECTIES.
Art. 12. De secties als bedoeld in de statuten van de aangesloten verenigingen,
die een zelfde journalistiek belang vertegenwoordigen, zullen haar
taak in het verband van de Federatie gezamenlijk vervullen. Daartoe wordt
een gemeenschappelijk bestuur gekozen, waarvan de samenstelling wordt
geregeld in een door de Federatieraad vast te stellen reglement en waarvan
de leden in bij dit reglement vastgestelde verhouding worden aangewezen
door de secties van de aangesloten verenigingen.
Het bepaalde in de vorige alinea geldt eveneens de samenwerking tussen
de secties hoofdredacteuren van de aangesloten verenigingen, die gezamenlijk,
zowel naar buiten als tussen de leden onderling die algemene belangen
van de Nederlandse pers zullen behartigen, waarbij de redactionele leiding
der dagbladen of persbureaux rechtstreeks is betrokken. De door de Federatieraad
vast te stellen reglementen zullen zoveel mogelijk aansluiten bij '
de reglementen welke de aangesloten verenigingen voor hun afzonderlijke
secties hebben vastgesteld.
Indien de aangesloten verenigingen van oordeel zijn, dat voor de vertegenwoordiging
van journalistieke belangen, als bedoeld in het eerste lid van dit

artikel, geen afzonderlijke secties door deze verenigingen behoeven te worden
ingesteld, kunnen de daarbij betrokken journalisten verenigd worden in
secties der Federatie. De instelling van deze secties geschiedt door de Federatieraad.
Het te behartigen persbelang en de bevoegdheden der secties
worden in het besluit tot instelling omschreven. De bijzondere reglementen
der secties, die geen bepalingen mogen bevatten strijdig met de statuten en
het huishoudelijk reglement van de Federatie of van de aangesloten verenigingen,
of met de besluiten van de Federatieraad, behoeven de goedkeuring
van de Federatieraad.
AFDELINGEN EN FEDERATIECOMMISSIES.
Art. 13. De afdelingen van de aangesloten verenigingen, die eenzelfde, of
nagenoeg hetzelfde gebied bestrijken, zullen in het verband der Federatie
voor gemeenschappelijke aangelegenheden zoveel mogelijk samenwerken.
Daartoe kunnen in die plaatsen waar daaraan behoefte blijkt te bestaan,
Federatiecommissies worden ingesteld, waarvan de samenstelling, gehoord de
besturen van de betrokken afdelingen, wordt geregeld in een door de Federatieraad
vast te stellen reglement en waarvan de deden in een bij dit reglement
bepaalde verhouding worden aangewezen door deze afdelingen.
De Federatiecommissies zijn bevoegd met de vertegenwoordigers van
andere organisaties op persgebied samen te werken ter behartiging van
gemeenschappelijke plaatselijke belangen.
COMMISSIE VOOR INTERNATIONAAL VERKEER.
Art. 14. De Federatie stelt in een commissie voor internationaal verkeer,
bestaande uit de voorzitter van de Federatie en ten minste vier door de
Federatieraad aan te wijzen leden; als secretaris treedt de secretaris van de
Federatie op.
Deze commissie heeft tot taak het onderhouden van het contact met de
internationale organisatie van journalisten, waarbij de Federatie is aangesloten,
alsmede het voorbereiden van de bijwoning der door deze internationale
organisaties te houden vergaderingen en congressen en van de
door de Federatie in te dienen voorstellen.
Zij brengt ten minste eenmaal per jaar verslag van haar werkzaamheden
aan de Federatieraad uit.
De aanwijzing van een lid in de executieve van de internationale organisatie
van journalisten geschiedt door de Federatieraad.
ORGANEN.
Art. 15. De door de aangesloten verenigingen uit te geven organen zullen
zowel redactioneel als technisch zoveel mogelijk in onderling overleg worden
samengesteld. Met volledig voorbehoud van de onafhankelijkheid der redacties,
zijn deze bevoegd aan de inhoud van elkanders organen al die artikelen,
verslagen en berichten te ontlenen, die zij voor opneming in hun eigen
orgaan geschikt achten. Ter bevordering van de redactionele samenwerking
wordt een commissie ingesteld, waarvan de samenstelling bij reglement wordt
geregeld; de secretaris van de Federatie maakt deel uit van deze commissie.
Elke vereniging draagt de kosten van haar eigen orgaan, met dien verstande,
dat de zetkosten van het gemeenschappelijk deel van de inhoud der organen
over de betrokken verenigingen wordt verdeeld in verhouding tot de oplage
der organen.
TUCHTRECHTSPRAAK.
Art. 16. Het toezicht op de naleving van de in art. 13 van de statuten van
de N.J.K. en van de K.N.J.K. of in overeenkomstige artikelen van de statuten
van andere aangesloten verenigingen omschreven verplichting wordt opgedragen
aan een Raad van Tucht, bestaande uit twee journalisten beiden
lid van een aangesloten vereniging, en drie onafhankelijke leden onder wie
een voorzitter-jurist.
De leden van de Raad van Tucht, en de secretaris, die jurist moet zijn,
alsmede hun plaatsvervangers, worden voor de tijd van drie jaar benoemd
door de Federatieraad.
Art. 17. Op een journalist, lid van een aangesloten vereniging, die zich
schuldig maakt aan een handeling of een gedraging, welke de waardigheid
van de stand der Nederlandse journalisten schaadt, kan de Raad van Tucht
een der volgende maatregelen toepassen:
Ie. waarschuwing;
2e. berisping;
3e. schorsing voor ten hoogste zes maanden als lid der vereniging, waarvan
de betrokkene lid is;
4e. schrapping van de ledenlijst van de vereniging, waarvan de 'betrokkene
lid is.
De Raad van Tucht kan besluiten, dat zijn beslissing in dier voege bekend
wordt gemaakt als hij in het belang van de journalistiek wenselijk oordeelt.
Bij een door de Federatieraad vast te stellen tuchtreglement worden geregeld
de wijze van indiening van klachten, procesorde en al wat verder aan
(Vervolg van pag. 16t kolom 1)
In totaal worden 848 couranten en
tijdschriften genoemd en behandeld,
uit 25 verschillende Europese landen.
Italië 46
Albanië 10
Oostenrijk ... 94
België 34
Bulgarije 2il
Tsjecho-
Slow&kije ... 24
Denemarken 25
Finland 25
Frankrijk 53
Duitsland 65
Engeland 75
Griekenland ... 19
Ierland 18
IJsland 11
Joegoslavië ... 47
Nederland ...32
Noorwegen ... 17
Polen 3-2
Portugal 17
Roemenië 21
iSpanje 24
Zweden 33
'Zwitserland ... 36
'Sovjet-Unie ... 69
Hongarije : 26
De samensteller van dit overzicht
laat voor elk land apart een algemene
(beschouwing voorafgaan. Zijn beschouwingen
krijgen een ontstellend
ikarakter,, wanneer zij op landen
slaan waar de pers gecontroleerd
wordt door de staat, en de persvrijheid
beknot of volledig onderdrukt is.
Uit de verkorte bloemlezing halen
wij hier enkele uittreksels aan:
Albanië: „Alle productie- en verspreidings-middelen
van de pers zijn
in regerings-handen; alle drukkers
zijn staats-beambten, en het enige
nieuwsagentschap, dat berichten mag
verspreiden is een regerings-orgaan."
Bulgarije: „Privé-publicaties zijn
verboden en alle publicaties worden
zonder onderscheid gecontroleerd ofwel
door de communistische partij
ofwel door het Patriottisch Front. Er
bestaan strenge sancties op iedere
critiek op de regering of haar politiek:
het laatste orgaan der oppositie
werd in 1947 opgeheven."
Tsjecho^SIowakije: „Na de communistische
staatsgreep van 1948 werd
de pers volledig aan controle onderworpen.
Men bemerkt tussen de verscheidene
d'ag- en weekbladen slechts
geringe verschillen in de wijze waarop
de hoofdartikelen geschreven worden
en de berichten medegedeeld. Het
KLEDINGMAGAZIJN
't CENTRUM
PALEISSTR.16-TEL. 47760
17

Ministerie jyan 'Propaganda controleert
het verlenen van vergunningen,
de toewijzing van het papier en de
ideologische inhoud van de pers."
Duitsland (Sovjet-Zone): „In de
Sovjet-zone en -sector van. Berlijn
worden alle kranten en weekbladen
gecontroleerd 1 , en zij volgen met
enkele puur-locale veranderingen de
leiddraad der Sovjet-propaganda wat
de interne kwesties betreft en de 'internationale
problemen. Dit is ook
het geval met de énkele communistische
publicaties', die in de Westelijke
zone uitkomen.
In de Engels-Amerikaanse-Franse
bezettings-zones zijn geen vergunningen
meer nodig om bladen te publiceren,
of wordt deze vereiste binnenkort
opgeheven."
Joegoslavië: „Er bestaat geen vrije
of onafhankelijke pers in Joego-Slavië.
Alle dag- en weekbladen worden
gepubliceerd door de Communistische
Partij, door het Volksfront, of een der
organisaties hiervan. Binnen het
kader van dit Volksfront hebben nog
drie kranten de bedriegelijke schijn
bewaard, van politieke partijorganen
te zijn: Republica, Slobodni Dom, Selo
— maar de inhoud verschilt in wezen
slechts in acaent, en in het geven van
berichten van regionaal karakter; een
strenge censuur regelt alles, en het
officiële persagentschap TANJiUG
heeft op zich genomen om de volmaakte
gelijkvormigheid der ganse
pers te bewerkstelligen."
Polen: „In Polen bestaat geen vrije
of onafhankelijke of oppositiepers.
Er zijn: nog wel enkele dag- en weekbladen,
die niet met de partij verbonden
zijn, doen deze worden gecontroleerd
door de censuur en door
middel van het concentreren in coöperatieve
lichamen (welke weer door
de staat gecontroleerd worden) van
elke uitgevers-activiteit, en door nog
andere systemen van coördinatie van
de pers."
Portugal: „Het efficiënte coördineren
van de pers met de politiek
van de regering van Salazar laat
slechts beperkte variaties toe in de
toon van de hoofdartikelen. De Portugese
Regering neemt deel aan het
ERP en is uitgesproken anti-Sovjet:
de kranten volgen deze gedragslijn
met slechts geringe verschillen."
Roemenië: „Er toestaat geen vrije
pers in Roemenië. Een zeer strenge
censuur en een absolute controle, uitgeoefend
door het Ministerie van
Kunsten en Voorlichting, waken niet
slechts over de inhoud van alle dagbladen
en periodieken, maar dwingen
ook tot het publiceren van artikelen
welke geïnspireerd zijn op de voortdurende
deliberaties van het Politburo
der „Partij van Roemeense arbeiders".
iSpanje: „Gegeven de structuur en
de politiek van de Spaanse regering,
en de controle op de pers welke zij
uitoefent in overeenstemming met
deze politiek, overschrijden de variaties
der meningen, uitgedrukt door
de pers, nauwelijks een uiterst beperkt
kader."
Sovjet-Unie: „De sovjet pers is
18
het toezicht op de naleving van de in art. 13 van de statuten van de N.J.K.
en de K.N.J.K. of in overeenkomstige artikelen van de statuten van andere
aangesloten verenigingen omschreven verplichting door de Raad van Tucht
bevorderlijk is.
Art. 18. Aan het oordeel van de Raad van Tucht kunnen geschillen, waarbij
journalisten, die lid zijn van een aangesloten vereniging, ter zake van de
uitoefening van hun beroep zijn betrokken, worden onderworpen, indien
partijen daartoe hun toestemming geven. Worden die geschillen niet in der
minne bijgelegd, dan beslist de Raad. Onder de hierbedoelde geschillen zijn
begrepen die tussen journalisten en uitgevers van dagbladen, nieuwsbladen
en tijdschriften of ondernemers van persbureaux, met uitzondering echter
van geschillen welke de arbeidsvoorwaarden betreffen. Bij de beslissing kan
de Raad van Tucht aan de betrokken journalist een van de maatregelen,
genoemd in toet vorige artikel opleggen.
WIJZIGING EN ONTBINDING.
Art. 19. Tot wijziging van de Statuten is een besluit nodig van de
Federatieraad, dat genomen moet zijn ten minste tweederde van de uitgebrachte
stemmen. Dit besluit is alleen rechtsgeldig, indien de statutaire
organen van de meerderheid der aangesloten verenigingen de Federatieraad
machtiging tot de betrokken statutenwijziging hebben verleend, of het desbetreffende
besluit nadien hebben bekrachtigd.
Voor opzegging van het lidmaatschap der Federatie is nodig een besluit
van de betrokken aangesloten vereniging, welk besluit moet voldoen aan de
statutaire vereisten voor ontbinding van de eigen vereniging.
De Federatie wordt ontbonden:
a. door besluiten van alle aangesloten verenigingen, welke besluiten moeten
voldoen aan de statutaire vereisten voor ontbinding van de eigen
verenigingen;
b. indien ten gevolge van opzegging van het lidmaatschap door één of meer
der aangesloten verenigingen, slechts één vereniging als lid zou overblijven.
Wijzigingen der statuten treden niet in werking, alvorens daarop
Koninklijke goedkeuring is verkregen.
NA ONTBINDING.
Art. 20. In geval van ontbinding geschiedt de vereffening met inachtneming
van het bepaalde in art. 1702 van het Burgerlijk Wetboek, terwijl na
kwijting van alle schulden, het overblijvende vermogen wordt verdeeld onder
de aangesloten verenigingen. Deze verdeling geschiedt naar verhouding van
de getallen, verkregen door de aantallen leden van elk der verenigingen,
zoals die laatstelijk op grond van art. 11 van deze statuten zijn vastgesteld,
te vermenigvuldigen met het aantal volle jaren, dat de betrokken vereniging
lid van de Federatie is geweest.
REGLEMENT.
Art. 21. Het Huishoudelijk Reglement van de Federatie en eventuele
andere reglementen worden vastgesteld, gewijzigd en afgeschaft door de
Federatieraad.
NIET GEREGELDE ONDERWERPEN.
Art. 22. In die onderwerpen, waarin deze statuten niet voorzien, kan bij
besluit van de Federatieraad worden beslist. Zulk een besluit wordt geacht
niet te zijn aangenomen, indien alle in de vergadering aanwezige leden,
behorende tot een der aangesloten verenigingen, hun stem tegen een desbetreffend
voorstel uitbrengen.
niet alleen onderworpen aan de allerstrengste
censuur en controle, maar
is tevens volledig uniform. Het door
de radio uitzenden op dicteer-snelheid
van hoofdartikelen en berichten,
welke integraal gepubliceerd moeten
worden, sluit zelfs de geringste
accent-verschillen en de geringste
onderscheidien in de voorstëllingswiijee
uit. De enige elementen van
verschil worden gegeven door puurlocale
nieuwsberichten 1 , of professionele
berichten, die uitsluitend bepaalde
categorieën van lezers interesseren.
Dag- en weekbladen, die
bekend zijn, doch slechts een beperkte
oplage hebben, worden dikwijls
door de regering of de partij
gebruikt om experimenten van poli­
tiek karakter te lanceren, hetgeen
dan tijdelijk aan zulk een blad de
schijn verleent van onafhankelijk orgaan
te zijn."
Hongarije: „In lijnrechte tegenstelling
met Artikel 2 van het Vredesverdrag,
op grond waarvan de
Hongaarse regering zich verplichtte
om. de vrijheid van pers te garanderen,
zijin alle dagbladen, en tijdschriften
gedwongen om te gehoorzamen
aan de communistische richtlijnen
hetzij voor (buitenlandse, hetzij
voor binnenlandsohe zaken.... ^ e
verordeningen, afgekondigd in Sep'
temtoer en December 1947 hebben. d e
allerlaatste toestaande resten van
pers-vrijhéid weggevaagd."
(De Linie)

FEDERA TIENIEUWS
Internationale Federatie
van Hoofdredacteuren
Van de Service Frangaise d'Information
werd bericht ontvangen betreffende
een op 24, 25 en 26 October
te houden congres van de Federation
Internationale des rédacteurs en
chef. Dit congres is georganiseerd
door de Franse Vereniging van
Hoofdredacteuren die het initiatief
heeft genomen om de in 1939 opgerichte
Internationale Federatie te
doen herleven. Aangezien de betrokken
mededeling slechts enkele dagen
vóór het houden van het congres
werd ontvangen, heeft de Federatie
moeten volstaan met een telex-bericht
aan de hoofdredacties. In dit telexbericht
is de aandacht er op gevestigd,
dat het Federatie-bestuur geen
gelegenheid heeft gehad zich uit te
spreken over de wenselijkheid van
de heroprichting der Internationale
Federatie van Hoofdredacteuren, en
dat leden die het congres wensten
bij te wonen, dit dus op eigen verantwoordelijkheid
deden.
Collectieve
Arbeidsovereenkomsten
De journalisten-delegatie, die met
de Raad van Beheer van het A.N.P.
zal onderhandelen over het afsluiten
van een CA.O. voor de bij het A.N.P.
werkzame journalisten, is als volgt
samengesteld: coll. Metzemaekers,
Nelissen, Mr. M. Rooy en H. N.
Smits. De besprekingen met de
N.N.P. over een C.A.O. voor nieuwsbladjournalisten
zullen op 12 November
a.s. worden hervat. De delegatie
der journalisten bestaat uit coll.
W. P. N. Goosens, T. Lodewijk, L. S.
J. Hanekroot en Mr. Mr. Rooy.
De samenstelling van de delegatie,
die met de N.D.P. zal onderhandelen
over de herziening van de C.A.O.
voor dagbladjournalisten is als volgt:
coll. Mr. M. Rooy, L. S. J. Hanekroot,
Mr. Dr. A. Veerman, Drs. A. Wijffels
en H N. Smits.
Conflict te Zaandam
De Burgemeester van Zaandam
heeft een tweetal collega's van De
Zaanlander in een gemeenteraadszitting
van onfatsoenlijke journalistiek
beschuldigd, naar aanleiding
JONG JOURNALIST,
reeds meerdere jaren als zodanig
werkzaam, gaat zich voor enkele
jaren in het wetenschappelijk centrum
van Vlaanderen-Leuven
vestigen.
Gaarne zou hij enkele correspondentschappen
van landelijke bladen
op zich nemen.
Brieven onder No. 151/48, „De"
Katholieke Journalist", Koningsstraat
22b, Hilversum.
van in dit blad gepubliceerde mededelingen
over tekortkomingen van
het Huisvestingsbureau te Zaandam.
Na gevoerde besprekingen heeft de
Burgemeester zich bereid verklaard
het geschil te onderwerpen aan de
uitspraak van een neutrale commissie.
Aangezien het Federatiebestuur
het onnodig achtte tot instelling van
een afzonderlijke commissie over te
gaan, nu de Raad van Tucht de aangewezen
instantie is om dergelijke
aangelegenheden te onderzoeken, is
aan de Burgemeester in overweging
gegeven het geschil door indiening
van een klacht voor de Raad van
Tucht te brengen. De Burgemeester
heeft zich bereid verklaard de kwestie
bij dit College aanhangig te
maken.
Automatische girering van
contributie
Tot voor kort was het alleen aan
die rekeninghouders bij de Postchèque-
en Girodienst, die reeds
voor de oorlog van deze faciliteit
gebruik maakten, toegestaan
periodieke betalingen „automatisch"
te doen geschieden, door de
verschuldigde bedragen door de
Giro-dienst van hun rekening te
laten afschrijven. Thans kan weer
iedere rekeninghouder aan de
Girodienst machtiging verlenen
tot het doen verrichten van periodieke
betalingen aan andere rekeninghouders.
Wij vestigen hierop de aandacht
niet alleen van. de leden, die hun
contributie plegen te gireren, doch
ook van de leden-rekeninghouders,
bij wie tot dusverre per kwitantie
werd gedisponeerd. Een dergelijke
wijze van voldoening der contributie
bespaart zowel de betrokken
leden als het Federatie-secretariaat
moeite en kostten!
Wie van deze mogelijkheid gebruik
wenst te maken, vrage bij
het giro-loket van het postkantoor
een formulier voor machtiging tot
periodieke overschrijving aan. In
de desbetreffende kolommen van
het formulier dient achtereenvolgens
te worden ingevuld: 1. Naam
en woonplaats begunstigde: secretaris
Federatie van Nederlandse
Journalisten, Prinsengracht 876,
Amsterdam-C.; 2. Postrekening
no.: 418318; 3. bedrag: de maandelijkse
verschuldigde contributie
(bij twijfel omtrent het netto-bedrag
wende men zich tot het
Federatie Bureau); 4. Datum,
waarop de overschrijving dient te
geschieden: bijv. de 8ste van
iedere maand (bij voorkeur niet
de 1ste, om overbelasting van de
Postchèque- en Girodienst te
voorkomen); 5. Toelichting op de
betaling: contributie N.J.K., K.N.
J.K., P.C.J.V. lopende maand.
Utrechtse journalisten
over de erecode
Een oude maar in deze verwarde
tijd zeker actuele kwestie werd besproken
in een drukbezochte gecombineerde
vergadering te Utrecht van
de U.J.V. en de Kath. U. J. V., namelijk
die van de journalistieke „Erecode".
Er was voldoende aanleiding
om de Utrechtse collegae nog eens
onder de aandacht te brengen wat
onder die code wordt verstaan en
hierover van gedachten te wisselen.
Collega G. J. Brinkman, bestuurslid
U. J. V., heeft de besprekingen geopend
met een inleiding, waarin hij
opmerkte dat zich de laatste tijd te
Utrecht verschijnselen hebben voorgedaan
die sterk wezen op een bewuste
afwijking van de ere-code. Spr.
was er van overtuigd dat de bladen,
die van de code zijn afgeweken, niet
zullen willen bestrijden, dat die code
bestaat! De zin der afwijkingen besprekende,
wilde collega Brinkman
er nadrukkelijk op wijzen, dat hier
niet bepaalde couranten maar slechts
„overtredingen" gesignaleerd werden.
Na enkele sprekende voorbeelden
te hebben aangehaald (niet nakomen
van gemaakte afspraken over publicaties)
zeide de inleider, dat elke
verontschuldiging voor een overtreding
niet kan worden gecontroleerd.
In vele gevallen klopte er iets niet
in de verontschuldigingen. Geen enkele
courant zal zich natuurlijk controle
door een Journalisten Vereniging
laten welgevallen, maar de
journalisten dienen te weten wat
onder ere-code wordt verstaan en
deze correct na te komen. Het onderhavige
terrein, daar was men zich
bij deze bespreking ook wel terdege
van bewust, wordt bovendien doorkruist
door hoofdredactionele bevoegdheden.
Na een zeer geanimeerde en leerzame
discussie, waaraan ook werd
deelgenomen door de" Perschefs van
Spoorwegen en Jaarbeurs en welke
door de altijd opofferingsvaardige
niet-reformatorische collega J. Wilbrink,
voorzitter van de Kath. Journ.
Ver., geleid werd, verklaarde de
vergadering zich accoord met het
standpunt der besturen, dat in het
kort neerkomt op het volgende:
Ie. Tegen publicatie van uitnodigingen
kan geen bezwaar zijn, mits men
zich hierbij beperkt tot een concrete
mededeling met nieuws-element. 2e.
Het verzoek tot plaatsing van een
toegezonden bericht op. bepaalde
datum, wordt niet gelukkig genoemd,
maar eenmaal gedaan, dan kan het
verzoek eerst dan in de wind worden
geslagen, als de vragende partij
hiervan op de hoogte is gesteld. 3e.
Niet dan bij uiterste noodzaak kan
een afspraak op een persconferentie
worden gemaakt. Niet vergeten mag
worden dat de conferentie-organiserende
partij uit een oogmerk van
algemeen belang een bepaalde datum
van publicatie noodzakelijk kan achten.
Een courant die ter conferentie
aan dit verzoek toch geen gevolg
19

BOEKEN ~ JOURNALISTEN
The British Press, door Robert
Sinclair; uitgave Horne & Van
Thai te Londen. Geb. 8s,6 d.;
271 blz.
De schrijver van deze actuele uitgave
houdt zich intrinsiek bezig met
de lectuur, die de Royal Commission
heeft verspreid in verband met de
pers en haar vrijheid in Engeland.
Met journalistiek flair bespreekt hij
verschillende onderwerpen en backgrounds,
waardoor ook de vakman
buiten het Britse rijk zich kan oriënteren.
Maar de kern van dit welkome
boek ligt besloten in de analyse van
wat Sinclair zelf heeft genoemd „the
permanent ethics of the press". Dit
hoofdstuk eindigt hij met deze fascinerende
zinnen: „Men have always
had hands: but their hands must wait
till their eyes can see. Let the journalist
always remember that he is
on the side of the light more and
more light." Er is veel in dit geschrift
van Sinclair, dat kan gelden
als richtsnoer voor de practisch werkende
journalisten van onze dagen.
Achterin staan enkele nieuwe uitgaven
genoteerd, die eveneens de persvrijheid
behandelen.
De strijd voor het katholieke
boek, door W. van de Pas;
uitgave „Sint Jan", Amsterdam.
Geb. ƒ 7.50; 180 blz.
Dit zeer fraai verzorgde boek is
bedoeld als kostbare feestgave bij
gelegenheid van het 25-jarig bestaan
van de R.K. Ned. boekhandelarenen
uitgeversvereniging „Sint Jan".
Een deel van de beschreven geschiedenis
loopt parallel met die van de
katholieke journalistiek; in beiden
hebben figuren als Le Sage ten Broek
en later Bonaventura Kruitwagen
een rol van betekenis gespeeld. Voor
het niet-Sint-Jans-lid is vooral het
eerste deel van het boek interessant;
wenst te geven, dient dat duidelijk
kenbaar te maken. Wenst een bepaalde
courant na -de persconferentie
bij nader inzien zich niet aan de
afspraak te houden, dan behoren de
andere bladen van dit standpunt op
de hoogte te worden gesteld.
Lang niet alle facetten aan de
glinsterende diamant van de ere-code,
konden op één avond onder de loupe
worden genomen, maar de ruim twintig
leden die acte de presence gaven,
bleken zo voldaan over het verloop
en de teneur van de bespreking, dat
zij te kennen gaven, binnen korte
tijd nogmaals te willen vergaderen!
Te betreuren is weer, dat de hoofdredacteuren
uit het Sticht deze avond
grandioos verstek lieten gaan. Slechts
één hunner was zo beleefd, bericht
van verhindering te zenden. Ook dit
laatste noemt de journalist: ere-code!
Utrecht, October 1949.
20
KAREL H. M. VAN DEN BERG
Secretaris U.J.V.
dat beantwoordt het meest aan de
verwachtingen die door de titel worden
gewekt. Dat deel geeft interessante
wetenswaardigheden over het
boek in reformatie- en contra-reformatietijd,
en over twee boekverkopers
van betekenis in de 18de eeuw. In
het voorwoord van dit' boek breek*
pastoor W. Nolet een lans voor vakopleiding.
Wij hoorden, dat men er
ginds mee bezig is.
Katholisches Leben und. publisistische
Verantwortung ; uitgave
F. H. Kerle te Heidelberg.
200 blz.
Men heeft deze titel gekozen bij de
verzameling van voordrachten, verleden
jaar gehouden te Walberberg,
waar talrijke katholieke journalisten
en publicisten uit West-Europa hebben
getracht tot internationale samenwerking
te komen. Nu wij de
teksten rustig konden nalezen, is ons
vooral opgevallen het bedachtzame
en instructieve woord, dat de Berlijnse
hoogleraar in de journalistieke
wetenschap, prof. dr. Emil Dovifat
en na hem prof. dr. Walter Hagemann
uit Munster spraken. Zij hebben
dankbaar gereageerd op de geste
der buitenlanders, de hand ter verzoening
te reiken. In deze bundel van
veertien voordrachten is ook opgenomen
het exposé, dat onze collega
Louis Fréquin in Walberberg heeft
gegeven over de betekenis van de
pers in Nederland. Achterin dit boek
is een nota afgedrukt, waarin een
schema wordt gegeven van een mogelijke
organisatie van katholieke
journalisten en publicisten in de landen
van West-Europa. Onlangs, in
Bonn, heeft men er nadeï over gesproken.
Gedenkschrift, door Wt. J.
Bastiaan; uitgave Staatsdrukkerij
te 's Gravenhage. 87 blz.
Het honderdjarig bestaan der stenografische
inrichting van de beide
Kamers der Staten-Generaal is niet
zonder feestelijkheid herdacht. Wat
hierbij ook de journalisten kan interesseren,
is de uitgave van een gedenkschrift,
waarin de directeur van
deze Stenografische inrichting interessante
bijzonderheden heeft opgehaald.
Hij heeft de vakgeschiedenis
van 'n eeuw nagegaan, met ernst, in
leesbare vorm. Vooral belangrijk is
het tweede deel van dit boek, waar-
Drukkerij N.V.vi Joh. Jesse
N.Z. Voorburgwal 160
Telefoon: 42596
AMSTERDAM-C.
LOSBLADIGE ZAKBOEKJES
in de schrijver zich losmaakt van de
historie en in eigen stijl de betekenis
van zijn vak bezingt: „de stenografie
is een graadmeter van de openbaarheid
in het staatsieven, en de stenografen
zijn de zwaluwen van de
volkslente." En ook al werd de stenografie
steeds verder uit de practijk
van de journalist verdrongen, toch
handhaaft zij zich (en zij moet dat
doen) daar, waar men naar de letter
pleegt te werken. Zo kunnen wij
aanvaarden de stelling, waarmee de
heer Bastiaan zijn door minister
Drees hartelijk ingeleide gedenkschrift
besluit, namelijk, dat de stenografie
een dubbele taak heeft: „zij
heeft niet alleen het gesproken woord
getrouw weer te geven, maar ook te
waarschuwen tegen het spreken van
woorden, die niet gesproken en niet
gelezen behoeven te worden." Ons
respect, ten slotte, voor de stenograaf,
die menigmaal beter weergeeft
dan gesproken werd.
Writers on writing, door Walter
Allen; uitgave Phoenix
House, London. Geb. 15 s.;
258 blz.
Het schrijven van boeken is een
merkwaardig bedrijf. Wij herinneren
ons een voordracht van Gerard Walschap
over de auteur, waarin geestig
de vele moeilijkheden van de schrijver
bij het tot stand komen van een
boek werden geschetst, maar ook
werd herinnerd aan het gemak, waarmee
sommigen hun boeken weten te
scheppen. Walschap concludeerde in
beide gevallen: schiet niet op de
auteur; hij doet z'n best! Tot dit inzicht
brengt ons thans ook Walter
Allen, die, na een verklarende inleiding,
een keur van wereldbefaamde
schrijvers uit alle eeuwen de revue
laat passeren met korte verklaringen
en fragmenten, die het beste proza
en de schoonste poëzie behandelen.
Wij ontmoeten Goethe en Shelley,
Tolstoi en Dickens, Rilke en Mauriac,
om ons tot deze enkele auteurs te
bepalen. In deze bundel vindt Allen
ruimschoots gelegenheid, de betekenis
van de poëzie te verklaren en de
karakteristiek van het proza. In kort
bestek werd hier veel schoons bijeengebracht.
Succes-agenda 1950; uitgave
Maandblad „Succes", Den
Haag.
Een journalist, die zich 1001 dingen
moet herinneren, dient 'n hoofd
als een ijzeren pot te bezitten, tenzij
hij zijn verheugen verstrooit over
allerlei notities. Wij kennen collegae,
die hun afspraken hebben staan op
allerlei papiertjes en die ze — verspreid
over allerlei zakken — met
zich ronddragen. Van de practische
agenda's die de laatste tijd zijn verschenen
en die welkome hulpmiddelen
zijn om het menselijk geheugen te
assisteren, is de Succes-agenda wel de
opvallendste en misschien wel de
meest practische. De uitgever zond
ons de complete verzameling paperen
en formulieren, die de portefeuille
(in twee formaten en ver-

DE „GOEDE
Ed. de Nève heeft in het vorige
nummer spijtig geconstateerd, dat de
grote namen uit de journalistiek zijn
verdwenen, en dat is een klacht,
welke men tegenwoordig ook dikwijls
onder het publiek hoort: de
pers is niet meer, wat zij enkele
decennia geleden was. Het is menselijk,
dus begrijpelijk vooral in onze
gezellige tijd, een loflied te zingen
of te neuriën op wat voorbij is; of
het in dit geval zonder meer gerechtvaardigd
is, betwijfel ik.
Ligt het niveau, dat de besten onder
de tijdgenoten op hün manier
bereikt hebben werkelijk zo ver beneden
het peil, waarop Boissevain,
Kuyper, De Koo, Plemp van Duiveland,
Brusse e.a. zich bewogen?
Ernie Pyle en zijn collegae, die
tijdens en na de oorlog beroemd geworden
zijn, kan men niet bepaald
krullenjongens noemen, en is de
reportage over het verpulverde
Hiroshima, waarvoor de New Yorker
een geheel nummer beschikbaar
stelde, geen buitengewoon staal van
journalistiek? Kunnen wij heus niet
vakgenoten aanwijzen, die, mutatis
mutandes, naast Boissevain en Laudy
mogen staan? Zij hadden natuurlijk
een andere stijl, hun methode van
werken was niet de onze, doch dat
is slechts een voordeel. Justus van
Effen schreef in zijn Spectator anders
dan Brusse, en indien De Koo
nu leefde, zou hij zijn werk ook
streng moeten herzien.
Het terrein betredend, waarop ik
mij het liefst beweeg, moge ik er op
schillende leersoorten verkrijgbaar)
kunnen bevatten. Men kan die formulieren
rangschikken en combinaties
vormen, zoals men wil. Derhalve
is het mogelijk, dat voor journalisten
ten dienste van hun dagelijkse arbeid,
een verzameling wordt bereikt, die
men zich niet beter zou kunnen wensen.
Natuurlijk is er vooreerst een
ruime agenda, verder een alfabet,
formulieren voor onkosten-nota's,
interlocale telefoongesprekken en
auto-onkosten, gedrukte mededelingen
van allerlei practische aard, tot
velletjes carbon-papier toe, briefkaarten
en boekuitleen-formulieren.
Ondanks dit alles biedt het ring-mechaniek
van de portefeuille voldoende
mogelijkheid tot het bergen van
voldoende copy-notitiepapier, zo nodig
in vier verschillende kleuren. Dit
alles vormt de inhoud voor 'n geheel
jaar. Wat afgewerkt is, kan worden
uitgelicht en eventueel bewaard en
gerangschikt in een bakelieten cassette.
De uitgever zal stellig willen
tekenen met bepaalde wensen, mits
hij portefeuille met inhoud in voldoende
aantal kan leveren.
ANDERE UITGAVEN
Ook voor 1950 hebben J. J. Romen
& Zonen te Roermond in opdracht
van het liturgisch apostolaat in
de Norbertijnen in Heeswijk een litur-
OUDE TIJD"
wijzen, dat men zo dikwijls hoort:
vroeger aha! tóén hadden wij
toneelcritici! Weet je 't nog, toen
Rössing, Berckenhof en Schuil naar
de comedie gingen? En herinner je
je de spitse critieken van Schroder
?
Het heeft mij altijd gefrappeerd,
dat deze lofliederen vóór de oorlog
ook gehoord werden, in de tijd dus,
toen bijvoorbeeld Willem Nieuwenhuis
zijn heldere, knap en liefdevol
geschreven, steeds goed gefundeerde
en gemotiveerde, overtuigend geformuleerde
artikelen naar aanleiding
van een of andere voorstelling in
De Maasbode liet verschijnen. In de
tijd dus, toen o.a. Werumeus Buning
toneelcriticus was Werumeus
Buning, die toch wel enig inzicht
heeft in wat des theaters is, en het
aardig zeggen kan ook.
Stond dat werk naar inhoud en
vorm zo ver beneden de critieken
van Rössing c.s. ?
Men begrijpe mij goed: ik heb
respect voor inzicht, eruditie en
geestdrift van J. B. Schuil, en ik ben
van mening, dat Rössing in de Beknopte
Geschiedenis van onze Letterkunde
moet worden opgenomen,
omdat hij ontzaglijk veel voor he*-
Nederlandse toneel: heeft gedaan.
Maar ik zal niet de enige zijn, die
soms lichtelijk wordt teleurgesteld,
wanneer hij thans iets van Rössing
leest, hetgeen ndet de schuld van
deze toneelkenner is, doch van hen,
die hem voor en na zo hoog geheven
hebben. Schroder kon ongetwijfeld
gische kalender uitgegeven. En ook
nu zijn de foto's van Martien Coppens
verrassend. Aan de achterzijden
zijn toepasselijke beschouwingen in
verband met het kerkelijk jaar afgedrukt.
Wederom twee interessante G.G.G.uitgaven:
over het leven en werken
van de twaalf apostelen, door prof.
R. A. Jansen O.P., en het lezenswaardig
verhaal van een monnik te
Calci over het onderwerp „De Kartuizers
terug naar Nederland" —
Het verslagboek van de Sociale Studieweek
te Rolduc in 1948 bevat afdrukken
van alle gehouden voordrachten
over „Het katholicisme en
de moderne wereld" — In een door de
uitgever Ad. Donker te Rotterdam
goed verzorgd boekje haalt Herman
Heyermans Sr, oud-redacteur van de
N.R.C., herinneringen op uit zijn
journalistieke loopbaan — Een bundel
actueel gestelde en fris verzorgde
brochuren geeft richtlijnen over de
jeugd van Nederland — Het Katholiek
Genootschap voor geestelijke
vernieuwing liet een catechismus in
de Duitse taal drukken ter verspreiding
in de diocesen van West-Duitsland
— Coll. Theo Droog schreef voor
het Katholiek Verbond voor Kinderbescherming
een boekje „De greep
naar het kind", ten behoeve van
katholieke gezinsvoogden.
zijn mening over stuk en spel origineel"
en puntig onder woorden brengen,
doch ik zal wederom de enige
niet zijn, die soms de indruk kreeg,
dat hij zijn scherpe, wel eens zure
opmerkingen nu en dan om het plezier
over zijn eigen inval naar de
zetterij stuurde, terwijl hij hetzelfde
even duidelijk, even raak en even
sterk, .maar iets zachtmoediger had
kunnen zeggen.
Herinnering is de enige realiteit,
heeft een Fransman gezegd; dat is
waar, doch daarom moeten wij de
realiteit van het ogenblik nog niet
door een gekleurde bril gaan bekijken.
Te veel „gossip"
Oök op de bladen van 1949 zal de
Franse uitspraak nog wel van toepassing
zijn, dat de krant één man
is. Een dagblad volgt over het algemeen
een bepaalde lijn, een beschouwing
over de politieke constellatie
wordt ten slotte echter gegeven door
de schrijver van het hoofdartikel, en
de bespreking van de laattse Hamlet
is uiteraard de weergeving van de
indruk, die de criticus heeft ontvangen,
hoe eerlijk >hij ook zal pogen,
objectief te blijven.
Op deze subjectieve factor doel ik
dus niet, wanneer ik bescheiden de
vraag stel, of soms het zuiver persoonlijke
element in de journalistiek
tegenwoordig niet te veel boven
komt? Is het nodig, dat in een weekblad
mededeling wordt gedaan, dat
het op de redactie zo'n gezellige
reünie was geweest? redacteur
Jan was juist terug uit Afrika, Klaas
uit Iran, Gerrit uit de Balkan en
Willem uit Zweden. De lezers leren
wel uit de reportages, waar de heren
geweest zijn.
In een Amsterdams periodiek las
ik een stukje van iemand, die in de
hall van een hotel kopij had gezocht.
Hij keek er eens rond, en warempel,
daar zag hij Elias, die zich ging
voorbereiden op (of verpozen na) de
compositie van zijn Praetvaria. En
even later zag hij Bakker en Spier
naar de eetzaal gaan, waar zij hun
thuiskomst uit de West met een gezellig
etentje gingen vieren.
In een reportage over, laten we
zeggen, een jubileum, kunnen persoonlijke
herinneringen van de journalist
opgehaald worden, doch dan
moeten het herinneringen aan de jubilaris
zijn, geen uitweidingen over
jeugd, schooljaren, jongensstreken
van de schrijver. De collegae zullen
hem wel in het zonnetje zetten,
wanneer hij zelf gaat jubileren, of
de schrijfmachine definitief onder
de hoes heeft gezet.
Een andere keer lees ik dat, toen
het toneelseizoen in Amsterdam begon,
de critici op vacantie togen;
Carmiggelt kronkelde naar Zuid-
Frankrijk, Blijstra wandelde in Downing
Street, Stroman ging met een
schare dichters naar Venetië.
In gemoede, zoals dat heet: is dat
nu wel nodig? Elias, Spier en de
anderen zullen het, denk ik, met mij
eens zijn, dat deze imitatie van de
gossip-column in Hollywoodse film-
21

SPORTJOURNALISTIEK EN EEN •• "-"•*** *»
SCHANDELIJKE PROFANATIE
f_fET karakter van de sportjourna-
* •"• listiek is de laatste vijftien jaar
op revolutionnaire wijze veranderd.
Van de Jantje-trapt-naar-Pietje-verslagen
en de van-minuut-tot-minuutreportages
is de zichzelf respecterende
sportjournalist van onze dagen
allang afgestapt. Hij heeft zijn heil
gezocht bij het dramatisch effect,
het psychologisch moment en het
vlammend epos. Het gebeurt wel dat
hij in niets ontziende ijver het rechte
spoor van de noodzakelijke zakelijkheid
zó volkomen uitwist, dat de met
beelden en adjectieven murw gebombardeerde
lezer zich na het ondergaan
van zo'n verslag of reportage
afvraagt, wie de wedstrijd nu eigenlijk
heeft gewonnen.
Maar zoiets gebeurt niet alleen en
ook niet op de eerste plaats in Nederland.
Onze gewaardeerde Belgische
collega's die door 'n felle concurrentiestrijd
zoals we die hier niet kennen,
overigens meer op kwantiteit
dan op kwaliteit zijn gespitst, kunnen,
wanneer ze eenmaal te paard
zitten, met verbazingwekkende charges
uit de hoek komen. Maar ook de
z.g. „groten" van het internationaal
sportschrijversgilde weten bij tijd en
wijlen van wanten. Zo bezondigde de
heer Jacques Goddet, hoofdredacteur
van het uitstekend aangeschreven
Franse sportdagblad ,,1'Equipe", zich
onlangs aan een woordspeling om
van te rillen. Hij deed dat in de aanhef
van zijn artikel over de wielrenner
Jacques Moujica, ook wel Jésus
Moujica genoemd. Moujica werd,
zoals bekend, winnaar van de monsterwedstrijd
Bordeaux-Parijs, een rit
b'aden ongewenst is. Gaat het niet
een beetje op reclame lijken ?
Ons eigen .orgaan doet er overigens
ook aan mee. Benoemingen en mutaties
in de journalistiek vormen
nieuws, dat wij in ons blad verwachten,
doch het lijkt mij niet nodig om,
wanneer Tijdspiegelaar; de parlementaire
redacteur van De Tijd, of Pasquino
geciteerd worden, eventjes te
vermelden, dat dit respectievelijk mr
Derks, Hanekroot en Luger zijn. Dat
v/eten wij trouwens toch wel, en de
rest heeft er niets mee te maken.
Op het menu in het restaurant
wordt niet vermeld, wie van de koksmaatjes
de soepgroente heeft gehakt,
en of de maïtre de cuisine deze keer
zelf de saus heeft aangemaakt. Zo
is het ook met de krant; de lezer
verlangt nieuws... een revolutie, het
resultaat(?) van de R.T.C., een boekbespreking
hij verwacht gerechten;
toegang tot de keuken kan hij
voor zijn paar centen niet verlangen.
De kok blijve (de beeldspraak is vrij
raar) achter het gordijn van de pluralis
majestatis; hij zelf is niet belangrijk,
wat hij maakt, wél.
22
Hk. ASSMANN
van een dag en een nacht over maar
even 586 K.M. En Goddet profaneerde
zonder blikken of blozen: „In
deze Kerstnacht van de wielersport,
werd Jésus Moujica geboren in de
kribbe van de grootste glorie."
Daar zijn, menen wij, zelfs de
meest onverschrokken dramaturgen
van de Nederlandse sportjournalis
tiek toch maar onmondige boorlingskes
bij.
EZE vrij vriendelijk gestelde cri-
D tiek door Jan Cottaar werd in
het „Vrijmoedig Commentaar" van
De Tijd terecht aangevuld met de
volgende afkeuring:
Hebben de dramaturgen van de
Nederlandse sportjournalistiek de
potentie in zich tot aberraties te
komen als die, waaraan de hoofdredacteur
van ,,1'Equipe" zich thans
heeft bezondigd ? Als men dit meent,
denkt men over zo'n profanatie, hoe
verontwaardigd men er ook over
mag zijn, altijd nog te licht, lijkt ons.
Of denken wij misschien nog altijd
te licht over het bedrijf dier Nederlandse
sportdramaturgen ? Wij zijn
geneigd, de overdrijving, waarin zij
hun kracht zoeken, te beschouwen
als een nogal onschuldig en ja, niet
zelden voor de lezers wel amusant
verschijnsel. Maar het zou inderdaad
wel eens niet zo onschuldig kunnen
zijn.
Tot hoever rijkt het vermogen des
onderscheids bij de lezers van al die
waanzin? Als velen van hen eens
niet in de gaten hebben, dat het
waanzin is? Als zij het allemaal eens
hoogst ernstig zouden nemen?
Dan zouden die sportdramaturgen
een hoogst gevaarlijke verwarring in
de hand werken. Dan zouden zij
danig bijdragen tot een herwaardering
der waarden, die er welhaast
geen van in haar waarde laat.
En als nu eens die sportdramaturgen
zelf ook niet in de gaten zouden
hebben, dat zij waanzin schrijven?
Als zij zelf er eens evenzeer in zouden
geloven als zulk een publiek, dat
niet tot critisch lezen in staat is?
Dan schrijft misschien ook een Nederlandse
sportdramaturg plotseling
zo'n afschuwelijke profanatie neer.
Wanneer zij zelf in hun waanzin geloven,
kan deze niet anders dan afstompend
werken bij hen. Dan moet
hun waanzin hen steeds meer in zijn
greep krijgen. Wat zij vandaag nog
vermogen te onderscheiden, dat onderscheiden
zij dan morgen niet
meer.
IJ achten het mogelijk, dat
W sportdramaturgen, die beginnen
met waanzin te schrijven, terwijl
zij zich dit welbewust zijn, door het
succes, dat zij er mee hebben bij een
publiek, dat hen hoogst ernstig
De heer R. J. Vogels, Hoofd van de
Persdienst van de K.L.M., schreef het
volgende aan de Federatie:
„Het medeleven van de Nederlandse
pers in al haar geledingen met het
30-jarig bestaan van de K.L.M, was
zo overweldigend, dat het volkomen
onmogelijk is om alle bladen en hun
redacteuren met een persoonlijk
schrijven te bedanken.
Ik geef U de verzekering, dat de
Directie en het personeel van onze
maatschappij zeer onder de indruk
zijn van de betoonde sympathie en
de grootse hulde. Er is geen land ter
wereld, waar de nationale burgerluchtvaart
zulk een oprechte belangstelling
van de zijde van de pers ten
deel valt als in Nederland en dit moge
een bewijs zijn van een juist inzicht
ten aanzien van datgene, waarmede
Nederland in de nabije en verre toekomst
de goede naam buiten de grenzen
kan handhaven en verstevigen.
Het is mij een voorrecht om namens
de K.L.M, via Uw organisatie
de gehele Nederlandse Pers van harte
dank te zeggen voor de unieke
samenwerking."
Uit de „Amsterdamse Pers"
De Contact-middagen van de leden
van het Genootschap voor Openbaar
Contact en de leden van „De A.P."
en de Kringen Noord-Holland der
K.N.J.K. en P.C.J.V. in de „American
Bussiness Club" aan de Warmoesstraat
te Amsterdam zijn Dinsdag
18 October hervat.
Die middag heeft coll. Eduard
Elias, „Elsevier's Praetvaer", een interessante
causerie gehouden, waarin
hij de gevaren der bedreiging van de
grote landelijke dagbladen door de
provinciale pers op onderhoudende
wijze — en toch met de ernst, die
bij dit onderwerp past — belichtte.
Zijn causerie had bovendien de verdienste,
dat zij aanleiding gaf tot een
geanimeerde discussie.
De opkomst was bevredigend, doch
kan nog beter worden. Voortaan is
er dus Dinsdag om de 14 dagen in
de A.B.C, weer gelegenheid elkaar
te ontmoeten. 1 Nov., 15 Nov., 29 Nov.
enz., kan men daar zo 's middags
tussen kwart over 4 en half 7 perschefs
en collega's treffen. Het ligt
in de bedoeling om contact-middagen
met en zonder „causerie" elkaar te
doen afwisselen.
neemt, zichzelf na enige tijd ook
hoogst ernstig nemen en dan van
kwaad tot erger vervallen.
Onze sportdramaturgen mogen
zich spiegelen aan de hoofdredacteur
van ,,1'Equipe". Er blijve of
kome systeem in hun waanzin.
Systeem, dat de vrucht is van gezond
verstand en verantwoordelijkheidsgevoel.
(Door omstandigheden is plaatsing
van deze beschouwing vertraagd.
Red. K. J.)

WIST UDAT....
= L. Swenney, voormalig correspondent
van de Maasbode te Wenen,
secretaris van de Kamer van Koophandel
in die blijde stad geworden is ?
= wij van die (gewaardeerde) collega
nieuwtjes voor deze rubriek
ontvangen hebben, alle betreffende
„een boek van mijn hand" dat binnenkort
zal verschijnen?
-_= wij zulke nieuwtjes ijskoud en
domweg niet plaatsen?
= u mag raden waarom niet?
= ons vak toch maar altijd tot alles
blijft leiden?
= u dat weer zien kunt aan collega
D. Waalwijk van het Rotterdams
Nieuwsblad die beroeps-officier gaat
worden? En dat wel: majoor bij de
Luchtmachtstaf ?
— collega Enklaar (uit Enschede)
verbonden werd aan de Amersfoortse
Courant ?
= daarentegen collega G, H. ter
Stege uit Hengelo (O.) redacteur van
de Emmer Courant is geworden?
= hoofd-collega D. J. von Balluseck
van Algemeen Handelsblads naam
en faam, na 31 dienstjaren aan de
N.Z. Voorburgwal, diplomaat is geworden
bij de Nederlandse delegatie
bij de Verenigde Volken?
= wij nu zenuwachtig onze nagels
bebijten met de vraag: wie, o wie
zal hem opvolgen?
=: wij cns afvragen: komen die Groningse
hoogleraar of die Rotterdamse
collega (van een vorige gelegenheid)
thans wederom en nog in
aanmerking ?
= collega doctor Ernst van Raalte
alwéér in de Verenigde Staten is?
= de motorkampioen (van de A.N.
W.B.) wederom verschenen is? Met
J. Koolhaas Revers als hoofdredacteur
en J. W. Ankersmit (ex-Arnhemse
Courant) en Ido Izaaks als
redacteuren ?
= H.M. de Koningin, bij haar bezoek
aan Hellendoorn, door deszelfs burgemeester
een boekje (over Hellendoorn
en Nijverdal) werd aangeboden,
geschreven door ons aller Gerhard
Werkman?
= de n.v. Deli Courant over 1948
10 percent dividend uitkeert ?
= te Wilhelmshaven de „Wilhelmshavener
Zeitung" is herverschenen ?
Uitgever en hoofdredacteur de voormalige
admiraal der Duitse oorlogsmarine
Förster is? Gekleed in een
bescheiden colbertje, de gewezen zeeheld
over het perron van het station
loopt en zelf de kranten verkoopt?
— mr. M. C. M. Voorbeytel bij zijn
afscheid als pers-attaché aan de Nederlandse
Ambassade te Parijs hartelijk
gehuldigd is?
— wij, op deze plaats, deze beminnelijke
en hulpvaardige oud-collega
hartelijk willen dank zeggen voor de
wijze waarop hij zijn taak heeft vervuld
?
— wij hopen en verwachten dat
Voorbeytels opvolger, Sadi de.Gorter,
met vreugde en voldoening diens
werk zal voortzetten?
= twee Praagse Perschefs, Klinger
en Kosta, zijn gearresteerd ?
= Praag maar zeshonderd kilometer
van Nederland ligt?
= Het Vrije Volk (Groningen) aan
B. en W. heeft gevraagd twee krantenstands
te mogen opstellen aan de
openbare weg ?
= het Haagse gemeentepersoneel een
eigen tijdschrift krijgt?
— collega M. Reckman niet meer bij
de redactie van De Telegraaf werkzaam
is?
= in 1938 in België 92 dagbladen
verschenen, in 1947 waren het er 61.
Weekbladen: in 1938 3063, in 1947
nog 1478 ?
= aan twaalf kinderen van bij de
ramp met de ,,Praneker" omgekomen
Amerikaanse journalisten op initiatief
van officiële Nederlandse instanties
in de Ver. Staten een studiebeurs
voor vier of vijf jaar studie aan een
Amerikaanse universiteit is aangeboden
?
= de Franse Renault-fabrieken aan
vijf journalisten die de vergadering
van de V.N. verslaan vijf auto's heeft
aangeboden ?
= ook N.R.C.'s Vas' Dias en Parool's
Sanders volgens de Nieuwe Haagse
zo'n auto kregen ?
= het niettemin naar ons inzien leuker
zou zijn wanneer journalisten (of
hun directies voor hen) zélf hun
auto's zouden betalen?
— ir. A. van Emmenes zijn zilveren
jubileum als sportjournalist heeft gevierd?
En wij onze gelukwensen (alsnog)
bij de vele voegen?
~ collega Jaap Kalff uit Den Haag
daarentegen dertig jaar werkzaam
was ? En dat wij hem hierbij op papier
hartelijk de hand drukken ?
= wij hem toewensen dat hij nog
vele, vele Zaterdagse uren in de collegiale
kring in de Bodega moge
paraisseren ? Om maar te zwijgen van
de ontelbare belegde broodjes op de
Stationsweg, die wij hem nog gunnen?
= de zaak Lunshof is uitgedraaid
op een vonnis van ƒ 100.— boete,
subs. 10 dagen hechtenis en een
voorwaardelijke gevangenisstraf van
1 maand met een proeftijd van 3 jaar ?
= en de affaire Schoonenberg op
een vonnis van ƒ 150.— boete, subs.
15 dagen hechtenis en een gevangenisstraf
van 6 weken met een proeftijd
van 3 jaar?
= tegen de hoofdredacteur van De
Waarheid (ditmaal wegens belediging
van de heer Beel) driehonderd
gul-den boete subsidiair dertig dagen
hechtenis geëist is?
= R. Zuidema, hoofdredacteur, van
het Zeeuws Dagblad te Goes op 31
October 70 jaar geworden is ?
= Bertus Aafjes in vaste dienst is
getreden van de Volkskrant als „lyrische
medewerker" ?
= de parlementaire redacteur van
de Radio Nieuwsdienst, C. D. Th.
Sikkink, verbonden is als redacteur
Binnenland aan de Volkskrant?
= P. O. van Kempen, die als redacteur
was verbonden aan het weekblad
van de Kath. Nederl. Boeren-
en Tuindersbond, sinds 15 October
als landbouwredacteur aan de Volkskrant
werkt?
= Th. Nolens te Helmond, sportredacteur
van „Oost-Brabant", binnenkort
verbonden wordt aan de sportredactie
van de Volkskrant?
= Astra, het maandblad, na een zeer
korte na-oorlogse wederverschijning,
alweer is verdwenen ?
= de laatste dag van September de
Ned. Ver van Persbureaux het levenslicht
zag?
= dit een moeilijke bevalling is geweest,
wanneer wij het aantal van
de voorafgegane consulten als maatstaf
mogen nemen ?
= wij de boreling verwelkomen wegens
haar doelstelling: het bevorderen
van een in economisch, cultureel
en sociaal opzicht gezond persbureauwezen,
het medewerken aan een zo
hoog mogelijk journalistiek peil dei-
Nederlandse persbureaux en het behartigen
van de vakbelangen der
leden ?
= in de Verenigde Staten minder
papier wordt gefabriceerd omdat de -
voorraden te groot zijn?
= S. J. van der M. te Leeuwarden,
die tot 5 Mei 1950 door de Perszuivering
is uitgesloten, niettemin tóch
schreef en derhalve door de Leeuwarder
politierechter, tot ƒ 200 boete
of 1 maand voorwaardelijk met 1
jaar'proeftijd is veroordeeld?
= B. C. F. van den Berkhof van
Kockengen, de pers-man aan onze
ambassade te Brussel, benoemd is
tot ambassade-raad ?
= de landelijke voetbalkampioen
S.V.V. de enige club in ons land is,
die perskaarten uitreikt voor een
plaats „met dame" ?
= Yge Foppema (onze eigen Yge
mogen we wel zeggen) benoemd is
tot docent in Journalistiek Taalgebruik
aan het Instituut voor Perswetenschappen
van de Amsterdamse
Universiteit ?
= hij derhalve van Discipulus Charivarii
nu Magister Diurnalium is
geworden ?
= wij de hoofdredacties van De Telegraaf
en het Nieuws van den Dag
gevraagd hadden om opgave van bij
deze dagbladen werkzame collegae?
= deze hoofdredacties geweigerd
hebben aan dit (vriendelijk) verzoek
van (ook) hun vakblad gevolg te
geven ?
= wij de tanden op elkaar hebben
gezet om deze (collegiale) slag op
het hoofd te boven te komen?
= wij overigens slechts één verklaring
hebben voor deze weigering?
= u moogt raden welke deze is?
= de R. v. B. voor de Perszuivering
een uitspraak vernietigde van de
comm. v. d. Perszuivering, waarbij
een naamsverbod was ingesteld voor
het „Nieuwsblad v. Friesland" of
„Hepkema's Crt."?
= de landreohter te Makassar redacteur
Radja Loa wegens belediging
van de negara-politie veroordeeld
heeft tot een jaar gevangenis?
= u dan toch maar weer aardig wat
lachjes en traantjes, snikjes en grimlachjes
van ons hebt opgediend gekregen
deze maand?
23

IN AMERIKA IS HET BETER
Een land heeft niet alleen de regering,
maar ook de "kranten die het
verdient.
Klachten over de Nederlandse pers
en haar dienaren kunnen vaak worden
herleid tot twee grondfouten die
nu eenmaal eigen zijn aan het krantenbedrijf
hier te lande:
1. de redacties zijn onvoldoende bezet,
en
2. de redacteuren worden onvoldoende
betaald.
'Dit. zijn conclusies waartoe men
onvermijdelijk moet komen na kennisneming
van de wenken, die Elliseva
Sayers >(nu al weer enige tijd geleden,
maar ze hebben niets van hun actualiteit
verloren) aan haar 'Engelse collega's
gegeven heeft in World's Press
Niews.
Collega Sayers is een Engelse die
de laatste jaren in New York heeft
gewenkt. Ze weet waarover ze schrijft
— zoals de meeste Amerikaanse journalisten.
Een gulden per woord ....
Ja, er worden hier in Amerika
enorme honoraria betaald, zegt collega
Sayers. Ik heb wel eens twee
shilling per woord gekregen (dat was
Mijnheer de Redacteur
. TER AANMOEDIGING
In Januari bracht ik een bezoek
aan de hoofdredacteur van een gewestelijk
dagblad. (Ter voorkoming
van vergissingen wegens de plaatsnaam
hieronder genoemd: het blad
was niet De Gelderlander). De hoofdredacteur
zeide mij dat hij prijs stelde
op korte verhalen. Ik schreef een
kort verhaal en stuurde het in. Lange
tijd hoorde ik er niets meer over,
totdat ik langs een omweg vernam
dat op 8 April mijn bijdrage geplaatst
was. Van toen af wachtte ik hoopvol
op een honorarium. Ik wacht nog
steeds.
In Mei waagde ik er op te zinspelen
in een brief aan de hoofdredacteur,
doch ik ontving geen
antwoord. In Augustus schreef ik
rechtstreeks naar de directeur over
dit geval. En wederom bleef een
antwoord uit.
Een en ander stemt een student in
de journalistiek niet zeer hoopvol.
Maar ik vertrouw dat een dergelijk
gebaar in de perswereld toch wel
geen gewoonte zal zijn. Gaarne zou
ik uw mening hierover vernemen.
STUDENT TE NIJMEGEN
Het zijn slechts uitzonderingen,
die de regel van journalistiek fatsoen
bevestigen. — Red.
24
(Tenminste in sommige opzichten)
lang vóór de devaluatie van het pond).
Maar vergeet niet wat er voor gevraagd
wordt. „Het aantal woorden
dat niet in druk verschijnt, is vaak
een toetere maatstaf om er zo'n schijnbaar
fabelachtige betaling naar te
beoordelen."
Het is niets 'bizonders, wanneer een
Amerikaanse journalist wekenlang
bezig; is materiaal te verzamelen voor
een enkel artikel. Hij onderzoekt, ondervraagt,
snuffelt in bibliotheken,
leest boeken, (brochures en artikelen,
gaat op reis. Hij schuwt niet de
moeite (en de tijd!) met twintig mensen
te gaan praten om één bruikbare
anecdote te krijgen ter verlevendiging
van zijn verhaal.
Het is evenmin iets bizonders wanneer
hij dan nog eens een week besteedt
aan het schrijven en herschrijven
van zijn artikel, alvorens hij het
naar de een of andere redactie zendt.
Die hem misschien zal vragen, het
nóg eens te herzien.
Voor zo'n artikel, van 2500 tot 5000
woorden, krijgt onze Amerikaanse
collega dan ook, als het erg mooi is,
misschien 60Ö dollar.
Goed werk kost tijd
Wanneer Amerikaanse reportages
zo vol zitten met interessante Ibizon.
derheden, dan komt dat eenvoudig
omdat de schrijvers zich de tijd hetoben
gegund, en konden gunnen, om die
bizonderheden op te sporen.
Collega Sayers haalt als voorbeeld
aan, hoe van een bekende Engelsman
een „portretje", korte levensbeschrijving
en karakterschets, werd geschreven
voor de New Yorker. Die journalist
heeft drie weken ongeveer ibij me
gelogeerd, zei het slachtoffer, en vervolgens
heeft hij al mijn vrienden en
vijanden ondervraagd.
Met dezelfde zong wordt vervolgens
zo'n stuk geschreven en herschreven.
Maar dan komt er ook een „Profile"
in de New Yorker voor de dag!
Wat voor de reportage geldt, geldt
evenzeer voor de bewerking van de
copie op de krant. De kunst van het
herschrijven, ihier overhaast wel toegepast
als het erg! nodig isi, heeft men
in Amerika tot grote Moei geibraeht.
Geen sprake van, dat telexcopie na
onderstreping van de hoofdletters en
enkele vluchtige bekortingen zo maar
wordt doorgegooid'! Het persbureau
is daar slechts de leverancier van
Tuwe grondstof, die niet in de krant
komt voordat ze is bewerkt en gepolijst.
'Bij ons ontbreken voor een dergelijke
werkwijze de tijd en de mensen.
De Nederlandse journalist wordt er
niet naar betaald, om zoveel zorg aan
zijn werk te besteden. Bijgevolg doet
hij het vlugger — maar het werk is
er dan ook naar.
In de ogien van een Amerikaan is
een groot deel van wat wij doen
eigenlijk niet veel meer dan: flodderjournalistiek.
De aard van deze soort van journalistiek
drukt een stempel op degenen
die er in werken. Zij vergeten
— zo zij het ooit hebben vermoed —
dat een journalist ook iets dient te
hebben van een wetenschappelijke
speurwerker. Indien zij al eens in het
vooruitzicht zouden worden gesteld
van duizend gulden voor een artikel,
zouden zij proberen het in anderhalve
dagi te schrijven — eenvoudig omdat
zij niet meer weten dat het ook
anders kan.
Gevaar van navolging
In het (bovenstaande heb ik een
aantal gegevens van Elliseva Sayers
„naar 's lands gelegenheid verduitst".
Natuurlijk heeft de Amerikaanse
journalistiek ook andere kanten. Ze
kan ons niet zo maar ten voorbeeld
worden gesteld.
Het gevaar 'bestaat echter, dat
vooral jonge collega's onder de bekoring
van haar goede kanten komen
en dan gaan proberen „het ook zo te
doen". D.w.z. enkele uiterlijkheden
van de Amerikaanse journalistiek na
te bootsen, zonder te beseffen wat
daar achter zit aan tijd, inspanning
en vakkennis.
Wij moeten nu eenmaal een krant
in elkaar zetten met een fractie van
het. aantal' mensen dat in Amerika
eenzelfde krant zou maken. Van ons
wordt verwacht dat wij per uur een
veelvoud produceren van het aantal
regels copie dat er in dezelfde tijd uit
de schrijfmachines van onze collega's
aan de overkant komt. Onder die omstandigheden
moeten wij niet gaan
proberen, hetzelfde soort werk te
leveren. Daarmede schaden we onszelf
en onze krant.
Wiji moeten blijven wat we zijn:
arme jongens. Voor die armoede
hoeven we ons niet te schamen, zo
lang we onze degelijkheid behouden.
(Dat is niet hetzelfde als zwaarwichtigheid,
die er wel eens voor moet
doorgaan.
Maar intussen moeten we blijven
streven naar verbetering van onze
materiële positie. Omdat dat een van
de grondvoorwaarden is voor de verheffing
van,het peil van de Nederlandse
journalistiek:
meer mensen,
beter betaalde mensen,
minder regels per man (of vrouw).
dus meer tijd,
meer zorg,
meer en beter herschrijven —
en betere kranten.
Toekomstmuziek? Natuurlijk! Maar
elke stap in die richting is winst. En
elke vermijding van misverstanden,
waarbij de schijn voor het wezen
wordt genomen, is óók winst. Y.F.