Een constante in beweging? - Maastricht University

2 Wat is de BREVER-wet?
2.1 Inleiding
In dit hoofdstuk geven we een conceptuele analyse van de BREVER-wet en een aantal verwante
formuleringen van een constante reistijd en aantal verplaatsingen. Om te beginnen geven we in
paragraaf 2.2 een aantal voorbeelden van ‘wetten' of constanten uit de wereld van het
verkeersonderzoek. In paragraaf 2.3 gaan we terug naar de formulering van de wet door Hupkes en
onderzoeken we de uitgangspunten, data en context ervan. Ook bespreken we kort enkele andere
formuleringen van een constante reistijd c.q. aantal verplaatsingen, zoals van Schafer en Victor (1998).
In paragraaf 2.4 bespreken we de receptie van de BREVER-wet en staan we stil bij het debat rond de
geldigheidsaanspraken van de wet. In paragraaf 2.5 geven we een overzicht van reeds gesuggereerde
verklaringen voor de constante in reistijd en verplaatsingen. In paragraaf 2.6 ten slotte, trekken we
conclusies en geven we aan op welke manier constante reistijd en verplaatsingen onderwerp van zowel
empirisch als theoretisch onderzoek zou kunnen zijn.
2.2 Constanten in het verkeersonderzoek
Constante reistijd en constant aantal verplaatsingen zijn niet de enige constanten in het
verkeersonderzoek. Een voorbeeld is de door Gattis (1995) gevonden constante wachttijd die
automobilisten nog bereid zijn te accepteren bij Drive-Thru faciliteiten. Wachtrijen langer dan negen
minuten groeien niet meer aan. Deze zogenaamde hypothese van Gattis is onlangs voor een aantal
Nederlandse vervoersrelaties onderzocht in opdracht van de Adviesdienst Verkeer en Vervoer
(Toorenburg, 2000). Vertragingen op de onderzochte locaties in stedelijke gebieden convergeerden op
een tijd van tien tot vijftien minuten, uitzonderingen als het knelpunt A2-Lekbrug Vianen/Everdingen
daargelaten.
In uiteenlopende onderzoeken is een constante verondersteld in het verband tussen twee of meer
variabelen. Voorbeelden zijn het verband tussen stedelijke dichtheid en benzineverbruik of de
parallelle ontwikkeling van transport- en communicatiesystemen. 2 Een ander voorbeeld van een
constante betreft het cyclische karakter van de opkomst en neergang van vervoersystemen, zoals de
opeenvolging van kanalen, spoorwegen en wegen die elkaar in de afgelopen twee eeuwen met
tussenperiodes van ongeveer 55 jaar zouden hebben opgevolgd. 3 Constanten als de genoemde zijn
doorgaans het resultaat van statistische analyses van tijdreeksen of van de resultaten van cross-sectie
onderzoek. Ze worden zowel gebruikt voor modelreconstructies van verplaatsingsgedrag als in
scenariostudies en toekomstverkenningen In dat laatste geval wordt, al dan niet terecht, aangenomen
dat de gesuggereerde constante of constante relatie kan worden geëxtrapoleerd. Deze laatste
toepassing - het constant houden van de variabelen reistijd en verplaatsingen in toekomstscenario's -
treffen we ook aan in het onderzoek van Hupkes uit 1977.
2 Beide voorbeelden worden besproken in Höjer &Mattsson (2000).
3 Voor een Nederlands voorbeeld van deze benadering, zie: R. Filarski (1997).
14