HET ONTSTAAN VAN DE NEDERDUITSCH HERVORMDE ...

Dan, in het jaar 1652, beginnen de pogingen om dit doel
te bereiken. Aardig is de algemeene motiveering, die Hoogvliet's
eerste predikant Josias de Smeth in het op het gemeentearchief
te Rotterdam berustende aktenboek van den
kerkeraad van dit pogen geeft:
„In den Name des Heren Amen.
De Gemeinte en gemene Ingesetenen van Hoogvliet, die
te voren Parochianen waren van Poortegael, aengesien die
grote ongelegentheit en moeylike wegen, die sy insonderheit
des winters te gaen hadden om haren Godsdienst in Portegael
te oeffenen: voornamelijk seer lastig voor Oude luyden,
kraemvrouwen en andere uut haer siekbedde eerst opstaende:
daerbeneffens bevindende het getal van Ledematen onder
haer eijgen Ban meer als 50 sterk te wezen, en bovendien
nog een goet getal dergener, die tot het gehoor van Gods
H. Woord quamen, etc. Zijn van rade geworden, voortaen
alle middelen aen te wenden, om te komen tot de oeffening
van haren Godsdienst in haer eijgen dorp, en om een eygen
Predikant te verkrijgen, waertoe dan:
Cornelis Wilhemsse Voogt ende Fop Centen haer vrijwillig
hebben laten gebruiken tot uutwerkinge van all het geen in
desen nodig was".
Zoo zien wij dan op den 27en Mei 1652 deze twee mannen
verschijnen op een vergadering van de classis van Schieland
te Rotterdam. Zij toonen daar hun credentie van schout en
schepenen van Hoogvliet, verzoeken een eigen kerk en predikant,
en leveren nog over „eenige redenen in scrip to", die
helaas niet bewaard zijn gebleven. De eerwaarde heeren van
de classis besluiten echter „eerst inqueste te doen op Hooghvliet
of de saecken aldaer soo staen gelijck in den classe wert
verthoent en daernae dit stuck te communiceren met de
kercke van Portegael", en zij deputeeren daartoe vier predikanten.
Het eerste gedeelte van dit onderzoek had een vlotter
verloop dan het tweede. Immers een halfjaar later, 14 November
1652, rapporteeren de gedeputeerden in de classis,
dat zij „met vele redenen hadden getraght de kercke van
Portugael te bewegen tot het inwilligen van de separati", of,
zooals ds. de Smeth het in het Hoogvlietsche kerkeraadsboek
uitdrukt, „haer de separatie gesocht smakelijk te maken". Al
H3