Gezondheidsmonitor 2006 - GGD Zuid-Holland Zuid

84
6 Leefstijl 85
De effecten van alcohol op lange termijn zijn:
• beschadiging van diverse organen en systemen van het menselijk lichaam,
zoals: lever, nieren, immuunsysteem en hart- en vaatstelsel
• verhoogde kans op verschillende vormen van kanker
• beschadiging van hersenen en zenuwen
• verminderde vruchtbaarheid 49 .
Overmatig alcoholgebruik draagt relatief sterk bij aan de totale ziektelast in de bevolking vergeleken met andere leefstijlfactoren.
Het is een belangrijke oorzaak van ziekte en sterfte. Jaarlijks overlijden ongeveer 1900 mensen door aandoeningen die direct of
indirect een gevolg zijn van overmatig alcoholgebruik 48 .
6.5.1 Gebruik
Voor mannen en vrouwen gelden verschillende normen voor 'overmatig alcoholgebruik'. Daarnaast zijn er verschillende
manieren om het alcoholgebruik in te delen.
CBS beschrijft 'zware drinkers' (minimaal 1 keer/week 6 of meer glazen) 60 , het NIGZ 'overmatig drinken' (mannen meer dan 21
glazen/week, vrouwen meer dan 14 glazen/week) 62 en het RIMV overmatig alcoholgebruik (mannen dagelijks 3 of meer glazen,
vrouwen dagelijks 2 of meer glazen) 11 .
De GGD Den Haag gebruikt in haar presentatie van gegevens over alcoholgebruik 'licht-matig' (minder dan 20 glazen per week)
en 'overmatig' (20 glazen of meer per week) 42 .
Daarnaast heeft het NIGZ een norm voor 'verantwoord alcoholgebruik': mannen max. 2-3 glazen per dag en niet meer dan
5 glazen per gelegenheid en 2 dagen per week geen alcohol, vrouwen max. 1-2 glazen per dag, niet meer dan 3 glazen per
gelegenheid en 2 dagen per week geen alcohol 62 .
Om verwarring te voorkomen zal bij alle getallen over het gebruik van alcohol aangegeven worden welke standaard of referentiewaarden
gehanteerd zijn.
6.5.2 Zuid-Holland Zuid
De gegevens van de regio Zuid-Holland Zuid zijn te vergelijken met de provincie Zuid-Holland. Alle GGD-en, met uitzondering
van Den Haag, hebben in het najaar van 2005 een gezondheidsenquête uitgevoerd. Hierin zijn de vragen over alcohol aan
alle respondenten op dezelfde manier gesteld.
Het percentage geheelonthouders is in de provincie Zuid-Holland 12%, wat lager is dan landelijk. In de regio Zuid-Holland
Zuid is het percentage geheelonthouders 14%. Dit lijkt erg af te wijken van de eerder genoemde cijfers hetgeen te maken
heeft met de onderzoeksvorm. Het is namelijk onduidelijk in hoeverre vragenlijsten betrouwbare cijfers opleveren over het
gebruik van alcohol 51, 61 . Omdat bijna alle GGD-en dezelfde vragen hebben gesteld is onderling vergelijken echter wel mogelijk.
Uitgesplitst naar mannen en vrouwen wordt duidelijk dat meer mannen dan vrouwen alcohol drinken. In Zuid-Holland Zuid
drinkt 88% van de mannen en 74% van de vrouwen.
Afbeelding 6.5.1 Percentage geheelonthouder en drinkers
Afbeelding 6.5.2 Percentage geheelonthouder en drinkers, naar geslacht
Volgens het CBS dronk in 2005 18,6% nooit 60 . Geheelonthouders zijn vooral in het midden van het land te vinden, waaronder
ook Zuid-Holland Zuid. Het percentage niet-drinkers is in de periode 2001-2004 in Zuid-Holland Zuid 22,4%, wat betekent dat
er significant meer mensen wonen die geen alcohol drinken dan in andere GGD regio's 56 . Het hoogste percentage drinkers
meten de GGD Amstelland-de Meerlanden en de GGD Amsterdam. De regionale verschillen zijn niet te verklaren door regionale
variaties in leeftijd en geslacht, dit is gecorrigeerd 55 .
Volgens het RIVM gebruikt circa 14% van de mannen overmatig alcohol en 10% van de vrouwen. Zwaar alcoholgebruik komt
voor bij 19% van de mannen en 4% van de vrouwen 51 . Zij worden als zware drinker geclassificeerd volgens het CBS 60 .
Het totale gebruik van alcohol is vanaf de jaren negentig redelijk stabiel. Wel is er een verschuiving in het soort alcohol dat
genuttigd wordt, meer wijn en minder gedestilleerd. De bierconsumptie is redelijk constant gebleven 66 .
In Zuid-Holland Zuid drinkt 88% van de mannen
en 74% van de vrouwen alcohol