II. Vollenhove en Drenthe - Historisch Centrum Overijssel

More documents

Recommendations

Info

16 en was dit laatste een soort vambtsqoed 1), hetgeen meer voorkwam en althans aannemelijker is dan een domeinambtenaar met den titel :"comes" 2). Misschien is dit ook een verklaring van de zeer ongewone zinswendingen in de oorkonde van 1046 ..comitatum, qui post obitum Gozline duds nostre dicionis in Thrente visus est subjacere" ... Cornitatum", d.w.z. het overheidsqezaq en de inkomsten, daaruit voortvloeiende. zijn blijkbaar slechts een deel van des keizers ..dicio" in Drente : alleen deze inkomsten. het ambtsgoed dus. schenkt hij aan den bisschop. 8) Indien deze veronderstelling. doch meer mag het geopperde niet heeten, waar is, dan geeft .ze aan de oorkonden van 1046 en 1057 een welkome, wederzijdsche aanvulling en een steun voor de hierboven vermelde stelling dat Drente koningsgoed is geweest. Resumeerende meen ik te kunnen concludeeren, dat de redactie van de oorkonde van 944 die melding maakt van de ..pagus forestensis" de oorspronkelijke is, later gewijzigd tot een tekstdie spreekt van de gouw Drente en het bosch Vollenhove. Deze ..pagus forestensis" moet. voor zoover ze in Overijssel lag, gezocht worden in het ·latere land .van Vollenhove en heeft zich vermoedelijk ook nog ten narracio, p, IX noot 2). dat van de vier graven van Drenthe. die van 944 tot 1046 voorkomen, het alleen van Temno niet bekend is. of hij ook over andere graafschappen was aangesteld. 1) Brunner-e-von Schwerin. II p. 227: "Ausserdem waren den Grafen wohl regelmässig Nutzungen von königlichen Gütern zugewiesen, die sich innerhalb der Grafschaft befanden". ~) Enkele voorbeelden van gelijkstelling van judex (fiscalis) en ·comes geeft Fustel de Coulanges. Recherches sur quelques problèmes d' histoire, p, 407 noot 1: het schijnt echter steeds een graaf te zijn die bovendien een judex fiscalis is. ") Vgl. Pijnacker Hordijk, Quedam narracio, p. 9, waar van bisschop Boudewijn wordt gezegd ... Et· episcopus illis : diebus vel septimanis suam [urisdictionem in ipsos (sc. Trentones) exercuit. sepe multam pecuniam ab illis, qui hoc meruerant, extrahendo".
17 Zu'.iden van het tegenwoordige stadje Vollenhove uitgestrekt. De term ..pagus [otestensis" is te verklaren uit het juridische begrip foreest, bosch van den koning, beschermd door koningsban ten behoeve van het uitsluitende jachtrecht des konings 1). In den regel werd geen foreest verleend op .gronden, die ei-g~ndom waren van derden, d.w.z. anderen dan de koning bE den door dezen begiftigden; hoogstens kan men zeggeri-.dat de ontwikkeling zoover is gegaan, dat foreest werd verleend op res nullius, waarvoor de "consensus" van belanghebbenden vereischt werd. Deze consensus is niet uit het Bodenregal te verklaren, maar uit het feit dat de instelling van het foreest inbreuk maakte op rechten van derden. In de oorkonde van 944 t.O.V. Drente is geen sprake van consensus, hoewel er over een ongewoon groot gebied beschikt wordt.' Dit is te verklaren uit een oorkonde van 1057 voor den bischop van Utrecht, waaruit blijkt dat Drente koningsgoed was, dat toen aan den bisschop. geschonken werd, De verhouding der privilege's van 1024, 1025, 1040 en 1046 is niet recht duidelijk en het blijkt niet dat de bisschop vóór 1057 in het feitelijk bezit van Drente is geweest. 1) Vgl. Fairon, Revue belge 1925, p. 96: " .. "., .. bois d' une situation juridique particulière, à savoir bois réservé à J' usage exclusif du roi' pour I' exercise de la chasse. Ce qui est placé en dehors, ce n' est donc pas, comme le prétend Thimme, l' ensemble de tous les droits d' usage que la collectivité des habitants aurait possédé sur un canton, mais bien le seul droit de chasse libre". 2
Page 1 and 2: '. OVERI}SSELSCHE OORKONDENSTUDIEN
Page 3 and 4: i { i, 3 men al verband willen legg
Page 5 and 6: 5 en Gratama .'valt aan te voeren d
Page 7 and 8: 7 met boschgouw, 1) jachtgraafschap
Page 9 and 10: 9 verschillend, dat het beschermd w
Page 11 and 12: 11 eigenaar bestemde en tenslotte d
Page 13 and 14: 13 aandat het een voorwaardelijke s
Page 15: 15 in de oorkonden betreffende de w

II. Vollenhove en Drenthe - Historisch Centrum Overijssel

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?