Ceci est le futur Musée Magritte - BECI

Toolbox
FISCALITEIT
Wettelijk samenwonen, kan verrassingen inhouden!
De wet van 28 maart 2007 heeft een nieuwe wettelijke erfgenaam ingesteld, de wettelijk
samenwonende. Bedoeling was een minimale bescherming te bieden aan diegene van de
samenwonenden die geen rechten heeft op het gebouw dat ze bewonen. Opletten toch: het
nieuwe statuut houdt ook verrassingen in.
20
NR 3 - MAART 2009 - DYNAMIEK
© Reporters
De wettelijk samenwonende
wordt nu ook erfrechtelijk
beschermd en geniet een
recht van vruchtgebruik op het onroerend
goed dat het gezin tot voornaamste
woning dient of het recht
op huur van deze gezinswoning die
de vooroverleden samenwonende alleen
gehuurd had.
Deze wettelijke bescherming is in
meerdere opzichten beperkend. Enerzijds
omdat ze, met uitsluiting van elk
ander goed, betrekking heeft op de
hoofdverblijfplaats van het gezin of op
het recht op huur met betrekking tot
deze gezinswoning. Anderzijds omdat
deze bescherming niet reservatair is,
dat wil zeggen dat de samenwonende
zijn voornemen kan te kennen geven
om zonder meer en zonder enige reden
zijn partner elk recht op dit wettelijk
erfdeel te ontnemen.
Bescherming uitbreiden
Omgekeerd kan deze bescherming
versterkt worden. De wet van 1998 had
de samenwonenden al in de mogelijkheid
gesteld om, bij overeenkomst, de
prerogatieven die deze wet hun toekende,
uit te breiden. Een samenlevingscontract
is
uiterst nuttig
en aanbevolen
om bijvoorbeeld
de volgende
zaken
te bepalen: de
modaliteiten
voor de aankoop
van een
gezinswoning
en de inbreng
van elke partner
die daarmee
gepaard gaat, de
bijdrage tot de
financiering en de lasten van deze
aankoop, de wijze waarop rekeningen
tussen samenwonenden betaald en
beheerd worden, de regels om te bewijzen
welke goederen hen toebehoren,
tussen beide partners een stelsel
creëren dat gelijkwaardig is met dat
van de gemeenschap van goederen.
Bovendien kan deze bescherming
ook op erfrechtelijk vlak uitgebreid
worden. Indien de samenwonende
wenst dat zijn partner rechten in volle
eigendom en/of andere goederen uit
zijn nalatenschap erft, kan hij dat uitdrukkelijk
te kennen geven via laatste
wilsbeschikkingen.
Binnen welke grenzen?
We hebben opgemerkt dat de wettelijk
samenwonende geen reservataire
erfgenaam is. Dit betekent dat er te zijnen
gunste slechts kan beschikt worden
over het gedeelte waarover de erflater
volgens de wet mag beschikken,
namelijk het beschikbaar gedeelte. De
vrijheid van een samenwonende om
zijn partner te begunstigen wordt dus
beperkt door de reservataire rechten
die sommige van zijn erfgenamen genieten.
Bovendien vertoont het recht van
vruchtgebruik - gesplitst eigendomsrecht
- dat de wettelijk samenwonende
geniet, het nadeel dat het hem
in «samenloop» brengt met de blote
eigenaars, andere erfgenamen van
de overleden samenwonende, die beschikken
over rechten, prerogatieven
en vooral belangen die verschillen
met die van laatstgenoemde.
Terwijl in de twee andere gewesten
van ons land de wettelijk samenwonende
gelijkgesteld wordt met een
echtgenoot vanuit het oogpunt van
de successierechten, is deze gelijkstelling
in het Waalse Gewest slechts van
toepassing vanaf een termijn van zes
maanden die ingaat op de dag dat de
samenwonenden hun verklaring van
wettelijke samenwoning afgelegd
hebben.
Vóór die datum worden wettelijk samenwonenden
fiscaal als vreemden
beschouwd, met als ultieme consequentie
de toepassing van de marginale
aanslagvoet van 80 %. In dit
opzicht dient men erop te wijzen dat,
dankzij het optreden van het Arbitragehof,
deze aanslagvoet niet langer
90 % bedraagt, zoals aanvankelijk gepland.
Welke oplossing?
Om deze obstakels te vermijden, is
het aangeraden om het recht op de
gezinswoning toe te kennen aan de
overlevende samenwonende via een
beding van aanwas of tontine.
Een alternatief bestaat erin om aan
zijn/haar samenwonende partner een
al of niet wederkerige verkoopoptie
toe te kennen onder de opschortende
voorwaarde van zijn/haar vooroverlijden.
De samenwonenden kunnen
deze transactie financieren via schenkingen
waarop al of niet een schenkingsrecht
van 3 % geheven wordt of
door het aangaan van een levensverzekering.
Men moet dus zeer voorzichtig zijn en
de individuele situatie van elk koppel
analyseren opdat dit statuut geen gevolgen
heeft die tegengesteld zijn aan
die welke de wetgever nastreeft. ●
Thierry Dekoker & Dominique Deliège
Laat u goed inlichten over uw samenlevingscontract en erfenis
Dynamiek Maart 09 def.indd Sec1:20 3/03/09 10:53:45