Magazine 2010 (pdf) - Bert Hellinger Instituut Nederland
Magazine 2010 (pdf) - Bert Hellinger Instituut Nederland
Magazine 2010 (pdf) - Bert Hellinger Instituut Nederland
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
te rade of ik wel al mijn oordelen en<br />
angsten heb afgelegd. Bijvoorbeeld<br />
als ik merk dat ik haast krijg of me<br />
richt op incidenten, in plaats van op<br />
het geheel waar ze naar verwijzen.<br />
Als ik denk dat ik de oplossing weet,<br />
of antwoorden geef in plaats van<br />
vragen te stellen. Als ik vind dat de<br />
ander iets raars zegt of ernaast zit.<br />
Dat zijn van die momenten om eerst<br />
en vooral terug te keren naar mezelf.<br />
Dan blijken er in mijn kamelenbulten<br />
toch nog weer vrolijk oordelen<br />
mee te reizen. Ik beschouw het als<br />
Opstellingen in<br />
ontwikkeling<br />
Daan van Kampenhout<br />
een kans om iedere keer opnieuw te<br />
onderzoeken: hoe slank dien ik me<br />
te maken om in mijn volle omvang<br />
aanwezig te kunnen zijn?<br />
Familieopstellingen hebben zich<br />
vanaf het begin gekenmerkt door<br />
een paradoxaal spanningsveld. <strong>Bert</strong><br />
<strong>Hellinger</strong> ontwikkelde theorie over<br />
verschillende soorten van vaststaande<br />
ordes die menselijke relaties<br />
binnen systemen reguleren, en<br />
een belangrijk uitgangspunt bij het<br />
opstellingswerk is dat verstoorde<br />
ordes weer kunnen worden hersteld.<br />
De opstellingen werden daarentegen<br />
door <strong>Bert</strong> <strong>Hellinger</strong> ook als<br />
fenomenologische methode gedefinieerd:<br />
iedere opstelling zou zich<br />
zonder enige verwachting van de<br />
begeleider moeten kunnen ontwikkelen.<br />
Hoe vrij is een opstellingsbegeleider<br />
echter als de familie of het systeem<br />
dat wordt opgesteld aan bestaande<br />
ordes moet worden getoetst?<br />
Waar is dan de fenomenologische<br />
openheid van de opstelling? Mede<br />
vanwege deze onduidelijkheid hebben<br />
opstellingen zich nooit een plek<br />
weten te verwerven in het reguliere<br />
circuit: de uitgangspunten zijn niet<br />
goed sluitend.<br />
In de praktijk biedt de spanning<br />
tussen bestaande ordes en fenomenologische<br />
openheid echter allerlei<br />
kansen. We kunnen het door <strong>Bert</strong><br />
<strong>Hellinger</strong> gestarte onderzoek voortzetten<br />
en de door hem beschreven<br />
wetten gebruiken, toetsen en waar<br />
nodig ook aanpassen of aanvullen.<br />
Het fenomenologische aspect van<br />
de representatiemethode nodigt ons<br />
uit om open te zijn en nieuwe ontdekkingen<br />
te blijven doen.<br />
Inmiddels zijn opstellingen al heel<br />
vaak geen familieopstellingen meer,<br />
ze hebben zich in allerlei richtingen<br />
ontwikkeld. In plaats van een vaste<br />
plek binnen de reguliere therapeutische<br />
stromingen te verwerven,<br />
is gebleken dat opstellingen eigenlijk<br />
tot een continuüm behoren<br />
dat gedeeld wordt met voice dialogue,<br />
psychodrama, transactionele<br />
analyse, gestalt en andere methodes<br />
die elk een andere manier van representatie<br />
benutten.<br />
De laatste jaren heeft in de opstellingswereld<br />
het thema trauma veel<br />
aandacht gekregen, en worden er<br />
nieuwe wetmatigheden, werkvormen<br />
en interventies ontwikkeld<br />
die niet tot het oorspronkelijke repertoire<br />
behoren. Waar eerst vooral<br />
met de effecten van trauma’s van<br />
vroegere generaties werd gewerkt,<br />
zien we nu in toenemende mate<br />
dat opstellingen worden gebruikt<br />
voor mensen die zelf (zwaar) getraumatiseerd<br />
zijn. Als we opstellingswerk<br />
niet als geïsoleerd fenomeen<br />
beschouwen, en erkennen dat<br />
er verwante methodes bestaan, dan<br />
kunnen we, waar het passend is, elementen<br />
van die andere methodes<br />
gebruiken en integreren.<br />
- 17 -<br />
Een tijdje geleden werkte ik in een<br />
Spaans sprekend land met een<br />
vrouw van wie drie nabije familieleden<br />
waren ontvoerd, gemarteld<br />
en vervolgens vermoord. De vrouw<br />
trilde over haar hele lichaam terwijl<br />
ze me over haar familieleden vertelde<br />
en toen ik haar vroeg om te<br />
beschrijven welke emoties ze kon<br />
onderscheiden noemde ze alleen razernij.<br />
Sommige opstellers zouden<br />
misschien gekozen hebben om een<br />
opstelling te doen met zowel slachtoffers<br />
als daders, maar dat zou in dit<br />
geval weinig hebben bijgedragen<br />
aan de verwerking en het hanteerbaar<br />
maken van het trauma. In psychotherapie<br />
wordt de confrontatie<br />
met de daders van een misdrijf nooit<br />
aan het begin van een verwerkingsproces<br />
gezocht, die kan pas plaatsvinden<br />
als de cliënt veel voorwerk<br />
heeft gedaan. Een dader-slachtoffer<br />
opstelling was hier absoluut geen<br />
optie. Ik vroeg de vrouw: ‘Wat is het<br />
dat je het liefste wilt?’ Een moment<br />
was de woede weg, en ze fluisterde:<br />
‘Bij hen zijn...’<br />
Waar in een gewone opstelling de<br />
grens tussen doden en levenden<br />
zelden scherp is, was me duidelijk<br />
dat ik hier niet zomaar de doden en<br />
levenden in hetzelfde veld mocht<br />
opstellen. Als eigenlijk nog niet werkelijk<br />
beseft wordt dat familieleden<br />
waarvan nooit afscheid genomen is<br />
echt gestorven zijn, is het juist van<br />
belang dat een grens deel uitmaakt<br />
van het beeld. Het was van belang<br />
dat de cliënt tot zich kon laten doordringen<br />
dat de doden en de leven-
Change language